Czym jest rękojmia za wady rzeczy?

Powinniśmy mieć pełną świadomość, że w obrocie gospodarczym oprócz reklamacji istnieje instytucja rękojmi za wady rzeczy nabytej. Działa ona obok w/wskazanej gwarancji, ale także niezależnie od niej.

Kodeks cywilny wprowadza zasadę odpowiedzialności sprzedawcy względem kupującego z tytułu rękojmi za wady fizyczne oraz prawne rzeczy nabytej. Rękojmia przy tym nie stanowi samodzielnej podstawy odpowiedzialności sprzedawcy względem kupującego. Będzie ona realizowana jedynie w razie zaistnienia przesłanek odpowiedzialności określonych w art. art. 556[1], 556[2], art. 556[3] oraz 559 k.c.

Niezgodności rzeczy sprzedanej z umową, a rękojmia za wady rzeczy

Wada fizyczna rzeczy może polegać na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Zgodnie z art. 5561 k.c. rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

  • Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia.
  • Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór.
  • Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia.
  • Została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Wada prawna, a rękojmia za wady rzeczy

Z kolei wada prawna powstaje kiedy kupiony przez konsumenta towar jest własnością osoby trzeciej. Jest obciążony prawem osoby trzeciej bądź cechuje się ograniczeniami w korzystaniu lub rozporządzaniu nim w wyniku decyzji lub orzeczenia właściwego organu.

Odpowiedzialność sprzedawcy

Należy pamiętać, że odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy ma charakter odpowiedzialności ustawowej. Powstaje ona z mocy samego prawa w razie wydania kupującemu przez sprzedawcę w wykonaniu umowy sprzedaży rzeczy dotkniętej wadą fizyczną bądź wadą prawną. Dodatkowo odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest oparta na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że sprzedawca, chcąc uniknąć odpowiedzialności, nie może powoływać się na brak swojej winy w wydaniu rzeczy dotkniętej wadą fizyczną bądź prawną.

Rękojmia za wady rzeczy – jak długo?

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna lub prawna zostanie stwierdzona przed upływem lat dwóch. Natomiast w przypadku wad nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu (art. 568 k.c.). Jeżeli zakupu dokonał konsument, a przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma używana, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej jednak niż do roku. Żądanie usunięcia wady lub wymiany rzeczy na taką wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli jednak kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat. Dodatkowo, w sytuacji w której kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada istniała już w chwili zakupu rzeczy.

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy

W przypadku jeżeli kupujący dowiedział się o wadzie rzeczy ma on prawo do żądania obniżenia ceny. Może także odstąpić od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Sprzedający ma prawo do naprawienia wady bez odstąpienia do umowy, o ile rzecz nie była wcześniej wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego

Z kolei sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z innym możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorcą, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej. Należy pamiętać, że wszelkie usuwanie wad rzeczy lub ich wymiana obciążają zawsze i bez wyjątków sprzedającego, przy tym sprzedający nie ma prawa przerzucać tej odpowiedzialności na kupującego.

Według przepisów kodeksu cywilnego strony mogą w zawieranej umowie ustalać dowolnie wszelkie zapisy i następnie je modyfikować, stąd też odpowiedzialność z tytułu rękojmi można rozszerzyć, ograniczyć lub nawet wyłączyć. Podkreślić jednak należy, że wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym. Co więcej modyfikowanie albo wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie jest możliwe w przypadku umów, w których kupującym jest konsument.

 

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny.
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Dziennikarz i redaktor, od lat związana z branżą prawniczą i finansową.

więcej porad

Czym jest separacja?

Do orzeczenia o separacji, tak jak przy rozwodzie, muszą zostać spełnione pewne przesłani. Wymagane jest nastąpienie pomiędzy stronami zupełnego rozkładu pożycia (patrz art. 56 k.r.o.). Jednakże w odróżnieniu od rozwodu, przy separacji nie jest wymagane, aby rozpad rodziny był trwały. Podkreślić należy, że na skutek separacji nie następuje, tak jak przy rozwodzie, najdalej idący skutek w postaci możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego. W postępowaniu w przedmiocie orzeczenia separacji sąd może zatem jeszcze uznać, że spodziewać się można, że skłóceni małżonkowie powrócą do wspólnego pożycia. W odróżnieniu od rozwodu instytucja separacji daje stronom możliwość przemyślenia sytuacji i ewentualnego powrotu małżonków do siebie. Przesłanki uzasadniające odmowę orzeczenia separacji W myśl w art. 56 § 2 k.r.o. istnieją przesłanki, których istnienie uzasadnia odmowę orzeczenia separacji przez sąd, tj.: Jeżeli wskutek separacji mogłoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci stron, np. gdy konsekwencją separacji byłyby niekorzystne zmiany w psychice dzieci lub gdyby pogorszeniu się uległy warunki materialne, w jakich wychowywane są dzieci. Sprzeczność separacji z zasadami współżycia społecznego, np. gdy w skutek separacji ciężko chory małżonek zostałby bez jakiejkolwiek opieki. Skutki separacji W kontekście wpływu orzeczenia separacji na władzę rodzicielska wskazać trzeba, że wyrok separacyjny nie zrywa więzi rodzinnych, małżonkowie prawnie pozostają nadal rodziną. Sąd natomiast w wyroku orzec może władzę rodzicielską obojgu rodzicom. Bądź ograniczyć ją jednemu z rodziców i powierzyć drugiemu. Sąd może także zdecydować o zawieszeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej. Separacja nie powoduje ustania małżeństwa. Jej skutki to: Małżonkowie pozostający w separacji nie mogą zawrzeć nowego małżeństwa. Po orzeczeniu separacji między małżonkami powstaje z mocy prawa powoduje rozdzielności majątkowej. Po orzeczeniu separacji sąd może orzec powstanie obowiązku alimentacyjnego między małżonkami – jeżeli przemawiają za tym względy słuszności. W przypadku jeżeli małżonkowi zamieszkiwali we wspólnym lokalu sąd orzeka o sposobie korzystania z niego na czas trwania separacji. Małżonek traci prawo do zachowku po drugim małżonku - nie dziedziczy po nim na podstawie ustawy. Pozew o separacje Zgodnie z regułami określonymi w art. 17 pkt 1 oraz art. 41 kodeksu postępowania cywilnego należy doręczyć do sądu okręgowego, w którego obszarze małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. W przypadku, gdy oboje małżonkowie mieszkają w innych miejscach, właściwym będzie sąd okręgowy, w którego obszarze mieszka strona pozwana. Gdy jednak nie ma możliwości ustalenia miejsca zamieszkania strony pozwanej,  właściwym staje się sąd okręgowy miejsca zamieszkania powoda. Opłata za pozew Kolejno, wraz z wniesieniem pozwu rozwodowego do właściwego sądu należy uiścić stosowną opłatę od pozwu w wysokości 600 zł (art. 26 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Opłatę można wnieść za pośrednictwem poczty, banku, bądź za pomocą znaków sądowych w kasie sądu. W przypadku złej sytuacji materialnej można ubiegać się o zwolnienie od w/wskazanej opłaty, aby to uczynić należy złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych. W tym celu trzeba wypełnić odpowiedni formularz oświadczenia o stanie rodzinnym majątku, dochodach i źródła utrzymania osoby fizycznej. Jeżeli wniosek o zwolnienie zostanie złożony wraz z pozwem nie ma wtedy konieczności uiszczania opłaty sądowej. Należy pamiętać, iż obecnie obowiązuje art. 187 § 1 pkt 3 kodeksu postępowania cywilnego, w myśl którego każdy pozew musi zostać poprzedzony podjęciem próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. Z przyjętej przez sądy linii orzecznictwa wynika, że brak informacji w pozwie o podjętej próbie mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu lub brak wyjaśnienia przyczyn niepodjęcia próby mediacji skutkuje zwróceniem pozwu z powodu braków formalnych.   [informacja]Podstawa prawna:  ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1995 r., Nr 83, poz. 417 ze zmianami), ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami), ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005, Nr 167, poz. 1398).[/informacja]

Małżeński ustrój majątkowy

Zgodnie z prawem rodzinnym ustrojem majątkowym powstającym z mocy prawa między małżonkami w chwili zawarcia związku małżeńskiego jest ustawowa wspólność majątkowa. Powyższy ustrój trwać może do śmierci jednego z małżonków, orzeczenia rozwodu lub separacji bądź też do zawarcia przez małżonków majątkowego ustroju umownego, lub orzeczenia przez sąd rodzinny majątkowego ustroju przymusowego. Ustawowy ustrój majątkowy zakłada funkcjonowanie trzech mas majątkowych, czyli: majątku wspólnego małżonków oraz majątków osobistych każdego z nich. Co do zasady do majątku wspólnego zaliczają się przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, czyli wszelkie przedmioty nabyte w czasie od zawarcia małżeństwa do jego zakończenia. Małżeński ustrój majątkowy - wyjątki Od powyżej opisanej zasady prawodawca przewidział również wyjątki - nie wszystkie przedmioty i dobra nabyte przez małżonków w czasie trwania związku małżeńskiego mogą być zaliczane na poczet majątku wspólnego. W przepisie art. 33 k.r.o. ustawodawca wskazał katalog takich praw majątkowych, katalog ten ma charakter zamknięty. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej; przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił; prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom; przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków; prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie; przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość; wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków; przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków; prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy; przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Małżeński ustrój majątkowy - umowny Do wprowadzenia między małżonkami umownego ustroju majątkowego wymagane jest zawarcie stosownej umowy tzw. „intercyzy”. Aby umowa ta miała znaczenie prawne należy pamiętać o zachowaniu szczególnej formy jej zawarcia, tj. forma aktu notarialnego. Powyższą umowę można zawrzeć zarówno przed wstąpieniem w związek małżeński jak też w każdym momencie jego trwania. Od 20 stycznia 2005 roku, w polskim prawie funkcjonują cztery ustroje umowne: wspólność majątkowa małżeńska - wspólność rozszerzona; wspólność majątkowa małżeńska - wspólność ograniczona; rozdzielności majątkowej; rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Każda z wyżej wymienionych rodzajów umów majątkowych może być w trakcie jej trwania modyfikowana, jak też rozwiązana. Jeżeli jej rozwiązanie nastąpi w trakcie małżeństwa to z mocy prawa między małżonkami powstanie wspólność ustawowa. Małżeński ustrój majątkowy - przymusowy Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje także trzeci rodzaj ustroju majątkowego, który w przeciwieństwie do dwóch poprzednich jest ustanawiany niezależnie od woli małżonków. Wyróżnić możemy dwa sposoby powstania przymusowego ustroju: Z mocy orzeczenia sądu – ustanowienie rozdzielności majątkowej następuje na wniosek jednego z małżonków, gdy przemawiają za tym ważne okoliczności lub na wniosek wierzyciela jednego z małżonków, w sytuacji gdy wierzyciel nie ma innej możliwości zaspokojenia swoich roszczeń od zadłużonego małżonka jak tylko poprzez żądanie zniesienia wspólności majątkowej. Orzeczenie takie wydaje sąd w formie wyroku. Z mocy prawa – ustanowienie rozdzielności majątkowej następuje z mocy samego prawa w sytuacji, gdy jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony, zostanie wobec niego ogłoszona upadłość oraz w przypadku orzeczenia separacji. Trzeba pamiętać natomiast, że w chwili chylenia ubezwłasnowolnienia, umorzenia, uchylenia lub ukończenia postępowania upadłościowego oraz zniesienia separacji między małżonkami ponownie – z mocy ustawy - powstaje ustawowy ustrój małżeński. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1995 r., Nr 83, poz. 417 ze zmianami). ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami). ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005, Nr 167, poz. 1398).[/informacja] Podobne wzory pism: Rozdzielność majątkowa w małżeństwie wzór Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną wzór Umowa o podział majątku wspólnego