Polski ustawodawca stawia na rozwój w gospodarce. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność badawczo-rozwojową (B+R) mogą liczyć na niższą, preferencyjną 5% stawkę podatku dochodowego. Ulga IP BOX, bo o niej mowa, dotyczy działalności polegającej na tworzeniu, rozwijaniu lub ulepszeniu prawa własności intelektualnej. Oznacza to ni mniej, nie więcej, że każdy przedsiębiorca tworząc innowacyjny produkt lub produkt ten doskonalący, płacąc podatek dochodowy ma prawo skorzystać z omawianej ulgi.
Ulga IP BOX w dniu 1 stycznia 2019 roku została zaimplementowana do ustawy o PIT (art. 30ca ust. 2) oraz do ustawy o CIT (art. 24d ust. 2). Oznacza to, że skorzystać z niej mogą zarówno podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (osoby prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą), jak również podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (m.in. spółki osobowe czy spółki kapitałowe).
Celem wprowadzenia powyższych przepisów jest zachęta podatkowa dla przedsiębiorców, którzy prowadzą lub zastanawiają się nad podjęciem działań badawczo-rozwojowych, których efektem będzie pogłębianie ogólnie rozumianej wiedzy.
Ulga IP BOX dotyczy zarówno przychodu ze sprzedaży innowacyjnego produktu, jak i przychodu z udzielonych licencji do prawa autorskich.
Dla kogo ulga IP BOX?
IP BOX uprawnia do skorzystania z niższej, 5% stawki podatku dochodowego w rocznym rozliczeniu tych podatków przez podmioty uzyskujące dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich kwalifikowanych praw własności intelektualnej w drodze działalności badawczo-rozwojowej (B+R).
Sama działalność badawczo-rozwojowa nie uprawnia jeszcze do korzystania z ulgi podatkowej. Oczywiście przede wszystkim działalność ta musi obejmować badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowane w sposób systematyczny w celu wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Przy czym podatnik musi być właścicielem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. W wyjątkowych sytuacjach takim prawem może być licencja wyłączna.
Dodatkowo podatnik musi spełniać warunki księgowe. IP BOX wymaga od przedsiębiorcy by ten prowadził osobną ewidencję w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodu. Co oznacza, że wyodrębnione muszą zostać przychody z danego prawa autorskiego od pozostałych przychodów.
Omawiana ulga może zostać zastosowana dopiero po zakończeniu roku podatkowego przy kalkulacji rocznego zobowiązania podatkowego i składaniu rocznego zeznania podatkowego. IP BOX nie jest uwzględniany do celów kalkulacji miesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy PIT lub CIT.
Należy pamiętać, że zastosowanie preferencyjnej stawki jest uprawnieniem podatnika a nie obowiązkiem. Co więcej korzystanie z IP BOX jest niezależne od korzystania z ulgi B+R.
Czym są kwalifikowane prawa?
Zarówno przepis art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT, jak i art. 24d ust. 2 ustawy o CIT wskazuje katalog praw intelektualnych, które będą podlegały pod omawianą ulgę. Katalog ten ma charakter zamknięty, co też oznacza, że nie ma możliwości rozszerzenia go o inne praw.
Wspomniany katalog wskazuje takie prawa jak:
- patenty;
- prawo ochronne na wzór użytkowy;
- prawo z rejestracji wzoru przemysłowego;
- dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin;
- prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu;
- prawo z rejestracji topografii układu scalonego;
- autorskie prawo do programu komputerowego;
- wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin;
Nadania praw 1-5 dokonuje urząd patentowy na podstawie przeprowadzonej następczej kontroli merytorycznej w procesie rejestracji lub zgłoszenia. W przypadku prawa z rejestracji topografii układu scalonego oraz autorskiego prawa do programu komputerowego nie jest dokonywana kontrola merytoryczna, urząd dokonuje jedynie oceny formalnej zgłoszenia.
Zastosowanie 5% podatku dochodowego wiąże się z promowaniem działalności o charakterze innowacyjnym, co też oznacza, że ulgą tą objęte są tylko te prawa, które w sposób jednoznaczny wiążą się z działalnością o charakterze twórczym.
Dodatkowo, aby skorzystać z ulgi, wskazane prawa powinny podlegać ochronie na podstawie odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Jaki rodzaj dochodów uprawnia do IP BOX
Jak zostało wyżej wskazane, nie tylko dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa uprawnia do preferencji podatkowej. Z 5% podatku dochodowego mogą skorzystać również podatnicy, którzy osiągają dochód z:
- opłaty lub należności wynikające z umowy licencyjnej;
- kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
- odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym w tym postępowaniu sądowym lub arbitrażu.
Twórca wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego uprawniony do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji może przenieść to prawo nieodpłatnie, lub za uzgodnioną zapłatą na rzecz przedsiębiorcy albo przekazać mu wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysłowy do korzystania.
Tym samym wskazane powyżej kwalifikowane prawa mogę zostać przeniesione lub udostępnione do korzystania w określonym zakresie.
Jak ustalić podstawy opodatkowania
Podstawę opodatkowania dochodu stanowi kwalifikowany dochód z tych praw, tj. podstawę opodatkowania ustala się dla sumy kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw osiągniętych w roku podatkowym.
Kwalifikowany dochód ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanych praw osiągniętych w roku podatkowym i wskaźnika określonego w ustawie PIT lub ustawie CIT. Wyliczenia owego wskaźnika dokonuje się zgodnie ze wzorem
n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)
w którym poszczególne litery wzoru oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej;
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT bądź art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT;
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT bądź art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT;
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Przy czym do wskazanych kosztów nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, m.in. odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
Związek z kwalifikowanym prawem powinien być bezpośredni. Kosztami takimi będą więc w szczególności koszty surowców, wynagrodzeń, koszty laboratoryjne.
Jeżeli wartość wskaźnika okaże się większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1. Wskaźnik nigdy nie może podwyższać dochodu do opodatkowania w stosunku do dochodu ustalanego na zasadach ogólnych.
A co jeżeli przedsiębiorca wykaże straty?
Omawiane przepisy przewidują także sposób rozliczania straty w odniesieniu do kwalifikowanych prawach własności intelektualnej.
Wykazaną stratę z kwalifikowanych praw w danym roku podatkowym odejmuje się od dochodu osiągniętego w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych z tego samego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tego samego rodzaju produktu lub usługi lub tej samej grupy produktów lub usług, w których zostało wykorzystane kwalifikowane prawo własności intelektualnej.
Podstawa prawna:
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426)
ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1406)
ustawa z dnia 26 czerwca 2003 roku o ochronie prawnej odmian roślin (Dz.U. z 2018 r. 432).
więcej porad
Zwolnienie z zeznawania – jak stosować art. 185 KPK?
Zgodnie z art. 185 Kodeksu postępowania karnego (dalej jako KPK), do wspomnianego zwolnienia prawo ma każda osoba, która pozostaje z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym. Ważnym jest fakt, iż zwolnienie z zeznawania nie jest stosowane z urzędu. Potrzeba jest wniesienie wniosku.
[reklama-ads]
Prawo odmowy zeznań a zwolnienie z zeznawania
Zwolnienie z zeznawania wydawane na wniosek należy odróżnić od prawa świadka do odmowy składania zeznań. Zwolnienie na wniosek reguluje art. 185 KPK i dotyczy osób pozostających z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym.
Z kolei prawo do odmowy zeznań reguluje art. 182 KPK. Przepis ten mówi o „osobach najbliższych” i pozwala na zwolnienie z mocy prawa. Nie zależy od złożonego wniosku i następczej decyzji sądu.
[paragraf] Art. 182 KPK [Prawo odmowy zeznań]
§ 1. Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań.
§ 2. Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia.
§ 3. Prawo odmowy zeznań przysługuje także świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem.
[reklama-ads]
Art. 185 [Zwolnienie z zeznawania]
Można zwolnić od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, jeżeli osoba taka wnosi o zwolnienie.[/paragraf]
Po analizie powyższych regulacji, uznać należy, że art. 185 KPK dotyczy możliwości uzyskania przez świadka zwolnienia od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania, jeśli świadkowi nie przysługuje prawo do odmowy składania zeznań. Warunkiem natomiast jest pozostawanie z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, który może eskalować konflikt wewnętrzny świadka pomiędzy lojalnością do oskarżonego a ustawowym obowiązkiem mówienia prawdy.
Jaki cel przyświecał ustawodawcy?
Jak zostało wskazane w poprzednim akapicie, celem omawianej instytucji jest wyeliminowanie sytuacji, w której osoba bliska oskarżonemu zostaje postawiona w sytuacji wewnętrznego konfliktu związanego z lojalnością wobec osoby bliskiej a obowiązkiem mówienia prawdy.
Tak więc regulacja art. 185 KPK jedynie pośrednio chroni interes oskarżonego. Głównym jednak jej zadaniem jest ochrona interesów świadka, gdyż stwarza osobie przesłuchiwanej możliwość uniknięcia konfliktu wynikającego z faktu składania zeznań przeciwko osobie, z którą łączy go więź emocjonalna.
Zwalnia ją także z odpowiedzialności karnej, w przypadku, gdyby zdecydowała się „kłamać” lub konfabulować na korzyść oskarżonego. Skorzystanie z omawianej instytucji zależy od świadka.
[rada]Wniosek o zwolnienie z zeznań nie przysługuje świadkowi koronnemu (art. 8 ustawy o świadkach koronnych).[/rada]
Co oznacza „szczególnie bliski stosunek osobisty”?
[reklama-ads]
Szczególnie bliskim stosunku osobisty jest porównywalny do stosunku typowego dla osób najbliższych, m.in. małżonków. Jednocześnie pojęcie to może być interpretowane szerzej niż „osoby najbliższe”. Pod omawianym pojęciem należy rozumieć stosunek inny niż wynikający z więzów pokrewieństwa, powinowactwa czy małżeństwa. Przy czym musi to być również stosunek silnie łączący osobę mającą być przesłuchaną w charakterze świadka z oskarżonym.
Szczególnie bliski stosunek osobisty to przede wszystkim znaczący stosunek emocjonalny. Jest to stosunek o większym natężeniu emocjonalnym niż stosunek towarzyski, czy znajomość zawodowa. Może ona dotyczyć m.in. konkubinatu (w tym narzeczeństwa) czy długotrwałej przyjaźni.
[paragraf]Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 lipca 1997 roku, sygn. akt: II AKa 228/97
„Narzeczeństwo będzie uznane za <<szczególnie bliski stosunek osobisty>>, o ile jest związkiem trwałym, o zaznaczonych cechach planowanej, bądź już istniejącej wspólnoty nie tylko psychicznej, ale także wspólnoty obowiązków, czy wspólnoty materialnej. Odróżnić od narzeczeństwa należy przelotny, krótkotrwały i często szybko przemijający związek dwóch osób – istnienie między osobą przesłuchiwaną a osobą oskarżoną tylko luźnego, typowego dla kultury młodzieżowej związku, wymaga od organu przesłuchującego tym większej wnikliwości i rozsądku przy ocenie, czy w rzeczywistości zaistniał szczególnie bliski stosunek osobisty, uprawniający do odmowy składania zeznań"
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 14 października 2008roku, sygn. akt: II AKa 132/08
[reklama-ads]
„Podobnie samo utrzymywanie stosunków płciowych, nawet jeśli łączy się z krótkotrwałym wspólnym zamieszkiwaniem nie zawsze uzasadnia twierdzenia o pozostawaniu we wspólnym pożyciu zwanym konkubinatem, ani o istnieniu szczególnie bliskiego stosunku osobistego”.[/paragraf]
Zwolnienie z zeznawania a wspólne dziecko
Uznaje się, iż szczególnie bliski stosunek osobisty wynika z faktu posiadania wspólnego dziecka przez oskarżonego i świadka. Należy jednak mieć na uwadze, że fakt posiadania wspólnego dziecka nie zawsze musi świadczyć o istnieniu szczególnie bliskiej relacji pomiędzy rodzicami.
Taka sytuacja będzie miała miejsce szczególnie wówczas, gdy dziecko urodziło się wiele lat temu, a jego rodzice nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. W takim wypadku posiadanie przez świadka wspólnego dziecka z oskarżonym nie może zostać uznane za szczególnie bliski stosunek osobisty.
Przepis art. 185 KPK reguluje aktualnie istniejący stosunek osobisty. Tak więc fakt istnienia w przeszłości relacji świadczącej o szczególnie bliskim stosunku osobistym, nie ma większego znaczenia, jeżeli stosunek ten nie jest kontynuowany.
[uwaga]Czytaj też:
Zwrot kosztów stawiennictwa w sądzie wzór
Odmowa składania zeznań wzór
Oświadczenie o odmowie składania zeznań na piśmie
Wniosek o wycofanie zeznań wzór
Zeznania świadków o pracy w gospodarstwie rolnym
[/uwaga]
Zwolnienie – jak to wygląda w praktyce?
Zwolnienie z zeznawania jest możliwe tylko i wyłącznie na wniosek świadka. Zgodnie z art. 300 § 3 KPK, świadek jest jednak o powyższym informowany przed pierwszym przesłuchaniem. We wniosku świadek powinien wyjaśnić, na czym polega omawiany „szczególnie bliski stosunek osobisty”, w jakim pozostaje z oskarżonym lub podejrzanym, a także okoliczność tę uprawdopodobnić.
Z uwagi na fakt, iż wniosek o zwolnienie jest składany w czasie przesłuchania, świadek powinien złożyć wniosek przed organem przesłuchującym. Decyzje wydaje organ przesłuchujący w postaci zarządzenia. Na decyzję w przedmiocie zwolnienia z obowiązku złożenia zeznań lub odpowiedzi na pytanie zażalenie nie przysługuje.
[reklama-ads]
[rada]Zwolnienie świadka od składania zeznań może zostać przyznane w całości lub w części – od odpowiedzi na konkretne pytania.[/rada]
Wniosek złożony ustnie należy odnotować w protokole przesłuchania wraz z decyzją dotyczącą zwolnienia. Wniosek złożony na piśmie dołącza się do protokołu przesłuchania, a w treści protokołu przesłuchania należy umieścić adnotację o decyzji dotyczącej przedmiotowego zwolnienia.
Wniosek o zwolnienie a fakultatywność zwolnienia
Decyzja o istnieniu „szczególnie bliskiego stosunku osobistego” należy do organu procesowego. Istnienie tej przesłanki wymaga każdorazowej oceny konkretnych sytuacji.
Ocena ta jest swobodna, przy czym nie może być ona dowolna i musi być dokonana po uwzględnieniu wszystkich istotnych okoliczności. Podkreślenia wymaga, że to do organu procesowego należy decyzja, czy dany stosunek osobisty, nawet gdy zachodzi, przeważa nad interesem wymiaru sprawiedliwości czy też nie.
Sąd lub inny organ przesłuchujący, przed podjęciem decyzji, może sprawdzić okoliczności podawane przez świadka we wniosku. Może tego dokonać np. przez przesłuchanie świadków, analizę przedłożonych dokumentów, jak też w inny sposób określony w Kodeksie postępowania karnego.
[reklama-ads]
[paragraf]Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1971 roku, sygn. akt: IV KR 16/71
„Możliwość ustalenia relacji świadków zwolnionych ze składania zeznań. Ustawa, zezwalając osobom najbliższym oskarżonego lub pozostającym z nim w szczególnie bliskim stosunku osobistym na uchylenie się od składania zeznań w jego sprawie, nie zabrania jednocześnie korzystać z zeznań innych świadków, którzy stwierdzili okoliczności wiadome im z opowiadania wymienionych wyżej osób, oraz dokonywać na podstawie tych zeznań odpowiednich ustaleń faktycznych.”
Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2012 roku, sygn. akt: II KK 247/11
„Przewidziany w art. 186 § 1 KPK zakaz dowodowy nie oznacza wyłączenia możliwości przesłuchiwania osób trzecich na okoliczności, o których zeznawała osoba, która skorzystała następnie z prawa do odmowy zeznań, nawet gdy są to świadkowie czerpiący swoją wiedzę od osoby, która skorzystała z uprawnień wskazanych w przepisach art. 182 i 185 KPK. Nie może to być jednak odtworzenie zeznań, jakie złożył ten świadek.” [/paragraf]
[reklama-ads]
Kredyt po rozwodzie – kto zapłaci za wspólne długi?
W polskim prawie klasycznym ustrojem majątkowym małżeństwa jest wspólność majątkowa. Małżeństwo przyjmuje je automatycznie, jeżeli wcześniej nie zawrze umowy majątkowej. Wynikiem tego jest to, że zazwyczaj kredytobiorcami są oboje małżonkowie. Rozwód skutkuje ustaniem owej wspólności.
[reklama-ads]
Nie dotyczy to jednak długów zaciągniętych w czasie trwania pożycia. Podziałowi podlegają jedynie aktywa majątku wspólnego, m.in. zakupiony na kredyt dom, z kolei kredyt po rozwodzie w dalszym ciągu obejmuje obojga byłych partnerów.
Kredyt po rozwodzie – zadłużenia dotyczące obojga małżonków
Nie tylko rozwód powoduje zakończenie wspólności majątkowej. Taki skutek ma również separacja. Niestety zniesienie wspólności nie wpływa na długi partnerów. Małżonkowie wciąż zostają ze wspólnym problemem, jakim są raty kredytowe.
Sytuacja małżeństwa po rozwodzie będzie zależała od tego, jaki ustrój majątkowy obowiązywał w trakcie małżeństwa, czy małżonek samodzielnie zaciągał kredyt, czy też wspólnie z partnerką, bądź czy w sytuacji samodzielnego zaciągania kredyty przez jednego z małżonków, drugi z nich wyraził na to stosowną zgodę.
[rada]Małżonkowie ponoszą wspólną odpowiedzialność za zobowiązania powstałe jedynie w czasie trwania wspólności małżeńskiej. Małżonek nie odpowiada za kredyty drugiego małżonka zaciągnięte przed zawarciem ślubu, jak również po orzeczeniu rozwodu i separacji.[/rada]
Aby więc wierzyciel po rozwodzie mógł pociągnąć oboje małżonków do spłaty zadłużenia, musi on udowodnić, że w czasie zaciągania zobowiązania dłużnicy byli po ślubie, a także że małżonek ten wiedział o zawarciu umowy kredytowej przez partnera.
[reklama-ads]
Odpowiedzialność solidarna wrogiem lepiej zarabiającego małżonka
W sytuacji, gdy małżonkowie wspólnie zaciągnęli kredyt lub zaciągną go jeden z nich, ale drugi wyraził na to zgodę, wówczas powstaje miedzy nimi odpowiedzialność solidarna. Solidarność zobowiązania polega na tym, że wierzyciel może żądać uregulowania całości zobowiązania od każdego z dłużników. Zadłużenie nie jest dzielone po połowie i może być wyegzekwowane w całości tylko od jednego małżonka.
W przypadku kredytu hipotecznego wierzyciel ma prawo dochodzić spłaty długu niezależnie od tego, komu po podziale majątku przypadła nieruchomość. Współmałżonkowie nadal zostają zobowiązani do wspólnego spłacania zadłużenia.
Nawet jeżeli jeden z małżonków spłaci połowę zadłużenia, nie zostaje on zwolniony z długu. Wierzyciel dalej może domagać się od niego zapłaty reszty długu. Małżonkowie mogą jednak dojść do porozumienia, iż to małżonek, który otrzymał nieruchomość przejmie na siebie kredyt.
[pomoc] Zgodnie z powyższym, wierzyciel może wybrać osobę, która zgodnie z jego wiedzą zarabia lepiej i wyłącznie od niej domagać się spłaty kredytu.
Może więc dojść do sytuacji, w której po rozwodzie małżonkowie umówili się, że kredytowane mieszkanie zostanie do dyspozycji męża. Wynika to z faktu, iż mąż jest bezrobotny, żona z kolei prowadzi dobrze prosperującą firmę i może sobie pozwolić, na zakup nowego lokum.
[reklama-ads]
W związku z tym bank egzekwuje raty kredytowe wyłącznie od żony. Egzekucja prowadzona wobec męża byłaby bezcelowa. Mimo więc użytkowania wspólnie zakupionego (na kredyt) mieszkania przez męża, to żona spłaci owy kredyt.[/pomoc]
Jeżeli jednak jeden z małżonków spłacił całe zobowiązanie, ma on prawo domagać się zwrotu połowy zapłaconej kwoty od drugiego z partnerów. Dokona tego przy pomocy pozwu o roszczenie regresowe.
[uwaga]Czytaj też: Rozwód, czyli definitywne rozwiązanie małżeństwa[/uwaga]
Wspólnota majątkowa a kredyt po rozwodzie
Przy istnieniu wspólności małżeńskiej, wierzyciel może żądać od małżonków spłaty zaciągniętych zobowiązań z majątku wspólnego. Do majątku tego wchodzi w szczególności:
wszelkie prawa majątkowe nabyte od daty zawarcia małżeństwa;
dochody uzyskiwane z majątku osobistego – np. dochody uzyskiwane z działalności gospodarczej założonej przed zawarciem małżeństwa;
wynagrodzenie za pracę;
dochody uzyskiwane z działalności gospodarczej.
Istnieją wyjątki, kiedy wierzyciel nie będzie mógł egzekwować zadłużenia ze wspólnego majątku małżeństwa. Dzieje się tak, w przypadku gdy doszło do powstania zadłużenia:
o którym drugie z małżonków nie wiedziało;
przed zawarciem małżeństwa.
W takich okolicznościach wierzyciel musi dochodzić swoich roszczeń z majątku osobistego dłużnika
[reklama-ads]
[rada]Majątkiem osobistym małżonka są wszystkie aktywa, które nabył on przed datą zawarcia związku małżeńskiego. Są to m.in. prawa własności, pieniądze, ruchomości, w tym nakłady na utworzenie i prowadzenie przedsiębiorstwa.[/rada]
Istnieją również prawa majątkowe, które pomimo tego, że zostały nabyte po zawarciu małżeństwa, należą do majątku osobistego. Będą to m.in.:
przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej;
prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegające odrębnym przepisom, np. w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest wspólnikiem spółki cywilnej lub osobowej, spółka osobowa lub
kapitałowa została zawiązana przez oboje małżonków lub gdy oboje małżonkowie są wspólnikami w spółce zawiązanej z udziałem osób trzecich;
prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego;
wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków
Zaciągnięcie zobowiązania bez zgody współmałżonka
Co jeżeli w trakcie trwania małżeństwa, jeden z partnerów zaciągnął zobowiązanie bez wiedzy i zgody drugiego z małżonków? Zasadniczo zgoda małżonka jest wymagana jedynie w przypadku kredytów lub pożyczek wysokich kwot (głównie chodzi o kredyt hipoteczny).
[reklama-ads]
Co więcej, istnieją instytucję finansowe takie jak tzw. chwilówki, które w ogóle nie weryfikują statusu małżeńskiego pożyczkobiorcy.
Możliwe jest więc zaciąganie długów bez wiedzy małżonka. Wysokość zobowiązania niewymagającego zgody zależna jest od kredytodawcy, może być to „szybka” pożyczka na kilka tysięcy złotych, a może być to kredyt na kilkadziesiąt tysięcy złotych.
[rada]Kredyt zabezpieczony na nieruchomości (np. kredyt hipoteczny) zawsze wymaga podpisów obydwojga małżonków.[/rada]
Kiedy zadłużenie obciąża wyłącznie małżonka, który zaciągnął zobowiązanie?
Jak zostało to wskazane na wstępie, małżeństwa odpowiadają na zasadzie solidarności. W sytuacji jednak, gdy jeden z partnerów nie wiedział o zaciągniętym zobowiązaniu, może ubiegać się przed sądem o zwolnienie go z obowiązku spłaty zadłużenia.
Sądy wydają takie orzeczenie w sytuacjach, gdy jeden z małżonków:
zaciągając dług - działał na szkodę drugiego małżonka, np. wziął chwilówkę na samochód, mimo posiadania szeregu innych pożyczek;
prowadził rozrzutny tryb życia;
zaciągnął zobowiązania finansowe, znacznie przekraczające możliwości kredytowe małżeństwa.
posiada negatywne cechy charakterologiczne jak niedojrzałość i nieporadność życiowa.
[reklama-ads]
[uwaga]Czytaj też: Pozew o rozwód bez orzekania winy wzór[/uwaga]
Kredyt po rozwodzie – sąd przyjdzie z połowiczną pomocą
W sytuacji, gdy nieruchomość zakupiona na kredyt zostanie w użytkowaniu tylko jednego z małżonków, drugi z partnerów może wnosić, by sąd w orzeczeniu o podział majątku, zobowiązał małżonka - któremu przyznano nieruchomość - do spłaty pozostałych rat kredytowych.
Niestety powyższe nie będzie miało znaczenia dla wierzyciela. Bank w dalszym ciągu może dochodzić wierzytelności od obojga małżonków. Jednakże w takiej sytuacji zwolniony małżonek może dochodzić zapłaconych rat na rzecz banku od byłego współmałżonka.
Może dojść również do zawarcia umowy o przejęcie długu, która to umowa polega na tym, że w miejsce małżonka, któremu nie przypadła nieruchomość, wstępuje osoba trzecia np. nowy partner życiowy małżonka, któremu przypadła nieruchomość.
Może również dojść do umowy, na mocy której małżonek, który przejął nieruchomość przejmie cały dług drugiego małżonka. Jednakże na zawarcie omawianej umowy musi wyrazić zgodę wierzyciel (bank).
Niezależnie od wyroku sądu czy zawartej umowy – bank zawsze wygrywa
[reklama-ads]
Rozwód, co do zasady, prowadzi do zniesienia wspólności majątkowej. Majątek uzyskany w trakcie trwania małżeństwa zostaje podzielony między byłych partnerów. Podział dotyczy jedynie aktywów. Za długi w dalszym ciągu opowiadają oboje małżonków solidarnie.
W każdej z opisywanych wyżej sytuacji, czy to małżonkowie nie dojdą do porozumienia w sprawie spłaty zobowiązań, czy też zawrą umowę o przejęcie długu, czy końcowo sąd wyda orzeczenie o obowiązku spłaty pozostałych rat kredytowych przez jednego z małżonków, ostatecznie to od wierzyciela zależy, od kogo wyegzekwuje dług.
Warto pamiętać, że w przypadku wyegzekwowania całego zadłużenia od jednego małżonka, ma on prawo do wniesienia pozwu o roszczenie regresowe, czyli zwrot połowy spłaconego długu.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1145).[/informacja]
[reklama-ads]
Polecane wzory pism:
Pozew o rozwód z orzeczeniem o winie wzór
Pozew o rozwód bez orzekania o winie wzór
Wniosek o odpis wyroku rozwodowego wzór
Pozew o rozwód bez orzekania o winie WZÓR z dziećmi
Wzór odpowiedzi na pozew rozwodowy PDF
Odpowiedź na pozew o rozwód brak zgody wzór
Wzór wniosku o odpis wyroku rozwodowego
