Umowa dzierżawy, co do zasady, zawierana jest na okres 10 lat lub dłużej. Zdążają się jednak sytuacje przez które dzierżawca nie będzie w stanie dłużej użytkować przedmiotu umowy i będzie zmuszony zakończyć stosunek dzierżawy. Tym co wyróżnia umowę dzierżawy, jest jej długoterminowy charakter, co ma też wpływ na możliwość zerwania umowy. Ustawowe terminy wypowiedzenia są znacząco dłuższe, aniżeli w przypadku innych zobowiązań. Jak więc przeprowadzić rozwiązanie umowy dzierżawy? Czy można skracać terminy ustawowe lub umowne?
Rozwiązanie umowy dzierżawy jest zależne od zapisów samej umowy. To tam powinny znajdować się szczegółowe unormowania dotyczące zakończenia stosunku umownego. Jeżeli jednak umowa nie reguluje tej kwestii, najkrótszym terminem wypowiedzenia będzie sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego.
W przypadku dzierżawy gruntu rolnego jest to okres dłuży, wynoszący 1 rok. W związku z tym, iż są to dosyć długie terminy, strony powinny zadbać, aby umowa odnosiła się do możliwości wcześniejszego wypowiedzenia umowy. W innym wypadku, rozwiązanie umowy przed końcem jej terminu, będzie możliwe jedynie w drodze porozumienia stron.
Charakter umowy dzierżawy
Umowa dzierżawy została szczegółowo uregulowana przez Kodeks cywilny (dalej jako KC). Zgodnie z art. 693 KC umowa ta zobowiązuje jedną ze stron do oddania stronie drugiej rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Druga strona z kolei zobowiązuje się płacić umówiony czynsz.
Jak zostało to wspomniane na wstępie, rozwiązanie umowy dzierżawy gruntu rolnego można wypowiedzieć z jednorocznym wyprzedzeniem na koniec roku dzierżawnego. Dzierżawa innego przedmiotu podlegać będzie okresowi sześciomiesięcznemu przed upływem roku dzierżawnego.
Jednocześnie ustawodawca przewidział wachlarz przesłanek, których spełnienie może doprowadzić do rozwiązania umowy bez konieczności zachowania terminów wypowiedzenia. Dzieje się tak m.in. w przypadku, gdy dzierżawca popadnie w zwłokę z zapłatą czynszu bądź gdy używa on przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową.
Rozwiązanie umowy dzierżawy – terminy wypowiedzenia
W akapicie powyżej została określona generalna zasada wypowiadania umowy z zachowaniem ustawowych terminów. Rok dla dzierżawy gruntu rolnego, w innych wypadkach 6 miesięcy. Zasada ta nie dotyczy jednak wszystkich umów. Aby strony mogły skorzystać z przewidzianych we wskazanym przepisie terminów muszą zostać spełnione określone warunki.
Co do zasady wspomniane terminy dotyczą wyłącznie umów zawartych na czas nieoznaczony. Aby rzeczone okresy mogły zostać zastosowane przy umowach zawartych na czas oznaczony, strony muszą umownie przewidzieć możliwość wypowiedzenia umowy w określonych sytuacjach, przy czym nie wskazać samych terminów wypowiedzenia.
Strony umowy zawartej na czas nieokreślony – kwestię wypowiedzenia – mogą uregulować w dowolny sposób, m.in. mogą skracać lub przedłużać terminy ustawowe.
Rozwiązanie umowy dzierżawy gruntu rolnego
W kwestii wypowiedzenia umowy dzierżawy gruntu rolnego należy mieć na uwadze fakt, iż chodzi tu wyłącznie o nieruchomości rolne zdefiniowane w art. 461 KC. Zgodnie z tym przepisem nieruchomościami „są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności”.
Do zakwalifikowania nieruchomości jako gruntu rolnego, nie ma znaczenia przeznaczenie owej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Liczy się wyłącznie faktyczny sposób używania nieruchomości przez dzierżawcę.
Jeżeli więc realny sposób wykonywania umowy wskazuje na dzierżawę gruntu rolnego, wówczas wypowiedzenie umowy wymaga zachowania rocznego terminu, liczonego od dnia kiedy oświadczenie o wypowiedzeniu zostało skutecznie złożone wydzierżawiającemu. Wówczas umowa wygasa z dniem będącym terminem końcowym roku dzierżawnego.
Rok dzierżawny liczy się od dnia wydania przedmiotu dzierżawy dzierżawcy, chyba że strony umówiły się inaczej albo co innego wynika z miejscowych zwyczajów.
Wypowiedzenia dzierżawy – w jakiej formie?
Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie, wymaga zachowania formy dokumentowej, o ile ustawa lub umowa nie zastrzega innej formy.
Z kolei, gdy umowa została zawarta w innej formie szczególnej (np. w formie aktu notarialnego), jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia.
Wypowiedzenie umowy nie wymaga uzasadnienia. Wystarczy, że przyczyna wypowiedzenia obiektywnie istnieje.
W przypadku wypowiedzenia zastosowanie znajduje instytucja milczącego przedłużenia umowy. Jeżeli po upływie terminu wypowiedzenia dzierżawca nadal używa przedmiotu dzierżawy za zgodą wydzierżawiającego, dzierżawa zostaje przedłużona.
Inne sposoby rozwiązania stosunku dzierżawy
Dzierżawa może zostać rozwiązana także w inny sposób niż wypowiedzenie z zachowaniem ustawowego bądź umownego terminu. Niekiedy możliwym staje się wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym, już w chwili otrzymania przez adresata oświadczenia o wypowiedzeniu dzierżawy.
Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym może nastąpić, gdy:
- przedmiot dzierżawy posiada poważne wady, szczególnie gdy wydzierżawiający o nich wiedział i je zataił;
- dzierżawca dopuści się rażącego opóźnienia w zapłacie czynszu;
- dzierżawca odda przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego lub odpłatnego korzystania, bez zgody wydzierżawiającego;
- dzierżawca używa przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy.
Wady przedmiotu dzierżawy
Jest to jedyna okoliczność dzięki której to dzierżawca, a nie wydzierżawiający, ma prawo do wypowiedzenia umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia.
Dzierżawca ma prawo do wypowiedzenia umowy, gdy:
- przedmiot dzierżawy w chwili wydania miał wady uniemożliwiające przewidziane w umowie jego używanie;
- wady przedmiotu dzierżawy powstały później, a wydzierżawiający mimo zawiadomienia go przez dzierżawcę nie usunął ich w odpowiednim czasie;
- nie ma możliwości usunięcia istotnych wad przedmiotu dzierżawy.
Wady przedmiotu dzierżawy mogą być fizyczne oraz prawne.
Możliwość wypowiedzenia odnosi się jedynie do sytuacji, w której dzierżawca nie wiedział o istnieniu wad w chwili zawarcia umowy. W przypadku zaistnienia istotnych wad przedmiotu dzierżawy, ustawa nie określa odpowiedniego czasu na ich usunięcie.
Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „odpowiedniego czasu”. Z tego względu należy go określać każdorazowo na podstawie konkretnego przypadku. Co więcej wada przedmiotu dzierżawy musi być nieusuwalna lub gdy nie da się naprawić wady w stosownym czasie.
Opóźnienie w zapłacie czynszu
Wydzierżawiający ma prawo wypowiedzieć umowę, gdy dzierżawca dopuści się zwłoki w zapłacie czynszu. Zgodnie z KC „zwłoka” w zapłacie czynszu musi obejmować co najmniej dwa pełne okresy płatności. Natomiast w przypadku, gdy czynsz jest płatny rocznie, opóźnienie musi wynosić ponad 3 miesiące.
Zawinione opóźnienie zachodzi również w sytuacji, gdy dzierżawca zobowiązał się oprócz czynszu uiszczać podatki i inne ciężary związane przedmiotem dzierżawy i popada w zwłokę z płaceniem rzeczonych opłat.
Zwłoka nie występuje, jeżeli dzierżawca wykaże, że opóźnienie powstało z powodu okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.
Wydzierżawiający musi pamiętać, że przed wypowiedzeniem umowy, zobowiązany jest do wcześniejszego uprzedzenia dzierżawcy o zamiarze zakończenia umowy. Musi przy tym udzielić dodatkowego minimum 3 miesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu lub innych zobowiązań (np. podatków).
Wspomniane oświadczenie może przyjąć dowolną formę, wystarczy aby dostatecznie jasno wyrażało wolę wydzierżawiającego.
Strony mogą wyłączyć wyżej wskazany obowiązek poprzez odpowiedni zapis umowny.
Oddanie przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej bez zgody wydzierżawiającego
W przypadku gdy dzierżawca, bez zgody wydzierżawiającego, odda przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub odda go w poddzierżawę, ten drugi ma prawo do wypowiedzenia umowy, bez zachowania terminów wypowiedzenia. Można tego dokonać zarówno w przypadku umowy zawartej na czas nieoznaczony, jak i oznaczony.
Co ważne dla strony poszkodowanej, to fakt, iż w przypadku poddzierżawy bez zgody wydzierżawiającego, jeżeli poniósł szkodę, może dochodzić on odszkodowania, na podstawie przepisów o odpowiedzialności kontraktowej.
Nieskorzystanie przez wydzierżawiającego z instytucji wypowiedzenie umowy, nie oznacza uprawnienia dzierżawcy na poddzierżawę.
Używanie przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub przeznaczeniem
Do używania przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub przeznaczeniem mamy odczynienia w sytuacji, gdy działania dzierżawcy mogą znacznie utrudnić lub wręcz uniemożliwić używanie przedmiotu dzierżawy do celów pierwotnie przewidzianych. Za przykład można wskazać budowę magazynu na dzierżawionym gruncie rolnym.
Dodatkowy przesłanką rozwiązania umowy jest zaniedbanie przedmiotu dzierżawy. Zaniedbanie należy rozumieć jako brak dołożenia należytej staranności dzierżawcy wobec przedmiotu dzierżawy, jaka ogólnie wymagana jest w stosunkach danego rodzaju. Chodzi np. o niewykonanie napraw, co może doprowadzić do dalszego pogorszenia się stanu przedmiotu dzierżawy.
Aby jednak wydzierżawiający miał prawo do wypowiedzenia umowy dzierżawy, jest on zobowiązany do wystosowania wobec dzierżawcy upomnienia.
W pierwszej kolejności wydzierżawiający ma obowiązek wezwać dzierżawcę do zmiany jego dotychczasowego postępowania naruszającego zapisy umowy lub ustawy. Jeśli dzierżawca zmieni swoje zachowanie, wówczas wydzierżawiający traci możliwość wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym.
Oprócz wypowiedzenia umowy, wydzierżawiający ma również prawo do odszkodowania, na podstawie przepisów o odpowiedzialności kontraktowej.
Rozwiązanie umowy dzierżawy – reasumując
Umowa dzierżawy, przez wzgląd na swój specyficzny charakter, zawierana jest na wiele lat. W przypadku dzierżawy gruntu rolnego, tylko wtedy ma ona sens. W związku z tym, także okresy wypowiedzenia są wydłużone.
Jednakże zgodnie z wolą ustawodawcy, strony mogą dokonywać dowolnych modyfikacji w tym przedmiocie. Strony mogą wydłużać lub skracać terminy, mogą także rozwiązać umowę za obopólnym porozumieniem w każdej chwili.
Należy więc uznać, że omawiane przepisy Kodeksu cywilnego mają chronić interesów stron tylko w sytuacji, gdy strony same o to nie zadbają odpowiednimi zapisami umownymi.
więcej porad
Odpowiedzialność urzędników za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozrzutne i bezcelowe rozdysponowywanie finansów publicznych jest bolączką naszej kadry urzędniczej. Niestety urzędnicy nie odpowiadają swoim majątkiem za popełnione błędy. Nie są również ubezpieczani, tak aby to ubezpieczyciel pokrył efekty ich niegospodarności.
Owe marnotrawstwo natomiast odczuwają wszyscy podatnicy, i tylko podatnicy. W jakimś jednak stopniu, odpowiedzialność urzędników istnieje. Pracownikom jednostek budżetowych oprócz odpowiedzialności pracowniczej, grozi również odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
[reklama-ads]
Nie wszyscy jednak urzędnicy ponoszą tego rodzaju odpowiedzialność, co do zasady winę za cały swój personel ponoszą kierownicy danych jednostek budżetowych.
Dyscyplina finansów publicznych
Dyscyplina finansów publicznych została uregulowana w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie z ustawą, dyscyplina ta to obowiązek przestrzegania zgodności projektowania i wykonywania zadań finansowych budżetu z przepisami prawnymi.
Przy czym chodzi o ogół przepisów prawnych mających znaczenie dla prawidłowego określenia i realizowania zadań finansowych budżetu.
Bez względu na zakres pojęcia dyscypliny budżetowej, pojęcie samej "dyscypliny" należy rozumieć jako obowiązek podporządkowania się określonym regułom postępowania, przestrzeganie norm wyznaczających zasady postępowania określonych kategorii podmiotów bądź wymóg przestrzegania wyznaczonych reguł w związku z dysponowaniem daną kategorią środków finansowych
Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w szczególności:
gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
wydatkowanie środków publicznych;
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;
zarządzanie środkami publicznymi;
zarządzanie długiem publicznym;
rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.
Tak więc przedmiotem ochrony na omawianej ustawy są publiczne środki finansowe, niezależnie od formy organizacyjnej dysponowania nimi.
[reklama-ads]
Czym jest naruszenie finansów publicznych?
Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w przepisach od art. 5 do art. 18c, reguluje zachowania urzędników za które mogą podlegać karze. Katalog ten jest bardzo rozbudowany i szczegółowo uregulowany, przy czym jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że aby dane działanie można było uznać za niezgodne z przepisami musi spełniać przesłanki jednego z wyżej wspomnianych przepisów.
Za naruszenie dyscypliny uznawane jest nieustalenie, niedobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, niewłaściwe przeznaczenie dochodów uzyskiwanych przez jednostkę budżetową, jak również dokonanie zmiany w budżecie lub wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia.
Za rażące naruszenia uznawane są także zachowania polegające na marnotrawieniu dotacji, m.in. poprzez przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji, niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia dotacji czy wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem.
Nieopuszane jest także przeznaczenie środków rezerwy na inny cel niż określony w decyzji o ich przyznaniu, nieopłacenie w terminie składek przez jednostkę sektora finansów publicznych, jak również zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia.
Naruszeniem będzie również niewykonanie w terminie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych oraz niezgodne z przepisami opisanie przedmiotu zamówienia publicznego.
[reklama-ads]
[uwaga]Czytaj też: Kiedy zamiast pozwolenia na budowę wystarczy zgłoszenie budowy?[/uwaga]
Odpowiedzialność urzędników – na kim ciąży odpowiedzialność?
Zgodnie z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, za błędy w rozdysponowywaniu budżetem, zasadniczo odpowiadają kierownicy jednostek. Od powyższego istnieje także szereg wyjątków. Ustawodawca stworzył katalog podmiotów, które na równi z kierownikami jednostek budżetowych ponoszą winę za swoje działanie, lub działanie osób im podporządkowanych.
[rada]Odpowiedzialności nie podlegają dane urzędy lub ich organy, lecz konkretne osoby wchodzące w ich skład.[/rada]
Warto mieć na uwadze, że aby pociągnięto do odpowiedzialności danego urzędnika potrzebne jest ustalenie, czy konkretny pracownik organu posiadał odpowiednie kompetencje w zakresie wykonywania budżetu lub planu finansowego jednostki sektora finansów publicznych.
Zgodnie z art. 4 ustawy, za niegospodarność budżetową odpowiadają:
[reklama-ads]
kierownik jednostki sektora finansów publicznych – na kierowniku ciąży bezwzględna odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Wynika ona z art. 53 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym kierownik jest bezwarunkowo odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej jednostki, którą kieruje;
członkowie organów kolegialnych w jednostkach sektora finansów publicznych – odpowiedzialności podlegają osoby wchodzące w skład organów wykonujących budżety lub plany finansowe jednostek sektora finansów publicznych. Do odpowiedzialności nie może jednak zostać pociągnięty cały organ kolegialny (np. zarząd), a wyłącznie jego członkowie, którym można przypisać winę. Przykładem naruszenia jest ustanowienie uchwały, która sprzeciwia się racjonalnemu zagospodarowaniu finansów publicznych. Taką odpowiedzialność można przypisać osobie uczestniczącej w podejmowaniu uchwały. Co ważne, odpowiedzialność ta dotyczy zarówno członka głosującego "za", "przeciw", a także tego, który wstrzymał się od głosu. Wyjątek stanowi zgłoszenie „sprzeciwu” – odpowiedzialności nie można przypisać osobie, która zgłosiła sprzeciw do stosownej uchwały na piśmie lub ustnie do protokołu;
osoba, której powierzono wykonywanie obowiązków – w przeciwieństwie do kierowników jednostek, pociągniecie do odpowiedzialności osoby, której powierzono wykonywanie konkretnych obowiązków, wymaga posiadania przez tą osobę odpowiednich kompetencji w zakresie finansów publicznych. Dodatkowo, powierzenie obowiązków danemu pracownikowi nie wyłącza odpowiedzialności kierownika tej jednostki. Na mocy art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych odpowiedzialności podlegają:
pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w takiej jednostce, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych;
inne osoby, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w jednostce sektora finansów publicznych, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych.
podmiot spoza sektora finansów publicznych - podmiotami podlegającymi odpowiedzialności budżetowej są także osoby wchodzące w skład organów zarządzających podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych oraz osoby wykonujące zadania w imieniu tych podmiotów, którym przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne. Odpowiedzialność ta wynika z faktu, że stałą praktyką jest powierzanie przez jednostki sektora finansów publicznych zadań podmiotom zewnętrznym, które w ramach prowadzonej działalności otrzymują do gospodarowania środki z budżetu.
Odpowiedzialność urzędników a kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych znajduje się w art. 31 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Powyższy przepis wyróżnia takie kary jak:
[reklama-ads]
upomnienie;
nagana;
kara pieniężna;
zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.
Wysokość kary pieniężnej wynosi od 25% do 300% miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej, obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia. Jeżeli miesięcznego wynagrodzenia nie da się ustalić, należy przyjąć sumę od 25% do 500% pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.
Najbardziej dotkliwą karą jest zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Osoba skazana traci wówczas możliwość pełnienia funkcji kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego, członka zarządu, skarbnika, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego, kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie budżetu lub planu finansowego. Kara może trwać od 1 roku do 5 lat.
[rada]W przypadku wydania polecenia, odpowiedzialność za czyn naruszający dyscyplinę finansowców publicznych ponosi zarówno osoba mająca polecenie wykonać, jak również ta, która owe polecenie wydała.[/rada]
Przesłanki odpowiedzialności
[reklama-ads]
Przesłanki odpowiedzialności zostały zawarte w art. 19 omawianej ustawy. Przepis ten odnosi się do zasady prawa karnego, zgodnie z którą odpowiedzialność ponosi wyłącznie osoba, która popełniła czyn prawem zabroniony w czasie jego popełnienia. Tak więc warunkiem odpowiedzialności jest to, aby konkretne zachowanie było stypizowanym przypadkiem naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Z powyższego wynika, że zachowanie urzędnika, które nie wypełnia jednej (lub wielu) z norm określonych w art. 5 – 18c ustawy, nie może być uznane za niezgodne z prawem.
[paragraf]Orzeczenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 8 maja 2012 r., znak: DB-0965/14/44/12
"Nie można pociągnąć do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych osoby, której działanie lub zaniechanie nie stanowiło takiego naruszenia, w świetle przepisów obowiązujących w czasie takiego działania albo zaniechania lub nie stanowi naruszenia w dacie orzekania. Dla prawidłowej kwalifikacji prawnej naruszenia oraz ustalenia istnienia ustawowych przesłanek odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych konieczne jest więc dokonanie jego podwójnej oceny, tj. w świetle ustawy obowiązującej w chwili popełnienia naruszenia oraz ustawy obowiązującej w chwili orzekania".[/paragraf]
Aby można było mówić o odpowiedzialności potrzebna jest wina. Wina musi występować w czasie popełnienia naruszenia budżetowego. W przypadku braku możliwości jednoznacznego stwierdzenia winy, prowadzi do konieczności uznania urzędnika za niewinnego, nawet gdy formalnie wypełnione zostały przesłanki czynu uznanego za naruszenie.
[rada]Winę może przypisać urzędnikowi również za nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych.[/rada]
[reklama-ads]
Kiedy odpowiedzialność nie wystąpi?
Ustawa reguluje również wyjątki od powyższej zasady Nullum crimen sine lege. Odpowiedzialność nie występuje w przypadku:
dochowania przez urzędnika należytej staranności;
niepoczytalność urzędnika w chwili dokonania naruszenia;
usprawiedliwiona nieświadomość bezprawności czynów.
Dodatkowo karalność za naruszenie przepisów związanych z dyscypliną finansów publicznych ustaje po 3 latach, od dnia jego popełnienia. Oznacza to, że po trzech latach czyn bezprawny uznany zostaje za niebyły.
Odpowiedzialność urzędników - reasumując
Mimo że, jak Polska długa i szeroka, wszyscy oczekują, że w końcu urzędnicy za swoją niekompetencję zaczną ponosić odpowiedzialność, to omawiana ustawa bardzo tą odpowiedzialność ogranicza. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie ma charakteru powszechnego, podlegają jej wyłącznie osoby mieszczące się w katalogu przedstawionym w ustawie.
Przy tym, odpowiedzialności podlegają osoby, a nie organy czy jednostki organizacyjne. Oznacza to, że nie każda osoba, która popełniła naruszenie dyscypliny finansów publicznych, podlega odpowiedzialności za takie naruszenie.
Sama odpowiedzialność uzależniona jest od charakteru środków z jakimi związane jest konkretne działanie lub zaniechanie, od pełnionej funkcji w sektorze publicznym, rodzaju wykonywanych czynności, a także od tytułu prawnego do wykonywania określonych czynności.
[reklama-ads]
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1440).
ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869) [/informacja]
Podobne:
Odwołanie z funkcji kierownika wzór
Rezygnacja ze stanowiska kierowniczego
Rezygnacja z pełnienia funkcji członka zarządu
Rezygnacja z funkcji prezesa zarządu
Reklamacja usługi – czym się różni od reklamacji towaru?
Reklamacja usługi w swojej procedurze nieco odbiega od reklamacji towaru. Mimo to obie te czynności mają takie same podstawy - rękojmię i gwarancję. Rękojmia przysługuje konsumentowi z mocy samego prawa. Kodeks cywilny (dalej KC) szczegółowo określa zakres czasowy i przedmiotowy rękojmi.
[reklama-ads]
Roszczenia z gwarancji nie są już tak oczywiste. Przysługują one jedynie, kiedy przedsiębiorca takiej ochrony udzieli. Co więcej, sam zakres ochrony, również określany jest przez producenta. Zasadniczo konsument nie ma na nią żadnego wpływu.
Reklamacja usługi - rękojmia a gwarancja
Mimo, że rezultat dla konsumenta będzie taki sam, to procesy reklamacyjne przy rękojmi i gwarancji będą już się istotnie różniły:
rękojmia przysługuje z mocy prawa, gwarancja zaś udzielana jest umownie. Oznacza to, że przedsiębiorca nie ma obowiązku udzielić gwarancji do towaru czy usługi. Rękojmia będzie przysługiwała zawsze – przedsiębiorca nie może się umownie od niej uchylić;
z tytułu rękojmi odpowiada sprzedawca, z tytułu gwarancji – gwarant (podmiot udzielający gwarancji), będzie nim zazwyczaj producent lub importer towaru;
zasadniczo rękojmia trwa dwa lata, natomiast czas gwarancji jest określony przez gwaranta w karcie gwarancyjnej;
po spełnieniu reklamacji towaru lub usługi rękojmia trwa nadal, gwarancja biegnie od nowa.
Jak widać większe prawo do manewru, w kwestii minimalizacji swojej odpowiedzialności reklamacyjnej, przedsiębiorcy mają przy gwarancji. Dlatego też sprzedawcy czy usługodawcy tak szumnie reklamują udzielaną przez siebie ochronę prawną.
Mimo udzielenia gwarancji karta gwarancyjna może posiadać taki wachlarz wyłączeń, iż końcowo okazuje się, że faktyczna ochrona usługi czy towaru nie istniała. Przy rękojmi takie „sztuczki” są niedozwolone. Przedsiębiorca w stosunku do konsumenta nie może wyłączyć lub ograniczyć zakresu ochrony.
[reklama-ads]
Reklamacja – czym jest?
Przepisy KC oraz innych ustaw szczególnych nie wyjaśniają jednoznacznie, czym właściwie jest reklamacja. W związku z tym definicję tę należy wywieść z przepisów dotyczących rękojmi (art. 556-576[5] KC) i gwarancji (art. 557-581 KC).
Zgodnie z tymi przepisami, reklamacja to żądanie klienta kierowane do sprzedawcy lub wykonawcy usługi, w którym klient zgłasza zastrzeżenia dotyczące jakości towaru lub jakości usługi świadczonej przez przedsiębiorcę oraz zgłasza określone prawem żądanie.
W przypadku gdy kupiona rzecz posiada wady lub gdy zamówiona usługa została wykonana niewłaściwie, klient może żądać:
wymiany towaru lub ponownego wykonania usługi;
naprawy towaru lub dzieła;
zwrotu całości lub części kwoty uiszczonej tytułem wynagrodzenia.
[rada]Przy reklamacji to do konsumenta należy wybór podstawy składania swojego roszczenia – czy będzie to rękojmia czy gwarancja. Przedsiębiorca nie ma wpływu na wybór konsumenta i nie może uzależnić od tego rezultatu reklamacji.[/rada]
Reklamacja – jak tego dokonać?
[reklama-ads]
Tak samo, jak KC nie definiuje pojęcia reklamacji, tak również nie tłumaczy, w jaki sposób jej dokonać. Oznacza to, iż proces reklamacyjny jest całkowicie odformalniony. Przepisy nie wymagają od konsumenta żadnej formy składania reklamacji.
Można tego dokonać w każdej formie - ustnej, pisemnej, mailowej, czy też za pomocą formularza znajdującego się na stronie internetowej przedsiębiorcy.
Pomimo braku sztywnych procedur reklamacyjnych, konsument powinien spełniać podstawowe wymogi formalne stawiane przez prawo. Wymogi te przedsiębiorca zobowiązany jest podać przed zawarciem umowy z klientem. Przedsiębiorca powinien poinformować konsumenta w szczególności o:
okresie, w którym konsument może złożyć reklamację;
miejscu złożenia reklamacji;
formie reklamacji (forma pisemna, elektroniczna);
podstawowej wymaganej treści reklamacji;
czasie rozpatrzenia reklamacji.
Reklamacja usługi
Jak wskazano na początku artykułu, reklamacja usługi rządzi się odmiennymi prawami aniżeli reklamacja towaru. Jeżeli wykonana usługa posiada wady, konsument ma prawo do żądania naprawy wad lub ich usunięcia.
Przy czym usługobiorca ma obowiązek wskazać wykonawcy wady usługi i wyznaczyć termin na ich naprawienie. Dopiero gdy wykonawca nie usunie zgłoszonych wad w określonym terminie, powstaje prawo konsumenta do nieodebrania naprawy i odmowy zapłaty za usługę.
[reklama-ads]
Może dojść również do sytuacji, w której usługa zostanie wykonana nieprawidłowo i będzie posiadała takie wady, które będą powodowały, że staje się ona dla usługobiorcy w zupełności nieprzydatna. W takim przypadku konsument może od razu odstąpić od umowy. Jednocześnie nie jest on zobowiązany do zapłaty za te części usługi, które zostały prawidłowo wykonane.
W przypadku gdy wykonawca uzna, że nie jest w stanie wykonać naprawy w określonym przez konsumenta terminie, usługobiorca może żądać obniżenia kosztów usługi. Jeżeli natomiast wad nie da się usunięć, wtedy należy określić szacunkowo jej udział w całej usłudze i ustalić proporcjonalny upust ceny.
Pomimo że widocznie słabiej, przepisy chronią także przedsiębiorców. W przypadku gdy wymagane przez konsumenta naprawy są zbyt kosztowne, usługodawca może odmówić wykonania naprawy i odstąpić od umowy. Zlecającemu pozostaje wówczas jedynie roszczenie odszkodowawcze, jeżeli w skutek niewykonania usługi poniósł on realną szkodę.
Roszczenie z reklamacji – czy się przedawnia
Odpowiedzialność przedsiębiorcy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi może ulec przedawnieniu. Reklamację więc należy złożyć przed terminem przedawnienia konkretnego rodzaju umowy. Liczy się data złożenia reklamacji. Czas trwania procedury reklamacyjnej nie ma znaczenia.
Termin przedawnienia jest zależny od rodzaju umowy usługowej. Poniżej przedstawione zostaną najpopularniejsze z nich:
[reklama-ads]
dla umowy sprzedaży i o dzieło zasadniczo odpowiedzialność przedsiębiorcy wynosi dwa lata. Termin liczony jest od dnia wydania rzeczy. Przy czym wykrycie wady w tym terminie powoduje, iż konsument ma możliwość złożenia reklamacji jeszcze przez rok od jej ujawnienia;
przy umowie ubezpieczenia, przedawnienie następuje w terminie 3 lat od zdarzenia ubezpieczeniowego.
dla umowy o usługi telekomunikacyjne roszczenia dotyczące przerw w świadczeniu usługi powszechnej (np. usługi telefonicznej) przedawnia się w terminie 12 miesięcy.
roszczenia wynikające z umowy zawartej na podstawie przepisów Prawa przewozowego (np. z firmą kurierską) przedawniają się po upływie 1 roku.
Przydatne wzory pism:
Reklamacja towaru wzór
Reklamacja towaru z tytułu rękojmi
Reklamacja partii towaru wzór
Reklamacja dzieła z tytułu rękojmi
Wniosek o ponowne rozpatrzenie reklamacji wzór
Odrzucenie reklamacji wzór
