Podatek belki – czy wszystkie zyski są opodatkowane?

Podatek belki regulują przepisy art. 30a i 30b ustawy o podatku od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT). Przepisy te wskazują, iż od określonych zysków kapitałowych należy zapłacić zryczałtowany (stały) podatek.

Oznacza to, że od każdej zarobionej na inwestycji kwoty, podatnik zapłaci 19% jej wartości. Podatek jest pobierany od uzyskanego zysku, nie od całego posiadanego kapitału

Podatek belki – co obejmuje?

Aby dowiedzieć się jakie zyski zostały opodatkowane, należy sięgnąć do art. 17 ustawy o PIT. Zgodnie z owym przepisem przychodami kapitałowymi są:

• odsetki od pożyczek;
• odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania;
• odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału;
• przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
• przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;
• przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;
• wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określoną w innym dokumencie o podobnym charakterze – w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego; 
• przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających;
• przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.
• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych;

• dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
• kwoty wypłacane po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego lub osoby uprawnionej do dożywotniej emerytury kapitałowej;
• dochody z tytułu przeniesienia akcji z rachunku ilościowego do pracowniczego funduszu emerytalnego;
• przychody z tytułu zbycia prawa poboru akcji przez pracowniczy fundusz emerytalny;
• dochody z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym;
• dochody z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego;
• dochody z tytułu umów ubezpieczenia na życie lub dożycie;
• podatki odliczone zapłacone za granicą;
• podatki od niektórych przychodów (dochodów) przekazanych na rzecz podatników uprawnionych z papierów wartościowych zapisanych na rachunkach zbiorczych.

Nieopodatkowane przychody z kapitałów pieniężnych

Istnieją wyjątki od zasady opodatkowania. Od podatku od zysków kapitałowych zwolnione zostały przychody:

• z odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na terminowych lokatach bankowych, o ile lokaty te zostały założone przed dniem 1 grudnia 2001 roku oraz umowy na ich założenie nie były zmieniane, przedłużane lub odnawiane po tym dniu, a także nie zostały one rozwiązane oraz nie został z nich wypłacony kapitał przed upływem okresu, na który zostały zawarte;
• z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa lub przez jednostki samorządu terytorialnego, o ile papiery wartościowe zostały nabyte przed dniem 1 grudnia 2001 roku;
• z odsetek od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;

oraz dochody:

• z odpłatnego zbycia nabytych przed dniem 1 stycznia 2003 roku obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych po dniu 1 stycznia 1989 roku oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego po dniu 1 stycznia 1997 roku;
• z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych nabytych przed dniem 1 stycznia 2004 roku;
• z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, jeżeli jednostki uczestnictwa zostały nabyte przed dniem 1 grudnia 2001 roku.

Podatek belki – ile wynosi?

Omawiany podatek jest formą zryczałtowanego podatku i wynosi 19% podstawy opodatkowania. Podstawą co do zasady jest przychód, który nie zostaje pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Koszty uzyskania przychodów są uwzględniane jedynie przy:

• przychodzie z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
• przychodzie z tytułu umów ubezpieczenia. Dochód stanowi różnica między wypłaconą kwotą świadczenia, a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń;
• przychodzie członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunku ilościowym do aktywów funduszu. Dochód stanowi różnicę między wartością akcji w dniu przeniesienia, a kosztem nabycia akcji;
• przychodzie uzyskanego na indywidualnym koncie emerytalnym z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na tym koncie oraz dochodu uczestnika pracowniczego programu emerytalnego z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach tego programu;
• kwotach jednorazowo wypłacanych przez ZUS z subkonta w związku ze śmiercią współmałżonka ubezpieczonego.

Koszty uzyskania przychodu są brane pod uwagę również przy wyliczaniu dochodów z udziałów w zyskach osób prawnych, takich jak dochód z umorzenia udziałów lub akcji, dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego lub wystąpienia wspólnika z polskiej spółki komandytowo-akcyjnej oraz dochodu przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego.

Jaki jest zakres opodatkowania?

Podatek belki obejmuje przychody kapitałowe osiągane przez podatnika o nieograniczonym obowiązku podatkowym zarówno w Polsce, jak i za granicą oraz przez podatnika o ograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce.

Oznacza to, że podatek zapłacą wszystkie osoby fizyczne osiągające zyski kapitałowe na terytorium Polski oraz osoby uzyskujące zyski poza granicą Polski, o ile dotyczy ich nieograniczony obowiązek podatkowy.

Podatek belki a przychód i dochód kapitałowy

Kwestie podatku od przychodów i dochodów kapitałowych – zasadniczo – odróżnia to, kto owy podatek opłaca.

Przy przychodach obliczenie i pobranie podatku należy do instytucji finansowej. Dla przykładu, podatek z tytułu naliczonych odsetek z lokaty terminowej bądź konta oszczędnościowego pobiera bank. Przy funduszach inwestycyjnych zaś to fundusz inwestycyjny oblicza i odprowadza daninę dla państwa. W praktyce klient nie musi się o nic martwić, otrzymuje on po prostu przychód pomniejszony o kwotę należnego podatku.

Przy dochodach, niestety obowiązek obliczenia i zapłaty podatku należy do podatnika. I tak przy dochodach z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub udziałów w spółkach z o.o., to podatnik ma obowiązek wykazać zysk i złożyć zeznanie podatkowe na formularzu PIT-38 do 30 kwietnia danego roku.

Podatek belki – czy można otrzymać zysk i go nie zapłacić?

Po ostatnich próbach uszczelnienia prawa podatkowego, podatnikom nie zostało zbyt wielu instrumentów finansowych, które nie podlegałyby pod podatek od zysków kapitałowych.

Mimo to, w dalszym ciągu możemy znaleźć taki rodzaj przychodów lub dochodów na których fiskus swoich łap nie położy.

Rachunki IKE lub IKZE

Najłatwiejszym sposobem ominięcia podatku belki jest założenie jednego z kont emerytalnych – Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) lub Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Posiadacz jednego z tego typu rachunków może deponować na nim swoje pieniądze bez lęku, że urząd skarbowy odbierze mu jego 19%.

Oczywiście byłoby zbyt pięknie, gdyby podatnik dla przykładu uzyskiwał 3% oprocentowanie w skali roku i nie musiał nic oddawać fiskusowi. Aby ominąć daniny, podatnik musi trzymać ulokowane środki minimum do 55. (dla IKE) lub 65. roku życia (dla IKZE). Przy wcześniejszych wypłatach podatek belki jest obowiązkowy.

Ograniczony jest także limit wpłat. W skali roku (na rok 2020) posiadacz rachunku:

• IKZE może wpłacić 6 272,40 zł:
• IKE może zaś wpłacić 15 621,00 zł.

Inwestycja w złoto

Dla osób bardziej obrotnych, dobrym pomysłem okazać się może złoto. W myśl przepisów podatkowych złoto traktowane jest jako rzecz, nie zaś instrument finansowy. Tak więc możliwy jest obrót owym kruszcem (z zyskiem) bez obowiązku zapłaty podatku belki.

Niestety powyższe działa wyłącznie w przypadku złota w postaci fizycznej. Różnego rodzaju certyfikaty depozytowe czy też kontrakty terminowe stanowią już rodzaj papierów wartościowych, które oczywiście są obłożone 19% podatkiem.

Co istotne, zgodnie z interpretacją Dyrektora KIS, zysk z obrotu złotem nie jest opodatkowany również podatkiem dochodowym PIT.

Kryptowaluty – czy ominiemy podatek?

Kryptowaluty nie podpadają pod podatek od zysków kapitałowych. Podlegają jednakże pod ogólny podatek dochodowy. W praktyce więc osoba obracająca walutą wirtualną zapłaci 17% (lub 32%) podatku PIT, zamiast 19% podatku belki.

A może obrót nieruchomościami?

Zakup i sprzedaż nieruchomości jako osoba fizyczna może uchronić przed omawianą daniną. Sprzedaż z zyskiem mieszkania lub domu zasadniczo jest zwolniona z podatku. „Zasadniczo” gdyż, aby podatku nie zapłacić, między kupnem a sprzedażą minąć musi co najmniej pięć lat.

Podatku belki nie zapłaci przedsiębiorca

Podatek belki jest przeznaczony jedynie dla osób fizycznych. Wystarczy więc założyć działalność gospodarczą lub spółkę kapitałową, aby zostać wyłączonym spod podatku od zysków kapitałowych.

Haczyk tego rozwiązania jest taki, że dla przedsiębiorcy zyski kapitałowe są dochodem firmy i obciążone zostają podatkiem dochodowym PIT (od osób fizycznych) lub CIT (od osób prawnych). Należy mieć jednak na uwadze fakt, że w przypadku przedsiębiorców zobowiązania podatkowe są pomniejszane przez koszty związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Osoby fizyczne takiego przywileju nie mają.