Z uwagi na doniosłość zachowywania terminów dla czynności postępowania administracyjnego, ich znajomość jest kluczowa zarówno dla zainteresowanego jak i dla organu który sprawę prowadzi. Należy jednocześnie pamiętać, że z dniem 1 czerwca 2017 roku weszła nowelizacja kpa, która w znacznej części objęła także terminy.
W postępowaniu administracyjnym, dla załatwienia spraw kpa przewidział trzy terminy:
- niezwłoczne załatwienie sprawy – sprawy objęte tym terminem należą do nieskomplikowanych. Sprawy te są rozpatrzone na podstawie faktów i dowodów powszechnie znanych albo znanych z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie;
- jeden miesiąc – jest to okres końcowy, tzn. że sprawę należy załatwić maksymalnie do ostatniego dnia tego okresu. W przypadku postępowania wszczynanego na żądanie strony – termin liczony jest od dnia doręczenia żądania organowi administracji. Natomiast w postępowaniu odwoławczym – liczony jest od dnia otrzymania odwołania przez organ wyższej instancji;
- dwa miesiące – termin ten jest przewidziany dla spraw w postępowaniu wyjaśniającym przed organem pierwszej instancji, o ile sprawy te mają charakter szczególnie skomplikowany. Pojęcie „szczególnie skomplikowany” nie zostało zdefiniowane w kodeksie, dlatego też skomplikowanie sprawy jest kwestią ocenną referenta sprawy.
Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje także wydłużenie terminów dzięki konstrukcji niewliczania do okresu załatwiania spraw pewnych okresów. Są to:
- terminy przewidziane dla dokonania określonych czynności;
- okresy zawieszenia postępowania;
- okresy opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
Dopuszczenie się zwłoki przez organ administracji publicznej
Jeżeli organ dopuścił się opóźnienia, ma on obowiązek zawiadomienia o tym fakcie stronę. Jednocześnie organ jest zobowiązany podać przyczyny zwłoki oraz wskazać nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie również w sytuacji opóźnienia w załatwieniu sprawy powstałego z przyczyn od niego niezależnych. Zaznaczyć należy, że naruszenie obowiązujących terminów przez organ nie może powodować ujemnych skutków dla strony.
Z przyczyn oczywistych, na niezałatwienie przez organ sprawy w terminie, stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia. W przypadku uznania zażalenia za zasadne, organ wyższego stopnia wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy. Zarządza także wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie.
Jak należy obliczać terminy
Zgodnie z art. 57 §1 kpa, jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi tygodnia.
Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.
Terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było – w dniu poprzedzającym bezpośrednio ten dzień.
Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.
Kiedy termin uważa się za zachowany?
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
- wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru;
- nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe;
- złożone w polskim urzędzie konsularnym;
- złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej;
- złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku;
- złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.
Przypomnijmy, że nowelizacja z dnia 1 czerwca 2017 roku wprowadziła kilka dosyć istotnych zmian, jak chociażby instytucję milczącego załatwienia sprawy. W związku z tym zaczęły obowiązywać również nowe terminy.
Postępowanie uproszczone
Przepis art. 35 § 3a kpa dla załatwienia sprawy w postępowaniu uproszczonym wprowadził termin niezwłoczny. Przy czym nie może być to później niż w przeciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania.
Ponaglenie
W przypadku wniesienia ponaglenia na podstawie art. 37 § 4 kpa, organ ma obowiązek przekazać sprawę organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania. Zgodnie z art. 37 §5 k.p.a. organ wyższego stopnia rozpatruje ponaglenie w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania.
Mediacja
Organ prowadzący sprawę zawiadamia strony o możliwości przeprowadzenia mediacji z jednoczesnym wnioskiem o wyrażenie zgody na jej przeprowadzenie. Zgoda ta może zostać wyrażona w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Natomiast zgodnie z art. 96e §1 i §2 kpa w przypadku skierowania sprawy do mediacji organ odracza jej rozpatrzenie na okres do dwóch miesięcy. Termin ten może zostać przedłużony maksymalnie o kolejny miesiąc.
Milczące załatwienie sprawy
Sprawę uznaje się za załatwioną w sposób milczący przy w całości uwzględnieniu żądania strony, jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi albo innym terminie określonym w przepisie szczególnym organ ten nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie albo nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.
Zawiadomienie przez publiczne obwieszczenie
Zgodnie z przepisami art. 49 §2 i art. 49a kpa., obwieszczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty jego ujawnienia. Jednocześnie stronom zawiadomionym w drodze publicznego obwieszczenia przysługuje prawo do wniesienia o odpis wydanej decyzji lub postanowienia. Organ jest zobowiązany wydać taki odpis w terminie nie dłuższym niż 3 dni od dnia otrzymania wniosku.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168).
więcej porad
Kary administracyjne o charakterze pieniężnym
Kary administracyjne zostały wprowadzone przez Kodeks postępowania administracyjnego w sposób rozbudowany. Przepisy kodeksu przewidują również możliwość odstąpienia od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. Nowelizacji k.p.a., która weszła 1 czerwca 2017 r., wprowadziła jednolite standardy wymierzania i nakładania kar oraz warunki odstąpienia od ich wymierzenia. Dzięki temu kary administracyjne stały się bardziej adekwatne do stopnia zawinienia.
W jaki sposób organ wymierza karę?
Organ nakładając karę administracyjną, zgodnie z art. 189d k.p.a., jest zobowiązany do określenia jej wymiaru, biorąc pod uwagę:
okoliczności naruszenia prawa – organ musi w szczególności wziąć pod uwagę potrzebę ochrony życia i zdrowia; ochrony mienia w znacznych rozmiarach; ochrony ważnego interesu publicznego; interesu strony w złamaniu prawa oraz czas trwania tego naruszenia;
częstotliwość niedopełniania obowiązku albo naruszania zakazu tego samego rodzaju w przeszłości;
poprzednie karania za ten sam czyn, będący naruszeniem obowiązującego prawa. Chodzi tu o przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe;
stopień przyczynienia się przez stronę do powstania naruszenia prawa;
działania podjęte przez stronę, w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa;
wysokość korzyści lub straty której strona starała się uniknąć.
warunki osobiste strony – w przypadku osób fizycznych organ administracyjny powinien wziąć pod uwagę właściwości i cechy charakteru oraz zachowanie się strony przed i po złamaniu przez nią prawa.
Jeżeli jednak przepis k.p.a. określa wysokość kary w sposób bezwzględny, wtedy organ nie może w jakikolwiek sposób obniżyć wysokości kary lub od niej odstąpić.
Kiedy organ administracyjny może odstąpić od wymierzenia kary?
Co do zasady, organ administracyjny jeżeli uzna to za stosowne, może zastosować przepisy o odstąpieniu od nałożeniu kary.
Organ przed nałożeniem kary pieniężnej powinien rozważyć czy stronę bezwzględnie należy ukarać czy też należy odstąpić od wymierzenia kary.
Przepis art. 189f § 1 k.p.a. wskazuje, że organ obligatoryjne odstąpi od nałożenia kary pieniężnej, jeżeli:
waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszenia;
za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej. Organ odstąpi od nałożenia kary, także w przypadku gdy za ten sam czyn strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe; bądź też prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i kara ta spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.
Z kolei, zgodnie z art. 189f § 2 k.p.a., w przypadkach innych niż wymienione powyżej, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożone kary administracyjne, organ administracji publicznej, może odstąpić od ich wymierzenia, jeżeli strona:
dobrowolnie usunęła naruszenie prawa;
powiadomiła właściwy podmiot o stwierdzonym naruszeniu prawa.
Organ administracji publicznej w tych wypadkach może poprzestać na pouczeniu, o ile strona przedstawi dowody, potwierdzające wykonanie postanowienia.
[uwaga]Czytaj też: Terminy postępowania administracyjnego uregulowane przez kpa[/uwaga]
Jakie są zasady udzielenia ulg w wykonaniu kar administracyjnych?
W uzasadnionych, ważnym interesem strony lub interesem publicznym, przypadkach organ administracji publicznej może odroczyć terminy wykonania kary, rozłożyć ją na raty bądź nawet umorzyć.
Oznacza to więc, że strona po nałożeniu na nią kary, może starać się o udzielenie jej ulgi w wykonaniu tejże kary. Wniosek taki musi zostać właściwie uzasadniony i złożony w siedzibie organu, który taką karę nałożył. Skorzystanie z ulg może stanowić pomoc publiczną albo pomoc de minimis.
Wyłączenie odpowiedzialności strony za delikt administracyjny
W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu. Oznacza to, że organ administracyjny nie wszczyna postępowania administracyjnego, zaś wszczęte umarza. Aby przyjąć brak podstaw do ukarania, musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy między naruszeniem prawa a zdarzeniem uznanym za siłę wyższą.
Siła wyższa to zdarzenie zewnętrzne, niezależne od strony, niemożliwe do przewidzenia oraz takie, którego skutkom nie można zapobiec. Przykładem może być działanie sił przyrody, takie jak powódź czy pożar.
Terminy związanie z karami administracyjnymi
Zgodnie z art. 189g k.p.a. administracyjna kara pieniężna nie może zostać nałożona, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia naruszenia prawa albo wystąpienia skutków naruszenia prawa. Dodatkowo kara taka nie podlega egzekucji, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia, w którym kara powinna być wykonana.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia
Przepis art. 189h §1 k.p.a. wskazuje, że bieg terminu przedawnienia kar administracyjnych przerywany jest w przypadku ogłoszenia upadłości strony. Biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
Z kolei, zgodnie z art. 189h § 3 k.p.a. jeżeli ogłoszenie upadłości strony nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, bieg tego terminu rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
Kiedy bieg terminu przedawnienia się nie zaczyna lub zostaje zawieszony?
Art. 189h §4 pkt 1-3 k.p.a. wskazuje wprost, ze bieg terminu przedawnienia nałożenia kary nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem:
wniesienia środka zaskarżenia od decyzji;
wniesienia żądania ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
doręczenia zarządzenia zabezpieczenia.
Rozpoczęcie biegu lub podjęcie terminu przedawnienia
Zgodnie z § 5 pkt 1-3 z art. 189h k.p.a. termin przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:
uprawomocnienia się orzeczenia;
uprawomocnienia się orzeczenia lub ogłoszenia prawomocnego orzeczenia w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
zakończenia postępowania zabezpieczającego.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 23, z późn. zm.).[/informacja]
Prawo cytatu na YouTube
Jak rozumieć prawo cytatu i kiedy możemy z niego korzystać?
Prawo cytatu jest niejednokrotnie rozumiane jako możliwość wykorzystania 30 sekund materiału muzycznego lub minuty filmu w całym swoim materiale. Jest to przekonanie błędne.
Istotą prawa cytatu nie jest przyzwolenie na korzystanie z cudzego utworu w określonych ramach czasowych, a umożliwienie posiłkowania się cudzym utworem. Słynnym wyrokiem dla prawa cytatu jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku (I CK 232/04), w którym stanowisko sądu jasno określa, jak z prawa cytatu powinno się korzystać.
„Przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.”
Wyrok ten wskazuje między innymi jedną istotną rzecz. W ramach czerpania z utworu innego autora musimy przede wszystkim wykorzystać jego utwór w relacji pomocniczej. Wykorzystać go tak, by nasz utwór nie był zwykłym powieleniem.
Utrzymanie takiej relacji uchroni nas przed ewentualnymi konsekwencjami cywilnymi lub nawet karnymi, które mogą być dotkliwe, w szczególności dla początkujących Youtuberów.
Prawo cytatu na gruncie prawa polskiego przed 2015 rokiem
Do roku 2015 regulacja twórczości Youtuberów, głównie tych zajmujących się dokonywaniem analiz różnych zjawisk społecznych była dość niepewna. W ramach art. 29 najbardziej istotnym dla nich zapisem była możliwość przytaczania w swojej twórczości cudzych utworów w ramach między innymi:
Analizy krytycznej;
Praw gatunku twórczości.
Opierało się to głównie na tym, że dla osób, które starały podjąć się jakiejkolwiek analizy np. zachowania innego Youtubera, musieli zrobić to w sposób jak najbardziej krytyczny i rzeczowy. To uniemożliwiało im ochronę prawną przed ewentualnymi roszczeniami o naruszenie praw autorskich.
Niejasny zapis w postaci praw gatunku twórczości utrudniał pracę sądów w zakresie określenia, czym tak naprawdę może być bardziej satyryczna, nie zawsze rzeczowa krytyka utworu innego twórcy.
Prawo cytatu na gruncie prawa polskiego po 2015 roku
O ile wcześniej można było powoływać się na wspomniany w poprzednim akapicie zapis o prawach gatunku twórczości, o tyle był on niejasny i potrzebował doprecyzowania. Momentem zwiększenia przejrzystości przepisów było dodanie art. 291 oraz art. 292. Udogodnieniem dla twórców nagrywających treści nie tylko związane z analizą krytyczną było dodanie w nowelizacji z dnia 11 września 2015 roku możliwości stosowania prawa cytatu w ramach;
Parodii;
Pastiszu;
Karykatury;
Polemiki.
Co więcej, ustawodawca wraz z nowelizacją unormował możliwość włączenia całego cudzego utworu do utworu, jeżeli włączenie jest niezamierzone oraz nie ma znaczenia dla utworu, do którego cudzy utwór został włączony.
Regulacja ta zwiększyła pozycję prawną Youtuberów, którzy wielokrotnie w swoich materiałach posiłkują się cudzymi utworami, tak by móc uatrakcyjnić swój materiał i zarazem dotrzeć z przekazem do szerszej widowni.
Korzystanie z prawa cytatu wymaga oznaczenia autora
Z samej natury cytatu istotne jest, by pamiętać o tym, że cytat zawsze posiada swojego twórcę, którego powinniśmy oznaczyć w naszym dziele. W związku z powyższym na podstawie art. 34 nie można zapomnieć, że w ramach czerpania z cudzego utworu należy oznaczyć autora oraz źródło, z którego pozyskaliśmy utwór, inaczej wciąż jesteśmy zagrożeni ewentualnymi roszczeniami twórcy użytego utworu.
Co więcej, nawet jeżeli w pełni legalnie cytujemy dany utwór, art. 35 przestrzega nas, że wykorzystanie cudzego utworu jest dozwolone w zakresie normalnego użytku oraz w momencie, gdy nie uderza w słuszne interesy twórcy utworu wykorzystywanego.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r. (I CK 232/04).[/informacja]
Autor: Przemysław Szot
Polecane wzory pism:
Umowa wydawnicza wzór
Umowa licencyjna o rozpowszechnianie filmu wzór
Umowa licencji na znak towarowy i know-how
Umowa licencyjna wzór
Umowa sublicencyjna wzór
Umowa o wykonanie strony Internetowej wzór
