Ustawa - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej k.r.o.) rozróżnia trzy rodzaje ustrojów majątkowych małżeńskich, tj. ustrój wspólności majątkowej (art. 31 k.r.o.), ustrój umowny (art. 47 k.r.o.) oraz ustrój przymusowy (art. 52 k.r.o.). Wszystkie typy omawiamy poniżej.
Zgodnie z prawem rodzinnym ustrojem majątkowym powstającym z mocy prawa między małżonkami w chwili zawarcia związku małżeńskiego jest ustawowa wspólność majątkowa. Powyższy ustrój trwać może do śmierci jednego z małżonków, orzeczenia rozwodu lub separacji bądź też do zawarcia przez małżonków majątkowego ustroju umownego, lub orzeczenia przez sąd rodzinny majątkowego ustroju przymusowego.
Ustawowy ustrój majątkowy zakłada funkcjonowanie trzech mas majątkowych, czyli: majątku wspólnego małżonków oraz majątków osobistych każdego z nich.
Co do zasady do majątku wspólnego zaliczają się przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, czyli wszelkie przedmioty nabyte w czasie od zawarcia małżeństwa do jego zakończenia.
Małżeński ustrój majątkowy – wyjątki
Od powyżej opisanej zasady prawodawca przewidział również wyjątki – nie wszystkie przedmioty i dobra nabyte przez małżonków w czasie trwania związku małżeńskiego mogą być zaliczane na poczet majątku wspólnego. W przepisie art. 33 k.r.o. ustawodawca wskazał katalog takich praw majątkowych, katalog ten ma charakter zamknięty.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego
z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Małżeński ustrój majątkowy – umowny
Do wprowadzenia między małżonkami umownego ustroju majątkowego wymagane jest zawarcie stosownej umowy tzw. „intercyzy”. Aby umowa ta miała znaczenie prawne należy pamiętać o zachowaniu szczególnej formy jej zawarcia, tj. forma aktu notarialnego.
Powyższą umowę można zawrzeć zarówno przed wstąpieniem w związek małżeński jak też w każdym momencie jego trwania.
Od 20 stycznia 2005 roku, w polskim prawie funkcjonują cztery ustroje umowne:
- wspólność majątkowa małżeńska – wspólność rozszerzona;
- wspólność majątkowa małżeńska – wspólność ograniczona;
- rozdzielności majątkowej;
- rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Każda z wyżej wymienionych rodzajów umów majątkowych może być w trakcie jej trwania modyfikowana, jak też rozwiązana. Jeżeli jej rozwiązanie nastąpi w trakcie małżeństwa to z mocy prawa między małżonkami powstanie wspólność ustawowa.
Małżeński ustrój majątkowy – przymusowy
Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje także trzeci rodzaj ustroju majątkowego, który w przeciwieństwie do dwóch poprzednich jest ustanawiany niezależnie od woli małżonków. Wyróżnić możemy dwa sposoby powstania przymusowego ustroju:
- Z mocy orzeczenia sądu – ustanowienie rozdzielności majątkowej następuje na wniosek jednego z małżonków, gdy przemawiają za tym ważne okoliczności lub na wniosek wierzyciela jednego z małżonków, w sytuacji gdy wierzyciel nie ma innej możliwości zaspokojenia swoich roszczeń od zadłużonego małżonka jak tylko poprzez żądanie zniesienia wspólności majątkowej. Orzeczenie takie wydaje sąd w formie wyroku.
- Z mocy prawa – ustanowienie rozdzielności majątkowej następuje z mocy samego prawa w sytuacji, gdy jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony, zostanie wobec niego ogłoszona upadłość oraz w przypadku orzeczenia separacji. Trzeba pamiętać natomiast, że w chwili chylenia ubezwłasnowolnienia, umorzenia, uchylenia lub ukończenia postępowania upadłościowego oraz zniesienia separacji między małżonkami ponownie – z mocy ustawy – powstaje ustawowy ustrój małżeński.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1995 r., Nr 83, poz. 417 ze zmianami).
- ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).
- ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005, Nr 167, poz. 1398).
Podobne wzory pism:
więcej porad
Czym jest rękojmia za wady rzeczy?
Kodeks cywilny wprowadza zasadę odpowiedzialności sprzedawcy względem kupującego z tytułu rękojmi za wady fizyczne oraz prawne rzeczy nabytej. Rękojmia przy tym nie stanowi samodzielnej podstawy odpowiedzialności sprzedawcy względem kupującego. Będzie ona realizowana jedynie w razie zaistnienia przesłanek odpowiedzialności określonych w art. art. 556[1], 556[2], art. 556[3] oraz 559 k.c.
Niezgodności rzeczy sprzedanej z umową, a rękojmia za wady rzeczy
Wada fizyczna rzeczy może polegać na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Zgodnie z art. 5561 k.c. rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia.
Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór.
Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia.
Została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Wada prawna, a rękojmia za wady rzeczy
Z kolei wada prawna powstaje kiedy kupiony przez konsumenta towar jest własnością osoby trzeciej. Jest obciążony prawem osoby trzeciej bądź cechuje się ograniczeniami w korzystaniu lub rozporządzaniu nim w wyniku decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Odpowiedzialność sprzedawcy
Należy pamiętać, że odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy ma charakter odpowiedzialności ustawowej. Powstaje ona z mocy samego prawa w razie wydania kupującemu przez sprzedawcę w wykonaniu umowy sprzedaży rzeczy dotkniętej wadą fizyczną bądź wadą prawną. Dodatkowo odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest oparta na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że sprzedawca, chcąc uniknąć odpowiedzialności, nie może powoływać się na brak swojej winy w wydaniu rzeczy dotkniętej wadą fizyczną bądź prawną.
Rękojmia za wady rzeczy - jak długo?
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna lub prawna zostanie stwierdzona przed upływem lat dwóch. Natomiast w przypadku wad nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu (art. 568 k.c.). Jeżeli zakupu dokonał konsument, a przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma używana, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej jednak niż do roku. Żądanie usunięcia wady lub wymiany rzeczy na taką wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli jednak kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat. Dodatkowo, w sytuacji w której kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada istniała już w chwili zakupu rzeczy.
Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy
W przypadku jeżeli kupujący dowiedział się o wadzie rzeczy ma on prawo do żądania obniżenia ceny. Może także odstąpić od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Sprzedający ma prawo do naprawienia wady bez odstąpienia do umowy, o ile rzecz nie była wcześniej wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego
Z kolei sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z innym możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorcą, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej. Należy pamiętać, że wszelkie usuwanie wad rzeczy lub ich wymiana obciążają zawsze i bez wyjątków sprzedającego, przy tym sprzedający nie ma prawa przerzucać tej odpowiedzialności na kupującego.
Według przepisów kodeksu cywilnego strony mogą w zawieranej umowie ustalać dowolnie wszelkie zapisy i następnie je modyfikować, stąd też odpowiedzialność z tytułu rękojmi można rozszerzyć, ograniczyć lub nawet wyłączyć. Podkreślić jednak należy, że wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym. Co więcej modyfikowanie albo wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie jest możliwe w przypadku umów, w których kupującym jest konsument.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny.[/informacja]
Realny koszt opłacenia pracownika
Powiedzmy otwarcie: wynagrodzenie, które otrzymuje pracownik do „ręki” stanowi zaledwie 60% kosztów, jakie musi opłacić pracodawca w związku z zatrudnieniem pracownika na umowie o pracę.
Realny koszt opłacenia pracownika - umowa o pracę
W przypadku umów o pracę pracownik generuje koszty wynikające z wynagrodzenia brutto, ale także z obowiązkowych składek ZUS obciążających pracodawcę.
Pracodawca jest zobowiązany do „dodatkowego” opłacania m.in. części składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe pracownika i na Fundusz Pracy. Wysokość składek pokrywanych przez pracodawcę wynosi:
składka emerytalna: 9,76%;
składka rentowa: 6,5%;
składka wypadkowa: 1,8%;
składka na Fundusz Pracy: 2,45%;
składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: 0,10%;
Koszt pracodawcy przy zatrudnieniu pracownika na umowę o pracę wynosi więc w sumie 120,61 proc. Wynagrodzenia brutto otrzymywanego przez pracownika.
[rada]Realny koszt opłacenia pracownika to 22,71%[/rada]
Podsumowując, pracownik musi „pożegnać” się na rzecz ZUS-u z 22,71 % wypracowanego przez siebie wynagrodzenia.
Realny koszt opłacenia pracownik w praktyce?
Przyjmijmy za podstawę wyliczenia składek kwotę najniższej krajowej w roku 2017, tj. 2.000,00 zł brutto:
Składki pokrywane przez pracodawcę:
składka emerytalna: 2.000,00 zł x 9,76 % = 195,20 zł;
składka rentowa: 2.000,00 zł x 6,5 % = 130,00 zł;
składka wypadkowa: 2.000,00 zł x 1,8 % = 36,00 zł;
składka na Fundusz Pracy: 2.000,00 zł x 2,45 % = 49,00 zł;
składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: 2.000,00 zł x 0,10 % = 2,00 zł.
Łącznie: 412,20 zł
Składki pokrywane przez pracodawcę:
składkę emerytalną: 2.000,00 zł x 9,76% = 195,20 zł;
składka rentowa: 2.000,00 zł x 1,5% = 30,00 zł;
składka chorobowa: 2.000,00 zł x 2,45% = 49,00 zł;
składka zdrowotna: (2.000,00 zł – 274,20 zł ) x 9% = 1.725,80 zł x 9% = 155,32 zł.
Łącznie: 429,52 zł
Tak więc biorąc pod uwagę powyższe wyliczenia, z łatwością możemy dojść do wniosku, że aby pracownik mógł zarobić miesięcznie 1.570,48 zł netto, pracodawca musi przeznaczyć na niego kwotę aż 2.412,20 zł.
Pracodawca może uniknąć/obniżyć wysokość płaconych składek, jeżeli firma zostanie zwolniona od płacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W/wskazanych składek nie płaci się:
przez okres 36 miesięcy, za pracownika wracającego z urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego;
przez okres 12 miesięcy, za pracownika w wieku co najmniej 50 lat, zatrudnionego po dniu 30 czerwca 2009 roku, który przez 30 dni poprzedzających zatrudnienie pozostawał w rejestrze bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy;
bezterminowo od pracownika, który ukończył 55 lat – w przypadku kobiety i 60 lat – w przypadku mężczyzny - dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, pracę nakładczą, agencyjną, umowę zlecenie, także jednoosobowych działalności gospodarczych;
za zatrudnionych członków rodziny, tj. małżonka, dzieci (własne, drugiego małżonka i przysposobione), rodziców, macochę, ojczyma, osoby przysposabiające oraz rodzeństwo, wnuki, dziadków, zięciów i synowe, bratowe, szwagierki i szwagrów – dotyczy tylko składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Przydatne wzór pisma: Umowa użyczenia pracownika
