Wyjazd z dzieckiem za granicę – jak tego dokonać po rozwodzie?

Zgodnie z art. 36 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako KRO) małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. [reklama-ads] Przy tym każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać tym majątkiem, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Wykonywanie tego zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Powyższe oznacza, że w sytuacjach zwykłego zarządu majątkiem, każdy z małżonków ma prawo do podejmowania autonomicznych decyzji. Zgoda małżonka jest więc wymagana jedynie w wyjątkowych sytuacjach, enumeratywnie wskazanych w ustawie. Zgoda małżonka – istota problemu Wymóg wyrażenia zgody drugiego małżonka na dokonanie danej czynności prawnej określa art. 37 KRO. Przepis ten dotyczy wyłącznie majątku wspólnego. Nie dotyczy natomiast takich czynności, w których stroną są oboje małżonkowie, czynności dokonywanych między małżonkami oraz czynności dotyczących majątków osobistych małżonków. Zgoda małżonka jest oświadczeniem woli wyrażanym zawsze w stosunku do osoby trzeciej, jednakże małżonek, który owo oświadczenie wyraził, nie staje się przez to stroną czynności dokonanej przez drugiego z małżonków. [rada]Zgoda małżonka może być zastąpiona zezwoleniem sądu.[/rada] [reklama-ads] KRO nie określa, w jaki sposób małżonek powinien wyrazić swoją zgodę. Omawiana zgoda może być wyrażona zarówno przed dokonaniem czynności, jak i równocześnie z jej dokonaniem. Zgoda taka – w formie potwierdzenia – może być wyrażona również po zawarciu umowy przez drugiego z małżonków. Jednakże owe potwierdzenie dokonane ex post (po zawarciu umowy) może narazić małżonka zawierającego umowę na odpowiedzialność odszkodowawczą względem drugiej strony, w wypadku nieprawidłowego potwierdzenia umowy. Forma zgody i potwierdzenia powinna przyjąć formę wymaganą dla danej czynności prawnej, do której owa zgoda się odnosi. Dla przykładu: dla umowy sprzedaży nieruchomości, zgoda musi zostać wyrażona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie wymaganej formy będzie pociągało za sobą takie same skutki, jakie wywiera niezachowania formy przy wyrażaniu pierwotnej czynności prawnej. Zgoda małżonka – w jakich sytuacjach jest wymagana? Przepis art. 37 § 1 KRO zawiera katalog zamknięty okoliczności, w których wymagana jest zgoda małżonka. Zasadniczo zgoda ta dotyczy czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym. Przy czym czynności te muszą znajdować odzwierciedlenie w poniżej wskazanym katalogu. [reklama-ads] [paragraf]Przepis art. 37 § 1 KRO § 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania: czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków; czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal; czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa; darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.[/paragraf] Czynności dotyczące nieruchomości Zgoda drugiego małżonka jest wymagana do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, a także do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków. Chodzi tu przede wszystkim o umowy: przeniesienia własności nieruchomości (art. 155 Kodeksu cywilnego, dalej jako KC); zbycia i nabycia prawa użytkowania wieczystego gruntu, (art. 234 i 237 KC); przekazania nieruchomości, tj. nieodpłatnego przekazanie nieruchomości właściwej gminie albo Skarbowi Państwa (art. 902[1] KC) wniesienia nieruchomości do spółki cywilnej, spółki handlowej oraz spółdzielni; obciążenia nieruchomości; najmu, dzierżawy i leasingu; Czynności dotyczące budynku lub lokalu [reklama-ads] Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 2 KRO, czynność prawna prowadząca do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal, także wymaga zgody drugiego małżonka. Przepis ten odnosi się w szczególności do zbycia, obciążenia i odpłatnego nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Przedmiotem tego prawa może być lokal mieszkalny, lokal o innym przeznaczeniu oraz dom jednorodzinny Przepis ten dotyczy również innych praw rzeczowych ograniczonych. Znajduje więc zastosowanie do zbycia lub odpłatnego nabycia użytkowania, służebności gruntowej, służebności osobistej mieszkania oraz hipoteki. Czynności dotyczące gospodarstwa rolnego Kolejną grupą czynności jest zbycie, obciążenie, odpłatne nabycie i wydzierżawienie gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 55[3] KC za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. [reklama-ads] Z kolei podług art. 55[1] KC, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje i zezwolenia; patenty i inne prawa własności przemysłowej; majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; tajemnice przedsiębiorstwa; księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Czynności dotyczące darowizny z majątku wspólnego Darowizna z majątku wspólnego wymaga zgody małżonka, za wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych (życia codziennego). Za drobne darowizny należy przyjąć darowizny dokonywane m.in. z okazji świąt, urodzin, imienin, ślubu lub innego zdarzenia o charakterze osobistym. [reklama-ads] [rada]Przepis art. 37 § 1 pkt 4 KRO nie ma zastosowania do nabycia własności nieruchomości w toku egzekucji sądowej.[/rada] Brak wymaganej zgody a ważność umowy Ważność umowy określonej w art. 37 § 1 KRO, zawartej przez jednego z małżonków bez zgody drugiego z nich, zależy od potwierdzenia jej przez drugiego z małżonków. Oznacza to, że brak zgody małżonka nie powoduje automatycznie nieważności względnej lub bezwzględnej umowy. Powoduje natomiast tzw. bezskuteczność zawieszoną, trwającą do chwili potwierdzenia (wyrażenia zgody ex post) bądź odmowy potwierdzenia danej czynności. W przypadku potwierdzenia pierwotnie zawartą umowę uważa się za ważną od chwili jej zawarcia. Z kolei brak lub odmowa potwierdzenia skutkuje tym, że umowa jest bezwzględnie nieważna od samego początku. Na ową nieważność nie ma wpływu okoliczność, że druga strona umowy działała w dobrej wierze. Omawiany przepis nie określa terminu do potwierdzenia umowy. W orzecznictwie podkreśla się, iż potwierdzenie może zostać złożone przez cały czas trwania wspólności ustawowej. Co więcej, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1981 roku (sygn. akt: III CZP 1/81) wskazuje, iż potwierdzenie może nastąpić nawet po śmierci małżonka, który zawarł umowę. Dotyczy to także zastępczego zezwolenia sądu - sąd może udzielić zezwolenia już po śmierci małżonka, którego zgoda była wymagana, jeżeli dobro rodziny przemawia za utrzymaniem umowy zawartej bez wymaganej zgody. [reklama-ads] Mimo braku określenia przez ustawodawcę zawitego terminu do potwierdzenia druga strona umowy może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, termin do wyrażenia zgody ex post. Potwierdzenie powinno być w formie wymaganej dla pierwotnej umowy. Natomiast odmowa potwierdzenia nie wymaga zachowania szczególnej formy. Brak potwierdzenia w wyznaczonym terminie jest równoznaczne z odmową tego potwierdzenia. [paragraf]Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2001 roku, sygn. akt: II CKN 507/00: „Kontrahent umowy zawartej z jednym z małżonków, który celowo nie żąda jej potwierdzenia przez drugiego małżonka (art. 37 § 3 KRO) i wyrządza tym szkodę osobie trzeciej, ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 415 KC (red. odszkodowanie za czyn niedozwolony)”.[/paragraf] [paragraf]Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1981 roku, sygn. akt: III CZP 1/18: „Małżonek, który zawarł umowę przekraczającą zakres zwykłego zarządu, nie może żądać ustalenia nieważności tej umowy z tego tylko powodu, że została ona zawarta bez zgody drugiego z małżonków, dopóki dopuszczalne jest potwierdzenie przez niego umowy.”[/paragraf] Zgoda małżonka  - jednostronna czynność prawna [reklama-ads] Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody małżonka jest bezwzględnie nieważna już z chwilą jej dokonania. Oznacza to, że późniejsze jej potwierdzenie przez drugiego małżonka nie jest możliwe. Zasadniczo czynnościami jednostronnymi, które wymagają zgody drugiego z małżonków, są: zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz zrzeczenie się prawa rzeczowego ograniczonego, m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740). ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).[/informacja] [reklama-ads] Podobne wzory pism: Zgoda współmałżonka na darowiznę Zgoda małżonka na zawarcie umowy najmu Oświadczenie małżonka o wyrażeniu zgody na darowiznę

17.02.2021 - Radosław Pilarski

W sytuacji, gdy uprawniony do alimentów świadczy niedostatek, z powodu braku uzyskiwania należnego mu świadczenia, przysługuje mu pomoc finansowa wypłacana przez Państwo. Fundusz alimentacyjny nie ma na celu jednak wyręczanie zobowiązanego. Stanowi swoisty instrument „kredytowy” – wypłaca alimenty osobie uprawnionej, jednocześnie egzekwując owe świadczenie od zobowiązanego. [reklama-ads] Fundusz alimentacyjny - kto ma prawo do świadczenia? Beneficjentów funduszu alimentacyjnego określa art. 9 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Zgodnie z tym przepisem, świadczenia z funduszu przysługują osobie uprawnionej do alimentów: do ukończenia przez nią 18. roku życia; do ukończenia przez nią 25. roku życia, w przypadku, gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej; bezterminowo, w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności. Pierwsza kategoria osób uprawnionych nie wymaga analizy – do dnia, w którym uprawniony nie ukończy 18 lat, należy mu się świadczenie. Bardziej skomplikowana jest sytuacja osób z drugiej grupy - pełnoletniej - uczącej się. Tutaj prawo do świadczeń obowiązuje również przez okres kształcenia na studiach wyższych w ramach studiów I stopnia, studiów II stopnia bądź jednolitych studiów magisterskich, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez daną osobę 25. roku życia. Prawo to wygasa z chwilą ostatecznej decyzji o skreśleniu z listy uczniów szkoły lub z listy studentów. W przypadku ukończenia przez osobę uprawnioną szkoły wyższej w trakcie ostatniego roku studiów, prawo do świadczenia przysługuje aż do zakończenia tego roku studiów zgodnie z organizacją roku akademickiego. Występuje tu zasada ciągłości świadczeń – świadczenia wypłacane są również w okresie między studiami I i II stopnia. [reklama-ads] Trzecią kategorię osób uprawnionych do świadczeń są osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie muszą wykazywać żadnych dodatkowych warunków. Warto jednak pamiętać, że jeżeli osoba niepełnosprawna nie osiągnęła pełnoletności lub uczy się (do 25. roku życia) - powinna wnioskować o świadczenia na podstawie dwóch pierwszych przesłanek. Dopiero gdy utraci prawo do świadczenia na bazie wspomnianych warunków, ma prawo oprzeć wniosek na przesłance niepełnosprawności. [rada]Dowodem stwierdzającym niepełnosprawność w stopniu znacznym jest ostateczne orzeczenie powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności albo prawomocny wyrok sądu powszechnego.[/rada] Osoby niepełnosprawne otrzymują uprawnienie do świadczeń z funduszu alimentacyjnego bezterminowo. Może to oznaczać dożywotnio, lecz nie zawsze. Jeżeli zmieni się okoliczność posiadania znacznego stopnia niepełnosprawności, zostanie uchylone również prawo do świadczeń. Fundusz alimentacyjny - komu prawo nie przysługuje? Zdarzają się wypadki, że pomimo spełniania przesłanek pozytywnych prawa do świadczeń, występują okoliczności, które je niwelują i skutkują utratą tego prawa. Osoba niepełnoletnia, ucząca się lub posiadając zaświadczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie będzie mogła starać się o świadczenia z funduszu, jeżeli zostanie umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej, bądź też zawarła związek małżeński. [reklama-ads] [rada]Kobieta, która za zezwoleniem sądu rodzinnego, w wieku co najmniej 16 lat zawarła małżeństwo również traci prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.[/rada] Niedostatek a kryterium dochodowe Na wstępie zostało wspomniane, iż uprawniony musi być osobą cierpiącą niedostatek. Jednakże „niedostatek” jest pojęciem nieostrym. Toteż ustawodawca zdecydował się wprowadzić próg dochodowy. Prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest prawem uzależnionym od spełnienia kryterium dochodowego. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, aby pobierać świadczenia, dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie może przekraczać kwoty 900 zł. Przy czym przekroczenie tej kwoty nie stanowi automatycznej przesłanki negatywnej do otrzymywania świadczeń – obowiązuje tu tzw. zasada „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że w przypadku przekroczenia progu dochodowego, świadczenie z funduszu przysługuje w wysokości różnicy między kwotą świadczenia a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Kwota przekroczenia nie może być jednak wyższa niż kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego. [rada]Jeżeli ustalona wysokość świadczenia z funduszu jest niższa niż 100 zł, świadczenie nie przysługuje.[/rada] [reklama-ads] W sytuacji, gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby przebywającej w takiej instytucji. Dochód wypracowany przez rodzinę, który powinien przypadać na utrzymanie pensjonariusza, podlega podziałowi na równe części pomiędzy pozostałych członków rodziny, przebywających stale w gospodarstwie domowym. [rada]Przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego do dochodu rodziny nie wlicza się kwot otrzymanych świadczeń z tego funduszu.[/rada] Dochód z gospodarstwa rolnego Ustalanie dochodu przy osiąganiu go z umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych nie powinno nastręczać problemów. Co jednak, gdy rodzina lub jej pojedynczy członkowie są rolnikami? Zasady ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego normują przepisy art. 9 ust. 7 i ust. 11 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W tym wypadku przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 przeciętnego dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa GUS. Aktualnie kwota ta wynosi 3.244 zł. Powyższe oznacza, iż ustawodawca nie uzależnił sposobu obliczenia dochodu rolników wyłącznie od faktycznie osiąganych zysków w gospodarstwie. Dochód jest więc uzależniony od zarobku z roli, jak również od posiadanego areału. [reklama-ads] [paragraf]W. Maciejko, Postępowanie wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczka alimentacyjna. Komentarz, s. 231 „Dochody z gospodarstwa rolnego są równocześnie dochodami faktycznie osiąganymi poprzez uprawę gruntów, jak również dochodami, które potencjalnie mogą być uzyskiwane, ale rolnik decyzją własnej woli zaniechał faktycznego wykonywania czynności gospodarskich upatrując w innym źródle dochodów lepiej zabezpieczających byt jego rodziny (rolnik nie prowadzący działalności rolniczej). Skutek pominięcia gospodarstwa w rachunku służącym ustaleniu dochodu może być osiągnięty tylko poprzez jego wyzbycie się, tzn. zbycie prawa rzeczowego do nieruchomości rolnej, a w przypadku braku takiego prawa – ustanie faktycznego władztwa (np. posiadania) nad tym gospodarstwem.”[/paragraf] Skutki zmiany osiąganego dochodu Dochód jest kategorią zmienną, raz, że w każdej chwili może zostać zmieniony ustawowo, dwa, że uprawniony (lub jego opiekun) może go osiągać w kwocie wyższej lub niższej niże ta pierwotnie deklarowana. W przypadku utraty dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy lub po tym roku, ustalając jego dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego. Oznacza to, że w przypadku utraty przez członka rodziny dochodu w trakcie roku, w wyliczanie dochodu na potrzeby uzyskania (lub utrzymania) prawa do świadczeń z funduszu, od dochodu rodziny odejmuje się przeciętną miesięczną kwotę utraconego dochodu. [reklama-ads] [rada]Utrata lub obniżenie wynagrodzenia z tytułu pracy zarobkowej, lub pozarolniczej działalności gospodarczej z powodu obecnego stanu pandemicznego, stanowi utratę dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Tak więc jest ono uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń.[/rada] W sytuacji zaś, gdy dochód zwiększy się, osoba uprawniona nie ma obowiązku zgłaszania tego faktu. Tutaj organ działa z urzędu. Jego obowiązkiem jest czuwanie nad sytuacją dochodową rodziny. Wynika to z faktu, że to na organie ciąży obowiązek udowodnienia uprawnionemu, iż jego sytuacja materialna uległa poprawie w stopniu wyłączającym prawo do świadczeń.  Mimo powyższego, zmiany w dochodzie mogące mieć wypływ na uzyskanie lub utratę prawa do świadczeń z funduszu, powinny być każdorazowo zgłaszane. Jeżeli organ wykaże, iż beneficjent nie miał prawa do pomocy, nakaże mu dokonać zwrotu równowartości nienależnie pobranych świadczeń, doliczając odsetki. Wysokość świadczeń z funduszu Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, świadczenia z funduszu przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł. Świadczenia te wypłacane są w okresach miesięcznych. Z kolei to, w jakim terminie organ ustali prawo do świadczeń i dokona ich wypłaty, uzależnione jest od daty złożenia wniosku. [informacja]Podstawa prawna: [reklama-ads] ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2020 r. poz. 808). ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 333).[/informacja] Polecane wzory pism: Wniosek o rozłożenie na raty długu alimentacyjnego Wzór wniosku o umorzenie zaległych alimentów z funduszu alimentacyjnego Odpowiedź na pozew o uchylenie alimentów Pozew o podwyższenie alimentów Oświadczenie o rezygnacji z alimentów Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów Rezygnacja z alimentów przez dorosłe dziecko Wniosek o zniesienie alimentów

10.02.2021 - Radosław Pilarski