Oszustwo – kiedy mamy do czynienia z przestępstwem?

Istnieją czyny które na pierwszy rzut oka noszą znamiona oszustwa, tak jak w sytuacji, gdy na aukcji internetowej sprzedawca oferuje najnowszego smartfona, a po jego zakupie wysyła paczkę z przysłowiowym ziemniakiem. Jednakże istnieje wiele przypadków, gdy jednoznaczne stwierdzenie czy dłużnik nie spłacając długu jest już przestępcą, czy jedynie osobą, która przeceniła swoje możliwości finansowe i stała się niewypłacalna, jest bardzo trudne. Aby dany czyn mógł zostać uznany za oszustwo, musi dojść do kumulacji konkretnych przesłanek. Jakie to przesłanki? O tym poniżej.
oszustwo

Przestępstwo oszustwa zostało uregulowane w art. 286 Kodeksu karnego (dalej KK), w rozdziale przestępstw przeciwko mieniu. Oszustwo, tak jak większość przestępstw przeciwko mieniu, wymaga kierunkowego zamiaru sprawcy.

Jednakże w pewnych okolicznościach udowodnienie celowego działania sprawcy może okazać się nazbyt utrudnione, w szczególności w przypadku gdy błąd dotyczy zobowiązania co do wykonania wzajemnego świadczenia w przyszłości.  

Oszustwo – co stanowi przedmiot przestępstwa?

Czyn opisany w art. 286 § 1 KK jest przestępstwem kierunkowym, czyli przestępstwem umyślnym popełnianym jedynie z zamiarem bezpośrednim. Z uwagi na cel działania sprawcy, tj. chęć osiągnięcia korzyści majątkowej, zamiar ten określany jest jako bezpośredni kierunkowy.

Oszustwo należy do przestępstw przeciwko mieniu, gdzie sprawca nie używa przemocy, a pokrzywdzony dobrowolnie wydaje własne lub cudze mienie.

W każdym wypadku, czynności wykonawcze podejmowane przez sprawcę muszą przy oszustwie doprowadzić adresata działań sprawcy do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Oszustwo przy tym wymaga kierunkowego zamiaru sprawcy.

Przykłady

Przykładami oszustwa mogą być sytuacje, gdy:

1.    sprawca w krótkim czasie, wykorzystując swoją zdolność kredytową, zawrze szereg umów kredytowych, mając świadomość, że zobowiązań nie uda mu się spłacić, lub kiedy z góry planował długów tych nigdy nie spłacić;

2.     sprawca, działając w imieniu firmy, dokonał zakupu znacznej ilości towaru na fakturę VAT z odroczonym okresem płatności, a następnie sprzedał ten towar w zaniżonych cenach, tak aby jak najszybciej go spieniężyć. Siłą rzeczy w takiej sytuacji, mimo nawet najszczerszych chęci, sprawca nie będzie miał możliwości opłacenia ww. faktury.

Co do zasady więc przedmiotem ochrony jest mienie, jednakże w doktrynie pojawia się coraz częściej stanowisko, iż na gruncie art. 286 § 1 KK ubocznie chroniona jest także uczciwość obrotu majątkowego oraz wolność od oszukańczych zabiegów w zakresie rozporządzania mieniem.

Oszustwo klasyczne a błąd

Na stronę przedmiotową oszustwa klasycznego składa się przede wszystkim:

  • wprowadzenie w błąd, lub
  • wyzyskanie błędu, lub
  • wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, które w konsekwencji prowadzi do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem przez podmiot, na który sprawca oddziałuje.

Błąd w rozumieniu potocznym to rozbieżność między obiektywną rzeczywistością, a wyobrażeniem o niej lub jej odbiciem w świadomości podmiotu. Może on polegać na urojeniu, tj. fałszywym wyobrażeniu istnienia pewnych okoliczności lub cech stanu rzeczy, które w rzeczywistości nie występują, lub na nieświadomości występujących w rzeczywistości okoliczności.

W wypadku omawianego przestępstwa błąd osoby dokonującej dyspozycji majątkowej na rzecz sprawcy, może dotyczyć okoliczności zewnętrznej lub wewnętrznej, czyli psychicznej. Błąd może dotyczyć różnorodnych okoliczności odnoszących się do osoby (np. jej tożsamości), rzeczy (właściwości, cech użytkowych, wartości itp.), stanu prawnego, zjawiska lub zdarzenia.

Dla zaistnienia przestępstwa oszustwa nie ma znaczenia fakt, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej staranności. Bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego także nie wyłącza odpowiedzialności karnej za oszustwo.

Czynność sprawcza realizowana przez sprawcę musi doprowadzić do skutku w postaci rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Rozporządzenie mieniem oznacza każdą dyspozycję majątkową o skutkach rzeczowych lub o skutkach obligacyjnych.

Oznacza to więc wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego, a w szczególności prowadzą do zmiany we władaniu mieniem, między dysponentem mienia a sprawcą.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 marca 1998 roku, sygn. akt: II AKa 36/98

„W przestępstwie z art. 286 § 1 KK na pewno w grę wchodzą sytuacje, w których pokrzywdzony nie otrzymuje oczekiwanego ekwiwalentu swojego świadczenia lub otrzymane świadczenie ma charakter niewspółmierny do świadczenia pokrzywdzonego (np. pokrzywdzony nabywa rzeczy lub prawa o mniejszej niż oczekiwana wartości). Niekorzystne rozporządzenie mieniem obejmuje również pozbawienie w przyszłości konkretnych przychodów oraz każde inne pogorszenie sytuacji majątkowej pokrzywdzonego, a w szczególności zmniejszenie szans na zaspokojenie jego roszczeń w przyszłości, odroczenie terminu spłaty długu, odroczeniu terminu jego przymusowego ściągnięcia, czy też nawet niepełnowartościowe zabezpieczenie spłaty długu. Wchodzi tu w rachubę również uzyskanie oczekiwanego świadczenia po znacznym upływie ustalonego terminu np. spłaty kredytu”.

Strona podmiotowa oszustwa

Strona podmiotowa wymaga zachowania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, a więc działanie sprawcy musi być celowe, zmierzające do uzyskania bezprawnej korzyści majątkowej. Korzyść majątkowa na gruncie Kodeksu karnego to wyłącznie korzyść zdolna zaspokoić potrzeby materialne.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2008 roku, sygn. akt: V KK 363/07

„Polepszenie sytuacji materialnej sprawcy oszustwa lub innej nie musi mieć charakteru trwałego i w rachubę wchodzi tu także czasowa poprawa sytuacji majątkowej. Korzyść majątkowa polega więc na zwiększeniu aktywów lub zmniejszeniu pasywów poprzez przysporzenie majątkowe, zmniejszenie lub uniknięcie strat, albo zniesienie lub nawet uniknięcie obciążeń składników majątkowych danego podmiotu”.

Niewywiązanie się z zaciąganego zobowiązania przez sprawcę musi stanowić okoliczności o charakterze obiektywnym, istniejące w chwili składania zamówienia przez sprawcę lub w chwili uzyskania określonego świadczenia. Do takich okoliczności zaliczyć należy m.in.:

  • brak środków płatniczych powiązany z brakiem jasnych planów działalności na przyszłość (np. odwoływanie się do niesprecyzowanych planów inwestycyjnych);
  • postępowanie sprawcy z uzyskanym towarem (np. szybka sprzedaż poniżej ceny jego zakupu);
  • długotrwałe trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań;
  • brak racjonalnego uzasadnienia dla podejmowanych decyzji gospodarczych;
  • brak racjonalnego planu prowadzonej działalności;
  • nierealne oczekiwania co do poprawy koniunktury gospodarczej, a w szczególności co do poprawy kondycji finansowej własnej firmy;
  • spożytkowanie uzyskanych kredytów, pożyczek, dotacji na inne cele, niż były one przeznaczone.

Złożony charakter przestępstwa a zamiar

Okoliczności, które mogą świadczyć o przestępstwie, nie są łatwe do wychwycenia. Niejednokrotnie między niesumiennym prowadzeniem biznesu a przestępstwem oszustwa, może stać jeden zaciągnięty kredyt, którego niespłacenie przeważy szalę.

Tak więc aby móc mówić o przestępstwie, ważne jest, by ustalić zamiar sprawcy. Zamiar niewykonania zobowiązania w przyszłości powinien istnieć już w dniu rozporządzenia mieniem przez podmiot, który obiecanego świadczenia później nie uzyskał w całości lub w części.

Ocena ta dotyczy tych sfer ludzkiej aktywności, które są całkowicie legalne i korzystne społecznie. W szczególności złożony charakter ma ocena niewykonania zobowiązań przez osobę, która we wcześniejszym okresie z powodzeniem prowadziła działalność gospodarczą.

Nie możemy mówić o doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, kiedy „klient” nie zapłaci dilerowi za substancję odurzające.

Warto pamiętać, że samo godzenie się sprawcy, iż zaciąganego zobowiązania może on nie wykonać w przyszłości, nie jest jeszcze wystarczającą okolicznością do uznania, iż dokonano oszustwa. Potrzebne jest tutaj również spełnienie pozostałych przesłanek.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1444).

Koniecznie sprawdź:

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Spółki prawa handlowego – wadliwość czynności prawnej

Wadliwość czynności prawnej spółek handlowych reguluje Kodeks spółek handlowych (dalej jako KSH). Zgodnie z art. 17 § 1 KSH moc prawna niektórych czynności prawnych dokonanych przez spółkę zależna jest od podjęcia stosownych uchwał. Dokonanie czynności prawnej bez uchwały określonego organu powoduje jej nieważność. Jednocześnie powyższy przepis stwarza możliwość potwierdzenia takiej czynności w terminie 2 miesięcy po jej dokonaniu. W takiej sytuacji potwierdzenie ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej. [reklama-ads] Mimo iż przepis art. 17 KSH odnosi się jedynie do zarządu spółki, to czynności prawne w imieniu spółki mogą dokonywać m.in. zarząd, prokurent, pełnomocnik, kurator oraz syndyk. W związku z tym w orzecznictwie wykształcono jednolite stanowisko, iż omawiany przepis powinien odnosić się do każdego podmiotu, który w sposób prawnie ważny reprezentuje interesy spółki.  Wadliwości czynności prawnych – kiedy do niej dochodzi? Przepisy prawa handlowego odnoszące się do omawianej materii postulują dwie zasady. Pierwszą jest, iż dokonanie czynności prawnej bez uchwały określonego organu, wymaganej ustawą, powoduje jej nieważność. Druga zasada stanowi natomiast, że każda czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki, wymaganej wyłącznie przez umowę spółki lub statut, jest ważna. Rodzi to jedynie odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki oraz statutu. Dodatkowo w sytuacjach nieuregulowanych przez KSH, ustawa odsyła do Kodeksu cywilnego (dalej jako KC). Zgodnie z art. 103 KC, jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. W takiej sytuacji druga strona ma prawo wyznaczyć podmiotowi, w której imieniu umowa została zawarta termin do potwierdzenia owej czynności. Dopiero gdy wyznaczony termin upłynie, daną czynność prawną uznaje się za nieważną. [reklama-ads] Z kolei w przypadku, gdy w imieniu spółki zostanie dokonana czynność jednostronna, a stało się to bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu, wówczas czynność ta jest nieważna. Jeżeli jednak osoba, której zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodzi się na działanie bez umocowania, wtedy czynność ta zostanie „uzdrowiona”. Kiedy mamy odczynienia z zawieszeniem bezskuteczności czynności prawnej? Jak wynika z powyższego akapitu, nawet jeżeli dana czynność prawna zostanie podjęta z uchybieniem przepisów, większość takich czynności może zostać „uzdrowiona”. W takiej sytuacji mamy do czynienia z zawieszeniem bezskuteczności czynności prawnej. Bezskuteczność zawieszona polega na tymczasowym braku skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z prawidłowym dokonaniem danych czynności prawnych. Zachodzi zawsze wtedy, gdy wada polega na braku wymaganej zgodnie z ustawą zgody osoby trzeciej na jej dokonanie. Taką wadliwość czynności prawnej można „uzdrowić” poprzez potwierdzenie oświadczenia woli przez podmiot w imieniu której działa owy nieprawdziwy „pełnomocnik”. [paragraf]Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 czerwca 2014 roku, sygn. akt: I ACa 335/14 „Potwierdzenie wadliwej czynności nie wymaga zachowania szczególnej formy. Potwierdzenie może być dokonane również ustnie, a nawet przez czynności konkludentne (komunikowanie się przez samo zachowanie). Dodatkowo „uleczenia” wadliwej czynności może dokonać ta sama osoba, która działała pierwotnie bez ważnego upoważnienia, a która potem uzyskała w świetle prawa możliwość działania w imieniu spółki”. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 14 września 2007 roku, sygn. akt: III CZP 31/07 „Do umowy zawartej przez zarząd spółdzielni bez wymaganej do jej ważności uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej ma zastosowanie w drodze analogii art. 103 § 1 i 2 k.c.”. [/paragraf] Jakie są skutki następczego potwierdzenia? [reklama-ads] Wymagana zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu (tak art. 17 § 2 KSH). Zgoda musi jednak nastąpić nie później niż w terminie dwóch miesięcy od chwili dokonania czynności prawnej. Potwierdzenie wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną (ex tunc) od chwili dokonania czynności prawnej. Warto pamiętać, że w ciągu wspominanych dwóch miesięcy dokonana czynność prawna jest ważna i wywołuje wszystkie jej skutki prawne. Jednakże jeżeli w tym terminie nie zostanie ona potwierdzona, usunięte zostają skutki prawne wywołane tym oświadczeniem woli od momentu, kiedy zostało ono złożone. [uwaga]Czytaj też: Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki[/uwaga] W jaki sposób objawia się bezwzględna nieważność czynności prawnej? Bezwzględna nieważność czynności prawnej oznacza, że czynność dotknięta wadą oświadczenia woli od samego początku nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Zgodnie z KSH bezwzględnie nieważne będą czynności podjęte bez uzyskania zgody właściwych organów spółki, jeśli obowiązek jej uzyskania wynika z ustawy. Rzeczonej nieważności nie da się już wzruszyć wskutek wyrażenia zgody przez organy Spółki czy adresata oświadczenia woli. [pomoc]Przykład: Bezwzględnie nieważna będzie umowa zawarta między spółką a członkiem jej zarządu, jeżeli przy jej zawieraniu spółka nie była reprezentowana przez radę nadzorczą albo pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników (Sp. z o.o.) lub walnego zgromadzenia (S.A.) - art. 210 KSH i 379 KSH.  [/pomoc] [reklama-ads] Skutki pominięcia wymogu wynikającego z umowy bądź statutu Paragraf 3 art. 17 KSH mówi, iż dokonanie czynności prawnej bez zgody właściwego organu, kiedy wymóg uzyskania zgody wynika jedynie z umowy spółki lub statutu jest ważna i skuteczna. Adresat takiej czynności - jeżeli działał w dobrej wierze - nie może ponosić negatywnych skutków nieprawidłowego działania organów spółki. Jednakże nie oznacza to, że osoby dokonujące niezgodnej z umową lub statutem czynności są całkowicie „bezkarne”. Spółka ma prawo wytoczyć powództwo przeciwko działającym członkom zarządu z tytułu naruszenia umowy spółki lub statutu. Jeśli więc w wyniku nieprawidłowego działania spółki powstanie szkoda, członkowie zarządu mogą odpowiadać wobec spółki materialnie. Jeżeli natomiast realna szkoda nie powstanie, wówczas zarząd może odpowiadać tzw. dyscyplinarnie – chodzi tu m.in. o kary porządkowe czy związane ze zdjęciem z funkcji w zarządzie. [paragraf]Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015 roku, sygn. akt: I CSK 289/14 „Gdy wymóg (zgody właściwego organu) przewiduje tylko umowa spółki, to czynność jest ważna, a jednie zarząd może ponosić odpowiedzialność z tytułu naruszenia umowy”. [/paragraf] [rada]Za działanie w imieniu spółki bez wymaganej zgody właściwego organu, w taki sam sposób jak członkowie zarządu, odpowiadają także pozostałe osoby reprezentujące spółkę m.in. prokurent, pełnomocnik, kuratora ustawowy, likwidator. [/rada] Wadliwość czynności prawnej – podsumowując [reklama-ads] Wadliwość czynności prawnej w większości przypadków może zostać „uzdrowiona” przez odpowiednie organy spółki. Wynika to z faktu, iż brak możliwości potwierdzania danej czynności mogłoby w znaczonym stopniu ograniczać swobodę gospodarczą. Dzięki tzw. bezskuteczności zawieszonej nawet w sytuacji  zaistnienia wad formalnych oświadczenia - jeżeli jest to w interesie obu stron umowy – istnieje możliwość doprowadzenia do skutku wadliwą czynność. Możliwość powoływania się na bezwzględną nieważność przez każdą zainteresowaną tym osobę działałaby na niekorzyść zarówno spółki jak i jej kontrahenta.

Deklaracja wekslowa – jak ją stosować?

Wystawienie weksla stwarza potrzebę dodatkowego zawarcia porozumienia stron, na mocy którego odbiorca zostanie uprawniony do wypełnienia weksla w razie ziszczenia się określonych okoliczności. Takie okoliczności zostają opisane w deklaracji. Deklaracja wekslowa wskazuje warunki, od których spełnienia zależy prawo wypełnienia weksla, m.in. określa maksymalną kwotę, na którą weksel może być wystawiony, a także wskazuje rodzaj terminu płatności, jakim weksel może być opatrzony. [reklama-ads] [rada]Deklaracja wekslowa jest podstawą wystawienia weksla.[/rada] Weksel in blanco - definicja Weksel jest dokumentem sporządzonym w formie ściśle określonej przez prawo wekslowe, zawierającym bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie określonej osobie i stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych. Weksel stanowi papier wartościowy, którego zadaniem jest zabezpieczenie umowy zawartej pomiędzy stronami. Weksel zobowiązuje jedną ze stron do bezwarunkowego spłacenia określonej sumy wekslowej stronie przeciwnej w danym terminie. Weksel in blanco stanowi szczególną odmianę weksla. Dokument ten wystawiany jest bez oznaczania większości elementów składowych, w większości wypadków zostaje ograniczony wyłącznie do podpisu wystawcy, złożonego na blankiecie wekslowym. Weksel in blanco powinien zostać wystawiony wraz z towarzyszącą mu umową - deklaracją wekslową. Deklaracja wekslowa a domniemanie istnienia deklaracji [reklama-ads] Wystawienie weksla jest czynnością jednostronną, dokonywaną przez dłużnika. Jednakże deklaracja wekslowa musi być już wynikiem umowy zawartej między stronami, tj. zobowiązanym z weksla oraz wierzycielem z weksla, tj. remitentem.  Ustawa – Prawo wekslowe wystawienie weksla in blaco łączy z domniemaniem istnienia deklaracji wekslowej. Oznacza to, że każdy weksel in blanco powinien posiadać omawiany dokument, nawet jeżeli zawartą w sposób dorozumiany. Wspomniane domniemanie oznacza, że deklaracja sporządzona w formie papierowej nie jest warunkiem koniecznym ważności weksla. Sam fakt, że weksel został wydany stwarza domniemanie, że wystawca upoważnił otrzymującego weksel do jego wypełnienia. [paragraf] Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1929 roku, sygn. akt: III Rw. 182/29 „Jeżeli wystawca wydał weksel in blanco, to tym samym upoważnił otrzymującego weksel do wypełnienia go zgodnie z umową”. [/paragraf] [uwaga]Czytaj też: Weksel własny + deklaracja wekslowa[/uwaga] Forma deklaracji wekslowej [reklama-ads] Ustawodawca nie uregulował specjalnych wymogów dotyczących formy sporządzenia deklaracji. Od stron zależy, w jakiej formie zostanie zawarta. Deklaracja wekslowa może zostać zawarta nawet w formie dorozumianej. Z kolei treść deklaracji wyznaczają granice swobody umów uregulowane w art. 3531 Kodeksu cywilnego. [paragraf] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1998 roku, sygn. akt: III CKN 531/97 ”Porozumienie wekslowe może być osiągnięte także w sposób dorozumiały”. [/paragraf] [paragraf] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 roku, sygn. akt: IV CK 62/03 Trzeba mieć przy tym jednak na uwadze, że „nawet jeżeli porozumienie będzie miało formę dorozumianą to z uwagi na specyfikę odpowiedzialności wekslowej porozumienie wekslowe musi być przejawem woli, który w świetle okoliczności towarzyszących, w sposób dostatecznie zrozumiały i niewątpliwy wyraża wolę wywołania skutków prawnych objętych treścią tej czynności prawnej”. [/paragraf] Deklaracja wekslowa przyjmuje postać oświadczenia wystawcy weksla. Dokument ten może przyjąć również formę umowy pomiędzy wystawcą weksla lub jego poręczycielem wekslowym a remitentem. [rada]Mimo swobody w sporządzaniu porozumienia wekslowego, najkorzystniejszą formą bez wątpienia jest forma pisemna. Stanowi ona niepodważalny dowód w przypadku zaistnienia sporu sądowego.[/rada] Osoba przyjmująca weksel nie ma obowiązku podpisywania deklaracji. Oświadczenie o zawarciu umowy wekslowej następuje przez samo przyjęcie deklaracji. [reklama-ads] [paragraf]Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2011 roku, sygn. akt: III CSK 196/10 „Nie ma żadnych przeszkód przed tym, aby deklarację podpisały obie strony, co jest o tyle korzystne, że zabezpiecza przed ewentualnymi sporami co do autentyczności treści porozumienia.[/paragraf] Deklaracja wekslowa a suma wekslowa Ustawa – Prawo wekslowe nie określa maksymalnej sumy wekslowej (tj. górnej granicy kwoty, do której weksel będzie mógł być wypełniony), jaka powinna pojawić się w deklaracji. W praktyce jednak brak określenia maksymalnej sumy wekslowej może być bardzo niebezpieczne dla dłużnika wekslowego. W przypadku braku porozumienia co do warunków wypełnienia weksla in blanco posiadacz może go wypełnić na każdą kwotę odpowiadającą jego należności, na zabezpieczenie której weksel został wystawiony. [rada]Deklaracja dodatkowo powinna określać termin płatności z weksla. Dłużnik powinien dokładnie wiedzieć, w jakim czasie ma możliwość spełnienia zobowiązania, zanim weksel zostanie wypełniony.[/rada] Deklaracja wekslowa a odpowiedzialność wekslowa Weksel in blanco dla swojej ważności nie potrzebuje deklaracji, z kolei deklaracja wekslowa nie może istnieć bez weksla. Wypełnienie weksla w sposób niezgodny z deklaracją nie ma wpływu na istnienie odpowiedzialności wekslowej. Jednakże w takiej sytuacji dłużnik ma prawo zarzucić wierzycielowi wekslowemu uzupełnienie weksla niezgodnie z porozumieniem. W razie wpisania w wekslu in blanco wyższej sumy od kwoty wierzytelności zabezpieczonej wekslem, osoba na nim podpisana staje się zobowiązana wekslowo w granicach, w jakich tekst weksla jest zgodny z deklaracją wekslową. O ile więc weksel zabezpiecza wierzyciela, to deklaracja wekslowa stanowi pewną gwarancję dla wystawcy weksla (dłużnika), gdyż dzięki niej możliwości dochodzenia sumy wekslowej zostają ograniczone do wysokości kwoty podanej w deklaracji. [rada]Ciężar dowodu, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem, spoczywa na barkach dłużnika wekslowego.[/rada] W jaki sposób interpretować deklaracje wekslową? [reklama-ads] Deklaracja wekslowa stanowi umowę w rozumieniu Kodeksu cywilnego (KC). Dokument ten podlega interpretacji na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 65 KC. Zgodnie z owym przepisem w przypadku sporu sądowego, sąd jest zobowiązany do ustalenia zgodnego zamiaru stron oraz celu umowy wekslowej. Sąd nie kieruje się wyłącznie dosłownym brzmieniem porozumienia. Mając na uwadze powyższe ocena deklaracji wekslowej nie powinna odbywać się tylko poprzez dosłowne odczytywanie zapisów umowy. Sąd musi w takiej sytuacji przeprowadzić dowody z przesłuchań stron, tak by móc ogólnikowo zrozumieć okoliczności towarzyszące udzieleniu zabezpieczenia wekslowego. [paragraf]Wyrok Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 czerwca 2006 roku, sygn. akt: V CSK 70/06 „Reguły wykładni oświadczeń woli stron należy stosować nie tylko do ustalenia treści złożonych oświadczeń woli, ale także i do stwierdzenia, czy dane zachowania stron stanowią oświadczenia woli, przy uwzględnieniu oznaczonych zachowań stron i ich kontekstu”.[/paragraf] Czy deklarację wekslową można odwołać? [reklama-ads] Co do zasady deklaracji wekslowej nie można odwołać, uwagi na fakt, iż deklaracja ta zostaje udzielona w interesie dłużnika. Co więcej wystawca weksla nie może w żadnym wypadku modyfikować deklaracji. Nawet jeśli wystawca skierowałby do wierzyciela wekslowego oświadczenie o wypowiedzeniu deklaracji wekslowej, oświadczenie to nie byłoby wiążące dla posiadacza weksla. Czy deklarację wekslową można przenieść? Prawo wekslowe pozwala zarówno na przeniesienie weksla in blanco, jak i deklaracji wekslowej. Weksel in blanco jako papier wartościowy daje możliwość wypełnienia go nie tylko przez osobę, której wręczono weksel, ale również przez każdorazowego nabywcę weksla. [rada]Przy przenoszeniu weksla in blanco a wraz z nim deklaracji wekslowej, pierwotna treść deklaracji nie może być modyfikowana.[/rada] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 160), art. 10[/informacja]