Zniesienie współwłasności rzeczy

Zniesienie współwłasności rzeczy, czy to ruchomej czy też nieruchomości, regulują ogólne przepisu ustawy - Kodeks cywilny (dalej k.c.).
Zniesienie współwłasności

Zniesienie współwłasności może zostać przeprowadzone na postawie art. 210 k.c. Dokonać tego może każdy ze współwłaścicieli. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż pięć lat. Przedłużenie można ponowić.

Zniesienia współwłasności możemy dokonać na trzy sposoby:

  1. poprzez podział rzeczy, czyli podział fizyczny;
  2. poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty reszty współwłaścicieli;
  3. poprzez sprzedaż nieruchomości.

O wyborze sposobu zniesienia współwłasności rozstrzyga sąd. Jest on zobowiązany wysłuchać stanowiska uczestników postępowania i w miarę możliwości dokonać podziału w sposób przez nich wnioskowany.

Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.

Podział rzeczy

Co do zasady, zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej. Wyjątkiem jest sytuacja, w której taki podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy bądź pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Przykładami takiego podziału może być ustanowienie odrębnej własności lokalu w nieruchomości oraz podział nieruchomości gruntowej. Przy tym, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów powinna być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Przy podziale gruntu sąd może także obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Przyznanie prawa własności jednemu współwłaścicielowi

Przepis art. 212 § 2 k.c. stwierdza, że w przypadku, jeżeli rzeczy nie da się podzielić, może być ona przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli. Jednocześnie ten współwłaściciel ma obowiązek spłaty pozostałych.

O tym, komu przyznać całość rzeczy decyduje wiele czynników, takich jak np. możliwość spłaty reszty współwłaścicieli, potrzeby rodziny współwłaściciela, czy też wielkość posiadanych części rzeczy. W tej sytuacji sąd obowiązany jest przyznać pozostałym dotychczasowym współwłaścicielom spłaty, będące równowartością ich udziałów.

Tym samym współwłaściciel, który otrzyma całą rzecz, powinien zostać zobowiązany do spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli proporcjonalnie do wielkości ich udziałów.

Warto pamiętać, że spłaty lub dopłaty mogą być rozłożone na raty. Przy czym termin spłaty nie może być dłuższy niż 10 lat. Nadto sąd może orzec również sposób zabezpieczenia spłat tych rat.

Sprzedaż rzeczy

Przepisy art. 212 § 2 k.c. w dalszej jego części dają współwłaścicielom także możliwość sprzedania spornej rzeczy i podzielenia się zyskami z jej sprzedaży.

Co do zasady w przypadku, jeżeli spornej rzeczy nie da się podzielić fizycznie i również żaden ze współwłaścicieli nie chce lub nie może przejąć nieruchomości na wyłączną własność, sąd orzeka o jej sprzedaży stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

W praktyce jest to sposób całkowicie niekorzystny dla współwłaścicieli, gdyż sprzedaży w drodze licytacji dokonuje komornik, co stanowi o niskiej kwocie sprzedanej rzeczy oraz dodatkowych kosztach.

Zniesienie współwłasności wskutek orzeczenia sądowego

W przypadku zniesienia współwłasności w wyniku przeprowadzenia postępowania sądowego wysokość kosztów jest uzależniona od tego, czy strony są zgodne, czy też nie. W przypadku zgodnego stanowiska współwłaścicieli opłata od wniosku wynosi 300 zł.

Dodatkowym plusem tego sposobu jest także ograniczenie się praktycznie do jednego posiedzenia zatwierdzającego ugodę współwłaścicieli. Jeżeli zaś pomiędzy współwłaścicielami  jest spór, opłata od wniosku wynosić będzie, niezależnie od wartości rzeczy 1 000 zł. Również samo postępowanie będzie trwało zdecydowanie dłużej.

W drugiej z opisanych sytuacji należy mieć na uwadze koszty, jakie wygeneruje postępowanie sądowe. W owym postępowaniu nie obejdzie się bez opinii biegłego rzeczoznawcy, co znacznie pomnoży wspomnianą opłatę (1 tys. zł) za wpis.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 23 czerwca 1964 roku – Kodeks cywilny.

Podobne wzory pism:

Przemysław Grzegorczyk
Przemysław Grzegorczyk
Adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym, karnym i karnoskarbowym.

więcej porad

Zasady odpowiedzialności karnej

Zasady odpowiedzialności karnej opisane zostały w rozdziale pierwszym wspomnianej ustawy.  Kodeks karny wyróżnia: 1. zasada odpowiedzialności karnej za czyn lub zaniechanie  Odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu zabronionego (art. 1 § 1 i 2 k.k.). Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega także osoba, na której ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 2 k.k.). Odpowiedzialność karna może nastąpić tylko wtedy gdy sprawca dopuści się czynu zabronionego, czyli odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Podstawą odpowiedzialności nie mogą być myśli, poglądy człowieka, jego właściwości fizyczne i psychiczne oraz stan niebezpieczeństwa. Przestępstwa nie stanowi czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. 2.zasada winy Przestępstwa nie popełnia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Odpowiedzialność karną sprawca może ponieść tylko wtedy gdy istnieje określona więź psychiczna między nim a jego czynem (art. 1 § 3 k.k.). 3. zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej Zasada ta ma swoje odbicie w Kodeksie karnym już w części szczególnej, która opisuje przestępstwo jako czyn własny sprawcy. Opisana została także w przepisach o współsprawstwie, podżeganiu oraz pomocnictwie. Odpowiedzialność karna ma charakter zarówno indywidualny, jak i osobisty, tj. odpowiedzialność za popełniony czyn należy przypisać tylko i wyłącznie sprawcy - nie może przejąć na siebie tej odpowiedzialności nikt inny jak tylko sprawca przestępstwa (w polskim prawie nie istnieje "odpowiedzialność zbiorowa). 4. zasada humanitaryzmu Kary oraz inne środki przewidziane w ustawie karnej stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, przy czym nacisk kładzie się w szczególności na poszanowanie godności człowieka. Prawo karne musi uwzględniać prawa jednostki i chronić dobra osobiste, przy czym zasada ta nie może dawać priorytetu jednostce kosztem ochrony bezpieczeństwa społeczeństwa i interesów państwa (art. 3 k.k.). Zasada humanitaryzmu wynika także bezpośrednio z art 3. Konwencji o Ochronie Podstawowych Praw i Wolności z 1950 roku i z art. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 roku. 5. zasada stosowania ustawy karnej Zasada „nullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa bez ustawy” jest istotnym składnikiem idei Państwa Prawa i zarazem jedną z najważniejszych zasad prawa karnego. Zgodnie z art. 4 k.k. w przypadku, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową. Ustawę obowiązującą uprzednio należy traktowa wyłącznie w przypadku, gdy jest względniejsza dla sprawcy.  Jeżeli natomiast według nowej ustawy za czyn objęty wyrokiem nie można orzec kary w wysokości kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do wysokości najsurowszej kary możliwej do orzeczenia na podstawie nowej ustawy. Kolejno, jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności. Jeżeli zaś według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa. 6. Zasada terytorialności Zgodnie z nią przepisy polskiej ustawy karnej stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej. Dla wyjaśnienia, terytorium Polski to obszar lądowy wraz z wodami wewnętrznymi oraz morskie wody przybrzeżne, jak także słup powietrza nad nimi i wnętrze ziemi pod nimi (art. 5 k.k.). W myśl art. 6 § 2 k.k. przestępstwo uważa się za popełnione w miejscu, gdzie sprawca działał lub zaniechał działania, lub w miejscu, gdzie skutek czynu nastąpił lub miał nastąpić. 7. Zasada obywatelstwa Obywatel Polski odpowiada za wszelkie czyny karalne popełnione za granicą, które stanowią przestępstwo według polskiego prawa karnego; a także według prawa obowiązującego w miejscu popełnienia czynu, jeżeli czyn ten jest zabroniony również przez polski kodeks karny. Warunek podwójnej przestępności nie musi być spełniony w przypadkach, gdy funkcjonariusz publiczny pełniący funkcje za granica, dopuści się przestępstwa, które jest wynikiem pełnionych przez niego funkcji oraz gdy przestępstwo zostanie popełnione w miejscu nieobjętym żadną władzą państwową. 8. zasada narodowości Czyny popełnione przez cudzoziemców podlegają polskiej ustawie karnej, jeżeli są to przestępstwa skierowane przeciwko interesom Polski; obywatela polskiego; polskiej osobie prawnej; lub polskiej jednostce organizacyjnej bez osobowości prawnej, przy tym musi być spełniony warunek podwójnej przestępności czynu. Natomiast odpowiedzialności karnej podlegają wszyscy bez względu na obywatelstwo, jeżeli dopuścili się przestępstwa przeciwko wewnętrznemu lub zewnętrznemu bezpieczeństwu Polski; przestępstwa przeciwko polskiemu urzędowi lub funkcjonariuszowi publicznemu; przestępstwa przeciwko istotnym interesom gospodarczym Polski; bądź przestępstwa składania fałszywych zeznań wobec urzędu polskiego. 9. Zasada represji wszechświatowej Jest to zasada uniwersalna, obowiązująca niemalże na całym świecie, która przewiduje stosowanie polskiej ustawy karnej do obywateli polskich, jak i cudzoziemców w razie popełnienia przez nich przestępstw ściganych na mocy zobowiązania wynikającego z umów międzynarodowych. Wyróżniamy takie przestępstwa jak: ludobójstwo; zbrodnie przeciwko ludzkości; zbrodnie wojenne; handel narkotykami i fałszowanie pieniędzy. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1444).[/informacja] Polecane wzory pism: Wzór odwołania od zatrzymania prawa jazdy Wzór wniosku o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów Zgłoszenie się do sprawy karnej w charakterze obrońcy wzór Łączenie kar – wniosek Wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Dopłaty bezpośrednie dla rolników

Wspólna Polityka Rolna UE finansuje rolników z pieniędzy zgromadzonych w dwóch filarach. Dopłaty bezpośrednie finansowane są ze środków pierwszego filara WPR. Polscy rolnicy korzystają z dopłat od 2004 roku. Traktat akcesyjny reguluje, iż Polska stosuje uproszczony system płatności bezpośrednich. Obecnie możemy wyróżnić następujące płatności obszarowe: jednolita płatność obszarowa; płatność za zazielenienie; płatność dla młodych rolników; płatność dodatkowa; płatności związane z produkcją do powierzchni upraw i zwierząt. Jednolita płatność obszarowa Jednolita płatność obszarowa przysługuje do każdego kwalifikującego się hektara, tj. do: obszaru pozostającego w posiadaniu rolnika w dniu 31 maja roku, w którym rolnik składa wniosek – w roku bieżącym terminem końcowym jest 15 czerwca; obszarów, na których prowadzona jest działalność rolnicza przez cały rok kalendarzowy. Wymóg ten nie obejmuje sytuacji wyjątkowych, działania siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych. obszarów, które zostały zatwierdzone, tj. stanowią obszar, w odniesieniu do którego spełniono wszystkie kryteria kwalifikowalności lub inne obowiązki związane z warunkami przyznania pomocy; obszarów wykorzystywanych do produkcji konopi, jeżeli stosowane odmiany zawierać będą maksymalny poziom 0,2% THC w suchej masie rośliny; działki rolne wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o ile rolnik posiada do niej tytuł prawny. Dopłaty należą się także do powierzchni zajmowanych przez elementy krajobrazu, położone w obrębie gruntów deklarowanych do płatności. Do elementów krajobrazu zaliczamy: rowy do 2 m szerokości; drzewa będące pomnikami przyrody; oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2; powierzchnie zajęte przez nieutwardzone drogi dojazdowe; pasy zadrzewień, żywopłoty, ściany tarasów, których szerokość nie przekracza 2 m; grunty orne oraz trwałe użytki zielone, na których znajdują się pojedyncze drzewa, o ile ich zagęszczenie na kwalifikujący się hektar nie przekracza 100 drzew i działalność rolnicza na tych gruntach prowadzona jest w podobny sposób, jak na działkach rolnych bez drzew. Do JPO kwalifikuje się także powierzchnia stref buforowych, o ile jest na nich prowadzona działalność rolnicza. Dopłaty przysługują rolnikom, którzy posiadają numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. [uwaga] Wniosek o zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy wzór Zeznania świadków o pracy w gospodarstwie rolnym wzór [/uwaga] Kto dopłat nie otrzyma? Jednolita płatność obszarowa nie przysługuje rolnikom, których obszar gospodarstwa rolnego (którego dotyczy wniosek) wyniesie mniej niż 1 ha. W przypadku rolników zajmujących się hodowlą zwierząt, mogą się oni starać o płatności bezpośrednie również wtedy, gdy łączna powierzchnia gruntów rolnych jest mniejsza niż 1 ha. W takiej sytuacji stosuje się próg kwotowy – wynosi on równowartość w złotych 200 euro. System wyliczania wielkości dopłat Dopłaty obszarowe w danym roku kalendarzowym ustala się mnożąc powierzchnię obszaru zatwierdzonego przez daną stawkę płatności na 1 ha powierzchni. W przypadku dopłat do zwierząt ustala się ją mnożąc liczbę zwierząt zatwierdzonych do danej płatności przez dane stawki płatności na 1 sztukę. Jednolita płatność obszarowa może zostać przyznana w kwocie nie większej niż równowartość 150 tys. euro. Płatność za zazielenienie Rolnicy ubiegający się o jednolitą płatność obszarową mogą liczyć także na płatności za zazielenienie. Warunkiem przyznania takiej płatności jest realizacja praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, Praktyki te muszą dotyczyć wszystkich ha kwalifikujących się do jednolitej płatności obszarowej lub tzw. praktyki równoważnej. Z obowiązku realizacji praktyk zazielenienia wyłączeni są rolnicy, którzy: prowadzą działalność rolniczą na powierzchni gruntów ornych mniejszej niż 10 ha i nie posiadają trwałych użytków zielonych; uczestniczą w systemie dla małych gospodarstw; prowadzą w gospodarstwie produkcję metodami ekologicznymi, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym (potwierdza jednostka certyfikująca). Z realizacji praktyk zazielenienia można także wyłączenie rolników, którzy prowadzą produkcję ekologiczną, pod warunkiem, że pozostała powierzchnia gruntów ornych zajmuje powierzchnię poniżej 10 ha. Co w sytuacji, kiedy rolnik przekształcił użytki zielone? Rolnik, który wbrew zakazowi przekształcił lub zaorał trwałe użytki zielone, jest obowiązany do ponownego przekształcenia tego obszaru w trwały użytek zielony. Musi tego dokonać najpóźniej niż do dnia 31 maja roku następującego po roku złożenia wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich. W przypadku nieprzestrzegania obowiązku utrzymania trwałych użytków zielonych nakładane są grzywny (postępowanie administracyjne). Płatność dla młodych rolników Płatność ta przysługuje do maksymalnie 50 ha gruntów kwalifikujących się do jednolitej płatności obszarowej. Płatność przyznawana jest na okres pięciu lat, począwszy od pierwszego złożenia wniosku o płatność dla młodych rolników. Jednocześnie wniosek musi być złożony w ciągu pięciu lat od daty rozpoczęcia działalności rolniczej. Dopłaty przysługują rolnikowi, który: jest osobą fizyczną, która po raz pierwszy zakłada gospodarstwo rolne jako kierująca gospodarstwem rolnym; lub która założyła już takie gospodarstwo rolne w ciągu 5 lat przed pierwszym złożeniem wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej. Wiek rolnika starającego się o płatność nie może przekroczyć 40 lat; jest osobą prawną lub grupą osób (również małżonków), o ile przynajmniej jednym z członków jest osoba fizyczna, spełniająca kryteria młodego rolnika. Osoba ta musi także sprawować faktyczną i trwałą kontrolę nad osobą prawną w zakresie decyzji dotyczących zarządzania, korzyści i ryzyka finansowego w każdym roku składania przez osobę prawną wniosku o płatność dla młodych rolników. [rada]Zgodnie z informacją podaną przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od bieżącego roku okres 5 lat nie jest skracany o liczbę lat, które upłynęły między rozpoczęciem działalności rolniczej przez rolnika a pierwszym złożeniem wniosku o płatność dla młodych rolników.[/rada] Oznacza to, że rolnicy, którzy otrzymali płatność dla młodych rolników po raz pierwszy w roku 2015 mogą ubiegać się o dopłatę także w roku 2018 i 2019, nawet jeżeli płatność nie przysługiwała im w latach 2016 i 2017. Natomiast rolnicy, którzy otrzymali płatność w roku 2016, mogą ubiegać się płatność również w latach 2018 - 2020, nawet jeżeli płatność taka nie przysługiwała im w roku 2017. Płatność dodatkowa Płatność dodatkowa polega na podniesieniu wysokości stawki jednolitej płatności obszarowej w określonym przedziale powierzchniowym. Płatność dodatkowa tzw. redystrybucja przysługuje wszystkim rolnikom do powierzchni gruntów kwalifikujących się do JPO w wielkości od 3,01 ha do 30 ha. Płatność dodatkowa przysługuje tylko tym rolnikom, którzy w sposób sztuczny nie podzielili gospodarstwa po 18 października 2011 roku w celu uzyskania takiej płatności. Płatności związane z produkcją do powierzchni upraw i zwierząt Państwa Unii Europejskiej mogą przeznaczyć na płatności związane z produkcją do 15 proc. ogółu dopłat. Przy czym 2 proc. musi przypadać na rośliny wysokobiałkowe. Wsparcie do upraw roślin wysokobiałkowych przysługuje do powierzchni nie większej niż 75 ha. Płatności związane z produkcją dotyczące upraw: buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, uprawy truskawek, uprawy chmielu, roślin strączkowych na ziarno, roślin pastewnych, pomidorów, lnu, konopi włóknistych. Płatności związane z produkcją dotyczące hodowli: bydła, krów, owiec, kóz.