Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym

Skarga kasacyjna to nadzwyczajny środek zaskarżenia uregulowany przez art. 389[1] Kodeksu postępowania cywilnego. Skarga przysługuje stronie od wyroku lub postanowienia wydanego przez sąd II instancji, tj. orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Sądem kasacyjnym jest Sąd Najwyższy.
Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym

Skarga kasacyjna złożona przez stronę zostanie odrzucona, jeżeli w tej samej sprawię skargę wniósł Prokurator Generalny; Rzecznik Praw Obywatelskich; lub Rzecznik Praw Dziecka.

Podstawy skargi

Podstawami do skargi są błędy zawarte w zaskarżonym orzeczeniu bądź w postępowaniu w sprawie. Podstawy zostały enumeratywnie wyliczone w art. 3983 k.p.c.. Są to:

  • naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
  • naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Natomiast podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.

Niedopuszczalność skargi

K.p.c. przewidział także sytuacje, w których mimo popełnienia przez sąd błędów, skarga kasacyjna jest niedopuszczalna. Są to:

  • sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 tys. złotych;
  • sprawy gospodarcze, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 75 tys. złotych;
  • sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10 tys. złotych. Przy czym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego;
  • sprawy o rozwód, o separację, sprawy o alimenty;
  • sprawy o czynsz najmu lub dzierżawy;
  • sprawy o naruszenie posiadania;
  • sprawy dotyczące kar porządkowych;
  • sprawy o świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych;
  • sprawy o deputaty lub ich ekwiwalent;
  • sprawy rozpoznane w postępowaniu uproszczonym.

Wymogi skargi kasacyjnej

Skarga kasacyjna prócz ogólnych wymogów dla pisma procesowego, musi zawierać także:

  • oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części;
  • przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
  • wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienie;
  • wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany.

W przypadku skargi kasacyjnej, k.p.c. nakłada przymus reprezentowania strony przez profesjonalistę w postępowaniu przed Sądem Najwyższym. W związku z tym skarga kasacyjna musi zostać przygotowana i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego.

Termin do wniesienia skargi

Skargę kasacyjną należy wnieść do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Termin na to wynosi dwa miesiące od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej.

Dodatkowo strona przeciwna ma prawo do wniesienia do sądu II instancji odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwóch tygodni od doręczenia jej skargi. Jeżeli skargę wniósł Prokurator Generalny albo Rzecznik Praw Obywatelskich, odpowiedź na skargę mogą złożyć obydwie strony.

Rozpoznanie skargi

Sąd Najwyższy przyjmuje skargę za pośrednictwem sądu II instancji. Co więcej, skarga ta jest najpierw badana przez sąd pod kątem istnienia okoliczności uzasadniających wyrokowanie w sprawie przez Sąd Najwyższy. Tzw. przedsąd obejmuje wszystkie złożone skargi kasacyjne.

Sad Najwyższy przyjmie do rozpoznania tylko taką skargę kasacyjną w której:

  • w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
  • istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów;
  • zachodzi nieważność postępowania;
  • skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.

Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów na posiedzeniu niejawnym. Skarga zostaje rozpoznana na rozprawie tylko w wypadku, kiedy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym względy słuszności.

Należy pamiętać, że w postępowaniu kasacyjnym strony nie mogą powoływać nowych faktów i dowodów. Z kolei Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Najwyższy oddali skargę kasacyjną, jeżeli nie ma uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu. Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu.

W szczególnych sytuacjach Sąd Najwyższy może rozstrzygnąć sprawę co do meritum. Są to wypadki, w których Sąd Najwyższy uzna za uzasadnioną podstawę naruszenia prawa materialnego. Przy tym musi on stwierdzić, że skarga nie była oparta na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona.

Jeśli wyrok zostanie uchylony, sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

Podstawa prawna:

  • ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U z 2018 r. poz. 155).

Podobne wzory pism:

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Środki probacyjne, czyli środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Środki probacyjne za główne zadanie mają stawiane resocjalizację osób skazanych lub zagrożonych karą. Środki te dają szansę sprawcy na poprawę swojej sytuacji karnej w warunkach wolnościowych. Pozwalają ona na uchronienie się przed wykonywaniem kary w całości lub części. W wyjątkowych sytuacjach przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego, skazany w przypadku pozytywnego przebiegu próby może uniknąć kary . Ogólnym warunkiem zastosowania środków probacyjnych jest pozytywna prognoza kryminologiczna skazanego. Przy ocenie skazanego bierze się pod uwagę jego dotychczasową postawę oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa. Pozytywna prognoza zakłada, że skazany swoim zachowaniem daje gwarancję przestrzegania porządku prawnego w przyszłości. Środki związane z poddaniem sprawy próbie stosowane są zawsze przez okres próby. Zachowanie skazanego sprzeczne z nałożonymi na niego obowiązkami w czasie próby skutkuje zarządzeniem wykonania orzeczonej wobec niego kary; podjęciem warunkowo umorzonego postępowania karnego albo odwołaniem warunkowego przedterminowego zwolnienia. [uwaga]Czytaj też: Wniosek o udzielenie pozwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego[/uwaga] Środkami probacyjnymi są: warunkowe umorzenie postępowania karnego; warunkowe zawieszenie wykonania kary; warunkowe przedterminowe zwolnienie. Warunkowe umorzenie postępowania karnego Instytucja ta uregulowana została przez art. 66 k.k. Zgodnie z nim sąd może orzec warunkowe umorzenie postępowania, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu są nieznaczne. Co więcej, okoliczności popełnienia czynu nie mogą budzić  wątpliwości. Postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia muszą gwarantować, że będzie on przestrzegał porządku prawnego. Dodatkowo skazany nie może być uprzednio skazany za przestępstwo umyślne. Warunkowego umorzenia nie stosuje się w przypadku przestępstwa, które zgodnie z k.k. zagrożone jest karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. [rada]Okres próby wynosi od 1 roku do 3 lat. Biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. [/rada] Dodatkowo w okresie próby sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora; osoby godnej zaufania; stowarzyszenia; instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Przy warunkowym umorzeniu sąd jednocześnie ma obowiązek nałożyć na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części. W miarę możliwości może także nałożyć obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poszkodowanemu albo orzec nawiązkę. Jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany, sąd obligatoryjnie podejmuje postępowanie karne. Sąd może podjąć postępowanie, w sytuacji, w której sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny. Sąd może podjąć postępowanie także w przypadku, gdy zawnioskuje o to kurator sądowy skazanego. Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Warunkowe zawieszenie wykonania kary Warunkowe zawieszenie wykonania kary zostało unormowane przepisami art. 69-76 k.k. Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności, pod warunkiem że kara ta nie przekracza 1 roku. Zawieszenie może nastąpić, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Przy zawieszeniu sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. [rada]Wykonanie kary może zostać zawieszone na okres próby od 1 roku do 3 lat. Biegnie od uprawomocnienia się wyroku. W przypadku sprawcy młodocianego oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, okres próby wynosi od 2 do 5 lat.[/rada] Przy zawieszeniu wykonania kary, sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeknięto środek karny, może zobowiązać skazanego do szeregu dodatkowych obowiązków (art. 72 k.k.). Może to być m.in. obowiązek informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby; przeproszenia pokrzywdzonego; powstrzymania się od nadużywania alkoholu; poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji. W okresie próby sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora; osoby godnej zaufania; stowarzyszenia; instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, sąd zarządza wykonanie kary. Dodatkowo sąd może zarządzić wykonanie kary, w sytuacji, w której sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny. Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.\ [uwaga]Czytaj też: Kara łączna[/uwaga] Warunkowe przedterminowe zwolnienie Sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy postawa skazanego, jego właściwości i warunki osobiste uzasadniają przekonanie, że skazany na wolności będzie przestrzegał porządku prawnego (art. 77 k.k.). Oceniając skazanego sąd bierze pod uwagę także okoliczności popełnienia przestępstwa, oraz zachowanie skazanego po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary. Warunkowo zwolnić można po odbyciu co najmniej połowy kary. W przypadku recydywy podstawowej i wielokrotnej zwolnić można po odbyciu przez skazanego dwóch trzecich kary. Natomiast w przypadku recydywy w zw. z przestępstwem przeciwko życiu lub zdrowiu; przestępstwem zgwałcenia; rozboju; kradzieży z włamaniem lub innego przestępstwa przeciwko mieniu popełnionego z użyciem przemocy, lub groźbą jej użycia, zwolnienie może zostać orzeczone po odbyciu trzech czwartych kary. Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary. Skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary. Okres próby w przypadku warunkowego zwolnienia stanowi czas pozostały do odbycia kary.  Przy czym nie może być on krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat. Przy recydywie, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata. Z kolei przy karze 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat. W razie odwołania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed odbyciem, po ponownym osadzeniu, przynajmniej roku kary pozbawienia wolności. W wypadku kary 25 lat pozbawienia wolności lub kary dożywotniego pozbawienia wolności przed odbyciem przynajmniej 5 lat kary. Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia. [informacja]Podstawa karna: ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).[/informacja] Polecane wzory pism: Zażalenie na odmowę udzielenia dozoru elektronicznego wzór Odrzucony wniosek o dozór elektroniczny – zażalenie

Cisza nocna, a faktyczne uregulowania prawne

Bardzo często możemy spotkać się z zapisem, że na danym terenie (np. osiedlu) obowiązuje cisza nocna w godzinach od 22 do 6. Zapis ten nie jest błędny, ponieważ znajduje swoją podstawę w art. 51 kodeksu wykroczeń. Niemniej jednak, po pierwsze trzeba zwrócić uwagę na sam zapis przywołanego artykułu. Otóż, tak naprawdę nie określa on wprost w jakim przedziale godzinowym powinniśmy powstrzymać się od zakłócania spokoju. Wymienia on również zakłócanie spokoju, porządku publicznego oraz wywoływanie zgorszenia w miejscu publicznym poprzez krzyk, hałas, alarm lub inny wybryk. W związku z powyższym, trudno będzie się usprawiedliwić faktem, że nasze głośne zachowanie ma miejsce jeszcze przed rozpoczęciem ciszy nocnej. Dana regulacja jasno wskazuje, że każda czynność posiadająca znamiona tego wykroczenia będzie podlegać karze, niezależnie od czasu jego popełnienia. Co więcej, wykonywanie np. prac remontowych czy innych czynności powodujących hałas może być podstawą do późniejszego ukarania nas mandatem. [uwaga]Czytaj też: Kryptowaluty mogą być niebezpieczne dla naszego portfela?[/uwaga] Jak nie naruszyć ciszy nocnej? Naruszenie ciszy nocnej jest dość subiektywną kwalifikacją. Tak samo jak zwyczajowo przyjmuje się trwanie ciszy nocnej od godziny 22 do 6, tak samo względne jest pojęcia hałasu. Na potrzeby określenia, kiedy mogło dojść do wykroczenia, przyjmuje się, że hałasem zakłócającym spokojne zamieszkanie jest amplituda dźwięku miesząca się pomiędzy 50, a 60 decybeli. Oczywiście, kulturalna i utrzymana w spokojnej atmosferze zabawa lub wcześniejsze poinformowanie sąsiadów o imprezie może załagodzić ewentualne konsekwencje. Kary za naruszenie ciszy nocnej Kary za popełnienie danego wykroczenia nie są aż tak dotkliwe. Zazwyczaj wezwana policja na miejsce zakłócania ciszy nocnej po stwierdzeniu owego naruszenia wręcza delikwentom mandat. W bardziej radykalnych, ale zarazem mniej prawdopodobnych przypadkach może skończyć się krótkotrwałym aresztem. Biorąc pod uwagę powyższe, warto podczas zbliżającego się okresu grillowania liczyć się z ewentualnymi konsekwencjami. Stąd zalecamy, by bawić się z głową oraz poszanowaniem dla innych, ponieważ każde naruszenie, może zakończyć się uszczupleniem naszych środków w portfelu.   Autor: Przemysław Szot