Pozew zbiorowy jest instytucją przewidzianą przez prawo cywilne. Do polskiej procedury postępowania cywilnego wprowadzono go całkiem niedawno, bo w 2010 roku. Pozew ten dotyczy roszczeń jednego rodzaju, kierowanego przez co najmniej 10 osób. Dodatkowo roszczenia muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej.
Pozew zbiorowy ma zastosowanie w sprawach o ochronę konsumentów. Stworzono go na wzór rozwiązań znanych z takich państwa jak Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Włochy czy Szwecja.
W przypadku walki z przedsiębiorstwami, pozew zbiorowy umacnia wiarygodność poszkodowanych konsumentów, zwiększa ich szanse na uzyskanie odszkodowania, a także zmniejsza koszty samego postępowania sądowego.
Wydawać by się mogło, że pozew zbiorowy jest idealną konstrukcją dla stale wzrastających grup niezadowolonych klientów wielkich firm. Mimo to jest instytucją, z której w Polsce korzysta się bardzo rzadko. W niniejszym artykule postaramy się opisać najważniejsze kwestie związane z pozwami zbiorowymi.
Kto może złożyć pozew zbiorowy?
Pozew zbiorowy może do sądu zgłosić grupa co najmniej 10 osób. Powodami mogą być zarówno konsumenci, jak również przedsiębiorcy (jeżeli np. chcą zaskarżyć działanie nieuczciwej konkurencji).
Istotny jest fakt, że zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, grupą jest grono 10 osób, które zostały uznane przez sąd.
Oznacza to, że w sytuacji kiedy pozwany przedsiębiorca prawidłowo zakwestionuje prawo niektórych z członków grupy (uszczuplając grupę) pozew może zostać odrzucony z powodów formalnych. Dobrze jest więc zadbać o to by grupa składała się z większej ilości niż 10 osób.
W jakich sprawach można złożyć pozew zbiorowy?
Pozew zbiorowy może zostać złożony w sprawie, która obejmuje roszczenie związane z naruszeniem praw konsumentów, szkodą wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz czynami niedozwolonymi. Wyjątkiem są naruszenia dóbr osobistych (np. naruszenia dobrego imienia) – w tych przypadkach pozew zbiorowy jest wykluczony.
Obowiązek opublikowania informacji o pozwie zbiorowym
Oprócz złożenia pozwu powodowie są zobowiązani również opublikować (na swój koszt), w ogólnopolskiej gazecie, informację o toczącym się postępowaniu.
W ogłoszeniu powinny znaleźć się takie informacje jak:
- nazwa sądu, w którym toczy się postępowanie;
- określenie stron postępowania;
- opis przedmiotu sporu;
- wskazanie możliwości przystąpienia do grupy w określonym terminie, nie dłuższym jednak niż trzy miesiące od daty ukazania się ogłoszenia.
Wspólne roszczenie
Aby grupa była uznana przez sąd za prawidłową, wszystkich jej członków musi łączyć jednakowe roszczenie. Np. skargę na wycieczkę na Malediwy, mogą złożyć wspólnie jedynie klienci tego samego biura podróży, określając identyczny zakres przedmiotu sporu, np. niezgodne z umową warunki zakwaterowania w hotelu.
Warunkiem koniecznym jest ujednolicenie wysokości roszczeń finansowych. Pozywający, muszą wspólnie ustalić, w jakiej wysokości odszkodowania się domagają. Przy czym nie oznacza to, że wszyscy członkowie grupy muszą domagać się identycznych jednostkowych kwot odszkodowania.
Można również podzielić grupę na – co najmniej dwuosobowe – podgrupy. W zależności od stopnia poszkodowania, członkowie poszczególnych podgrup mogą domagać się zaspokojenia roszczeń o tej samej wysokości.
Reprezentant grupy
Grupa pozywających ma obowiązek ustanowienia reprezentanta. Może to być adwokat lub radca prawny, ale może to być również jeden z członków – o ile posiada potrzebne kwalifikacje.
Reprezentantem może być również powiatowy lub miejski rzecznik konsumentów. Ale tylko w odniesieniu do spraw, które leżą w jego kompetencjach.
Koszt postępowania
Koszt złożenia pozwu wynosi 2 proc. wartości przedmiotu sporu. Przy czym nie może być niższy niż 30 zł i wyższy niż 100 tys. zł.
Sąd na wniosek pozwanego może również orzec kaucję na poczet kosztów postępowania sądowego. Jej wysokość nie może być jednak wyższa niż 20 proc. wartości sporu. Jeżeli sąd ustanowi kaucję, powodowie będą zobligowani do zdeponowania orzeczonej kwoty w gotówce.
Ustawa o pozwach zbiorowych wprowadza nowy mechanizm, który pozwala uzależnić wynagrodzenia pełnomocnika grupy od wysokości wywalczonego odszkodowania. Wynagrodzenie nie może być jednak wyższe niż 20 proc. orzeczonej kwoty.
Ustawa o pozwach zbiorowych nie przewiduje zwolnienia od kosztów sądowych. Oznacza to, ze osoby najuboższe, które w indywidualnym procesie mogą zostać zwolnione przez sąd od ponoszenia kosztów sądowych, w procesie zbiorowym nie mają takiej możliwości.
Polubowne rozwiązanie
W każdym momencie procesu sąd może nakazać polubowne rozwiązanie sprawy. Co więcej, za zgodą co najmniej połowy członków grupy, może nastąpić wycofanie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia bądź zawarcie ugody. Jednocześnie sąd ma możliwość sprzeciwienia się temu, jeżeli uzna takie działanie za sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Podstawa prawna:
- ustawa 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 573).
więcej porad
Ulgi podatkowe PIT 2018-2019
Sprawdźcie jakie ulgi podatkowe PIT przysługują podatnikom za rok 2018-2019.
PIT-36 czy -37?
Wiele osób zastanawia się, jaki formularz podatkowy powinni wypełnić. Czy rozliczyć się na PIT-36 czy PIT-37.
[reklama-ads]
Z PIT-37 skorzystają podatnicy mający tylko przychody uzyskiwane i rozliczane za pośrednictwem płatników, tj. pracodawcy lub zleceniodawcy. PIT-37 to formularz składany przez pracowników, zleceniobiorców i te osoby, którym zaliczki na podatek oblicza i pobiera płatnik. Z kolei podatnicy, którzy nie rozliczają się za pośrednictwem płatnika lub uzyskują przychody z wielu źródeł, w tym część z nich bez pośrednictwa płatnika, składają z reguły PIT-36.
Rozliczając się łącznie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, można rozliczać się na PIT-37
Do kiedy należy złożyć deklarację?
W 2019 r. deklaracje podatkowe dla PIT-36 oraz PIT-37 należy składać do 30 kwietnia 2019 roku.
W tej kwestii nic się nie zmienia w porównaniu do lat ubiegłych. Zmiany nastąpią natomiast w terminach zwrotu nadpłaconego podatku:
dla zwrotu kwot należących się podatnikowi z tytułu deklaracji składanych elektronicznie termin będzie wynosił 45 dni (po 15 lutego 2019 r);
Dla deklaracji składanych w innych formach będzie to 3 miesiące.
Ulga rodzinna i ulga na dziecko
[reklama-ads]
Wysokość ulgi w tym roku wynosi 1.112,40 zł. Ulgę tę mamy prawo odliczyć na każde dziecko, przy czym na trzecie dziecko przysługuje ulga w wysokości 2.000,04 zł, a na czwarte i każde kolejne aż 2.700 zł.
[pomoc]Przykład:
Jeżeli wychowujemy trójkę dzieci do 25. roku życia (o ile nie pracują i studiują), to należy nam się odliczenie w kwocie 4.224,84 zł.[/pomoc]
[rada]Z ulgi na dzieci mogą skorzystać jedynie osoby, których dochód po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne nie przekroczył 112 tys. zł.[/rada]
[uwaga]Czytaj też: Komu można przekazać 1 proc.?[/uwaga]
Ulga rehabilitacyjna
Ulga rehabilitacyjna daje możliwość odliczenia od dochodu kwotę, którą w danym roku podatkowym podatnik wydal na cele rehabilitacyjne lub związane z ułatwieniem życia osobie niepełnosprawnej - może to być sam podatnika bądź osoba, którą się on opiekuje.
Ulga obejmuje wszelkie koszty poniesione na zabiegi rehabilitacyjne, lekarstwa, dojazdy, wizyty u lekarza oraz wydatki remontowe.
[rada] Ulgi przysługują również opiekunom osób niepełnosprawnych.[/rada]
Ulga dla krwiodawcy
Regularne oddawanie krwi w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa pozwala istotnie obniżyć kwotę należnego podatku. Od dochodu można odliczyć pieniężny ekwiwalent za oddaną krew. Jest ono traktowane jak darowizna.
Należy przypomnieć, iż kobiety w ciągu roku mogą oddać maks. 1,8 litra krwi, mężczyźni zaś 2,7 litra krwi. Pozwala to na odliczenie kwoty 3.484 zł w przypadku kobiet, oraz 3.601 zł w przypadku mężczyzn, jednakże nie więcej niż 6% rocznego dochodu.
[reklama-ads]
Darowizna na cele pożytku publicznego
Każdy podatnik, w przypadku przekazania dowolnej kwoty na zarejestrowaną organizację pożytku publicznego lub wspólnotę wyznaniową, całą przekazaną kwotę może odliczyć od dochodu. Przy czym kwota ta nie może być wyższa niż 6% rocznego dochodu.
Ulga internetowa
Ulga internetowa przysługuje podatnikowi, który płaci za dostęp do sieci – również w telefonie komórkowym. Z ulgi tej można korzystać jedynie przez dwa następujące po sobie lata. Maksymalna kwota odliczenia z tego tytułu wynosi 760 zł.
IKZE
IKZE czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Odliczenie kwoty wpłaconej w danym roku podatkowym na IKZE przysługuje podatnikom rozliczającym się na zasadach ogólnych lub na podstawie podatku liniowego.
Odliczyć można całą wpłaconą kwotę, jednakże nie wyższą niż 1,2 - krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za dany rok. W 2018 roku jest to kwota 5.331,60 zł.
[uwaga]Czytaj też: Podatek od dochodu uzyskanego za granicą[/uwaga]
Ulga termomodernizacyjna
[reklama-ads]
Ulga termomodernizacyjna przysługiwać będzie dopiero za rok 2019, jednak już w 2018 roku podatnicy mogą dokonywać badań termicznych nieruchomości, dla których w 2019 roku będą ponosili wydatki na ocieplenie. Wydatki takie w przyszłym roku odliczą od dochodu w deklaracji PIT.
Składki na ZUS
Ubezpieczeni odprowadzający składki na ZUS mają prawo odliczyć je od podstawy opodatkowania.
Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom także wtedy, gdy składki na ubezpieczenie społeczne ze środków podatników w trakcie roku podatkowego potrącał płatnik (pracodawca, zleceniodawca). Nie można jednak tego zrobić w przypadku tych składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony z podatku.
Wyjątek od powyższego stanowią składki na ubezpieczenie zdrowotne. Te odliczane są od podatku, a nie od dochodu. Odlicza się kwotę faktycznie poniesionego wydatku.
Składki zdrowotne
Należy pamiętać, że składkę zdrowotną odlicza się bezpośrednio od podatku. Podatnicy, którzy w trakcie roku podatkowego samodzielnie opłacali składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz na ubezpieczenie zdrowotne osób z nim współpracujących – mają prawo odliczyć te składki od podatku.
Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom również wtedy, gdy składki na ubezpieczenie zdrowotne w trakcie roku podatkowego potrącał płatnik (pracodawca, zleceniodawca).
[reklama-ads]
Zwolnienie pracownika na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia
Zwolnienie pracownika na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia przysługuje pracownikowi, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę. Przy czym pracownik za ten czas zachowuje uprawnienie do wynagrodzenia.
[rada]Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi wynagrodzenia za dni wolne na poszukiwanie pracy. Jeżeli tego nie uczyni, pracownik ma prawo domagać się spełnienia roszczenia w terminie 3 lat.[/rada]
[reklama-ads]
Komu przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy?
Prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy jest uzależnione od spełnienia kilku warunków:
umowę o pracę z pracownikiem musi zostać rozwiązana przez pracodawcę. Oznacza to, że z tego uprawnienia nie skorzysta pracownik który sam rozwiązał umowę bądź dokonał tego za porozumieniem stron. Zwolnienie przysługuje w razie rozwiązania przez pracodawcę każdego rodzaju umowy o pracę, tj. zarówno umowy na czas określony jak i nieokreślony.
okres wypowiedzenia pracownika musi wynosić co najmniej dwa tygodnie. Uprawnienie nie obejmuje więc pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę na okres próbny oraz na okres krótszy niż trzy miesiące.
pracownik musi złożyć wniosek o udzielenie mu dni wolnych na poszukiwanie pracy. Pracodawca nie ma obowiązku informować pracownika o takim uprawnieniu. Pracownik sam musi o to zadbać.
W przypadku, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest spowodowane ogłoszeniem upadłości albo likwidacja pracodawcy lub z innych przyczyn niedotyczących pracownika, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi również przysługuje prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy.
[uwaga]Czytaj też: Niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę[/uwaga]
Wymiar okresu zwolnienia
[reklama-ads]
Analogicznie do powyższego akapitu wymiar zwolnienia na poszukiwanie pracy również jest uzależniony od długości okresu wypowiedzenia. Pracownikowi przysługują zwolnienia w wymiarze:
2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia;
3 dni robocze - w przypadku, kiedy wypowiedzenie pracownikowi umowy o prace nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, lub z innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Wniosek o zwolnienie pracownika w celu poszukiwania pracy
Podstawę udzielenia dni wolnych na poszukiwanie pracy stanowi wniosek pracownika. Pracodawca natomiast ma obowiązek uwzględnić taki wniosek.
Pracodawca nie ma prawa odmówić pracownikowi zwolnienia na poszukiwanie pracy, twierdząc, iż pracownik nie zamierza podejmować zatrudnienia w ramach stosunku pracy, albo znalazł już pracę, a więc nie wykorzysta dni wolnych na poszukiwanie pracy zgodnie z celem określonym w komentowanym przepisie.
[rada]To pracownik decyduje o tym, w jakim terminie najlepiej wykorzysta dni wolne na poszukiwanie pracy.[/rada]
Pracownikowi, któremu pracodawca nie udzielił zwolnienia na poszukiwanie pracy, przysługuje roszczenie o udzielenie takiego zwolnienia.
[reklama-ads]
Należy pamiętać, iż pracownik nie może sam sobie udzielić zwolnienia na poszukiwanie pracy. Nieprzybycie do pracy w dniach, w których pracownik wystąpił o udzielenie zwolnienia na poszukiwanie pracy, może zostać potraktowane przez pracodawcę jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i skutkować rozwiązaniem umowy o pracę z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tj. Dz.U.2018.0.917).[/informacja]
Polecane wzory pism:
Wypowiedzenie warunków umowy o pracę wzór
Wypowiedzenie umowy o praktyki przez ucznia wzór
Wypowiedzenie umowy zlecenia wzór
Rozwiązanie umowy przez pracodawcę bez wypowiedzenia
