Wady oświadczenia woli

Wady oświadczenia woli to szczególne stany psychiki lub wiedzy człowieka oraz okoliczności, które skutkują pozbawieniem oświadczenia woli skuteczności  z mocy samego prawa.
Wady oświadczenia woli

Wady oświadczenia woli zostały uregulowane przez Kodeks Cywilny. Przepisy przewidują i charakteryzują pięć rodzajów wad oświadczenia woli, są nimi:

  • brak świadomości lub swobody – jest to stan człowieka wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. K.c. wyróżnia takie stany jak choroba psychiczna; niedorozwój umysłowy oraz inne poważne zaburzenia psychiczne, nawet jeżeli są one przemijające;
  • pozorność – za czynność pozorną możemy uznać oświadczenie woli, które faktycznie nie ma wywołać jakichkolwiek skutków prawnych, zaś jej celem jest stworzenie okoliczności skutkujących zmyleniem osób trzecich. Za przykład należy podać umowę kupna-sprzedaży lub darowizny zawartą w celu wyzbycia się majątku w czasie trwającego postępowania egzekucyjnego;
  • błąd – mylne wyobrażenie lub brak tego wyobrażenia u osoby oświadczającej swoją wolę o rzeczywistym stanie rzeczy;
  • podstęp – celowe i świadome działanie osoby, która wywołuje błąd w celu uzyskania korzyści dla siebie lub osoby trzeciej;
  • groźba – polega na wymuszeniu oświadczenia woli innej osoby. Stanowi wadę oświadczania woli, o ile jest poważna i bezprawna.

Powyżej opisane wady oświadczenia woli mogą prowadzić do:

  • nieważności bezwzględnej – co oznacza, że czynność prawna dotknięta wadliwym oświadczeniem woli, już od momentu jej dokonania nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Nie ma możliwości przywrócenia jej ważności. Kodeks cywilny przewiduje, iż nieważność bezwzględną pociągają za sobą oświadczenia woli złożone w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji lub wyrażenie woli oraz oświadczenie woli złożone za zgodą drugiej strony dla pozoru;
  • nieważności względnej – czyli wzruszalność czynności prawnej. Oznacza to, że czynność dotknięta wadą oświadczenia woli jest ważna i wywołuje skutki, jednakże może zostać uchylona przez osobę do tego upoważnioną z mocy ustawy w określonym czasie. Jeżeli taka czynność nie zostanie uchylona w odpowiednim do tego terminie, czynność staje się ważna w sposób niewzruszalny.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny.

Polecane wzory pism:

Przemysław Grzegorczyk
Przemysław Grzegorczyk
Adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym, karnym i karnoskarbowym.

więcej porad

Właściwość sądowa w postępowaniu cywilnym

Właściwość sądowa dzieli się na dwie podstawowe właściwości: miejscową oraz rzeczową. Dodatkowo w obrębie właściwości rzeczowej wyróżniamy właściwość funkcjonalną, inaczej - instancyjną. Natomiast we właściwości miejscowej prócz właściwości ogólnej wyróżniamy również: właściwość przemienną oraz właściwość wyłączną. Sąd ma obowiązek z urzędu badać swoją właściwość. Powyższe wynika z art. 200 §1 k.p.c., który mówi wprost, że ”Sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę sądowi właściwemu.” Oznacza to, że nawet w przypadku błędnego określenia sądu przez nadawcę pisma, sąd ma obowiązek przesłać takie pismo sądowi właściwemu, bez wzywania do tego nadawcy. Właściwość rzeczowa sądu Właściwość rzeczowa sądu wskazuje, który sąd jest właściwy do rozstrzygnięcia merytorycznego w danej instancji - sąd rejonowy lub okręgowy. Przepis art. 16 k.p.c. mówi, że do zakresu sądów rejonowych należą wszystkie sprawy cywilne, z wyjątkiem spraw, dla których została przewidziana właściwość sądu okręgowego. Z kolei art. 17 k.p.c., wymienia szczegółowo zakres rozpatrywanych spraw przez sądy okręgowe. Do ich właściwości  należą sprawy: o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe, prócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, ustalenie bezskuteczności ojcostwa oraz rozwiązania przysposobienia; ochrony praw autorskich i im pokrewnych oraz wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych, a także ochronę innych praw na dobrach niematerialnych; o sprawy z zakresu prawa prasowego; o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75.000,00 zł, a w sprawach gospodarczych 100.000,00 zł, z wyjątkiem spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielczości majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym; o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni; o uchylenie, stwierdzenie nieważności lub ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych, lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną; o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji; o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem. Należy pamiętać, iż ustawodawca bardzo rygorystycznie podszedł do zagadnienia właściwości sądów, i tak sądy rejonowe nie są uprawnione do rozpatrywania spraw, które podlegają wyłącznie sądom okręgowym. Zgodnie z art. 379 pkt 6 k.p.c. wyrok wydany przez sąd rejonowy w sprawach, których właściwy jest sąd okręgowy, stanowi bezwzględną  przyczynę nieważności postępowania. Wyjątek stanowi rozpoznanie sprawy majątkowej przez sąd rejonowy w wypadku gdy rozpatrzy sprawę o zapłatę, której wartość przedmiotu sporu wynosi więcej niż limit zakreślony ustawą. Nie będzie to już przyczyna nieważności postępowania, a jedynie uchybienie procesowe. Właściwość funkcjonalna/instancyjna Właściwość instancyjna wynika bezpośrednio z właściwości rzeczowej sądu. Polega ona na ustanowieniu przez art. 176 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w polskiej procedurze sądowej zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego. Powyższa zasada polega na weryfikacji rozpoznania merytorycznego sprawy I instancji przez sąd odwoławczy i ma na celu wspomożenie bezstronności sądów w Polsce. W polskiej procedurze sądowej organami I instancji są sądy rejonowe oraz okręgowe, natomiast II instancje stanowią sądy okręgowe dla sądów rejonowych oraz sądy apelacyjne dla sądów okręgowych. [uwaga]Czytaj też: Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym[/uwaga] Właściwość miejscowa Zgodnie z art. 27 k.p.c. właściwość ogólna sądów cywilnych określa, iż powództwo należy wytoczyć przed sąd I instancji, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania. Określa się je według przepisów kodeksu cywilnego. Oznacza to, że powództwo kierujemy do sądu rejonowego lub okręgowego najbliższego miejscu stałego pobytu pozwanego. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce. Powództwo wobec Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Natomiast jeżeli stroną pozwaną jest osoba prawna np. spółka osobowa lub kapitałowa, lub innym podmiotem nie będącym osobą fizyczną np. wspólnota mieszkaniowa, powództwo wytacza się według miejsca siedziby danego podmiotu. We właściwości miejscowej prócz właściwości ogólnej wyróżniamy również: właściwość przemienną oraz właściwość wyłączną. Przemienna właściwość miejscowa Przemienna właściwość miejscowa oznacza, iż w określonych przez ustawę sprawach mamy możliwość  wyboru między właściwością ogólną sądu a właściwością opisaną w przepisie. Artykuły od 32 do 371 k.p.c. normują takie możliwości jak: w przypadku roszczeń o alimenty oraz powództw o ustalenie pochodzenie pochodzenia dziecka wytoczyć możemy je według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej; w przypadku roszczeń majątkowych przeciwko przedsiębiorcy, powództwo możemy wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, o ile roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału; w przypadku powództwa o ustalenie istnienia umowy, jej wykonania, rozwiązania lub unieważnienia, także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy – właściwym będzie miejsce wykonania umowy; w przypadku roszczenia z czynu niedozwolonego – powództwo możemy wytoczyć według miejsca, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę; w przypadku powództwa o zapłatę należności za prowadzenie sprawy, wytoczyć możemy je przed sąd, w okręgu którego pełnomocnik prowadził sprawę; w przypadku roszczeń ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości, możemy wytoczyć przez sądem, w okręgu którego nieruchomość ma miejsce położenia; w przypadku powództwa przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku – właściwość według miejsca płatności; Wyłączna właściwość miejscowa Ustawodawca określił, także wyłączną właściwość sądu, od której nie ma wyjątków, zaś niezastosowanie się do niej pociąga za sobą błąd formalny pisma. Są to sprawy: z powództwa o własność, prawa rzeczowe na nieruchomości oraz posiadanie nieruchomości można wytoczyć wyłącznie według miejsca położenia nieruchomości; w przypadku służebności gruntowej – właściwość sądu określa miejsce położenia nieruchomości obciążonej; w sprawach dotyczących dziedziczenia, zachowku, zapisu, polecenia oraz innych rozporządzeń testamentowych powództwo wytacza się wyłącznie według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, natomiast jeżeli miejsca tego nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część; w przypadku powództwa ze stosunku członkostwa w spółdzielni, spółki lub stowarzyszenia wytaczamy według miejsca siedzib tych podmiotów; powództwa ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie według miejsca, gdzie małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w tym okręgu ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Jeżeli oboje małżonkowie mają inne od powyższego miejsce zamieszkania właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda; w przypadku powództwa między rodzicami a dziećmi oraz przysposabiającymi i przysposobionymi właściwym będzie sąd zamieszkania powoda, o ile brak jest podstawy do wytoczenia powództwa według przepisów o właściwości ogólnej; Szczególne przypadki ustalania właściwości miejscowej Kodeks postępowania cywilnego w dalszej części Rozdziału o właściwości sądu podaje nam wskazówki co do ustalenia właściwości sądu w przypadkach szczególnych, mianowicie: w sytuacji, gdy uzasadniona jest właściwość kilku sadów lub gdy w sprawie jest kilku pozwanych dla których, według właściwości ogólnej, właściwe są różne sądy, wybór sądu należy do powoda; analogicznie do powyższej sytuacji powód może zachować się w przypadku, gdy nieruchomość położona jest w kilku okręgach sądowych. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na regulacje art. 46 k.p.c., zgodnie z którą strony mogą umówić się na piśmie o poddanie się wybranemu sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilku sądami właściwymi dla takich sporów. Ograniczeniem są jednak sprawy, dla których określona jest właściwość wyłączna. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296).[/informacja] Podobne wzory pism: Pozew o podwyższenie alimentów wzór Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów wzór Oświadczenie o rezygnacji z alimentów wzór Rezygnacja z alimentów przez dorosłe dziecko wzór Ugoda alimentacyjna wzór Ugoda w sprawie alimentów wzór Wniosek o zniesienie alimentów wzór

Użytkowanie wieczyste

Przepis art.  232 k.c. stanowi, iż grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast; oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki; a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym. W szczególnych przypadkach użytkowanie wieczyste może obejmować także inne grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków. Budynki i inne urządzenia wzniesione przez wieczystego użytkownika stanowią jego własność. Analogicznie do powyższego, budynki i inne urządzenia, które wieczysty użytkownik nabył zgodnie z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste - stanowią jego własność. Należy przy tym pamiętać, że przysługująca wieczystemu użytkownikowi własność budynków i urządzeń na użytkowanym gruncie jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym. Wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną. [uwaga]Czytaj też: Użytkowanie – wzór umowy[/uwaga] Elementy umowy o użytkowanie wieczyste Sposób korzystania z gruntu pod użytkowanie wieczyste musi być określona przez umowę sporządzoną notarialnie. Jeżeli oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje w celu wzniesienia na gruncie budynków lub innych urządzeń, umowa powinna określać: termin rozpoczęcia i zakończenia robót; rodzaj budynków lub urządzeń oraz obowiązek ich utrzymywania w należytym stanie; warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia albo rozbiórki budynków lub urządzeń w czasie trwania użytkowania wieczystego; wynagrodzenie należne wieczystemu użytkownikowi za budynki lub urządzenia istniejące na gruncie w dniu wygaśnięcia użytkowania wieczystego. Wykonywanie użytkowania wieczystego Artykuł 236 k.c. dokładnie opisu okres, na jaki Skarb Państwa może oddać w użytkowanie nieruchomość gruntową. Oddanie owego gruntu następuje co do zasady na okres dziewięćdziesięciu dziewięciu lat. Natomiast w wypadkach wyjątkowych, gdy cel gospodarczy użytkowania wieczystego nie wymaga oddania gruntu na dziewięćdziesiąt dziewięć lat. Dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy, co najmniej jednak na lat czterdzieści. W ciągu ostatnich pięciu lat przed upływem terminu użytkowania wieczysty użytkownik może żądać jego przedłużenia na dalszy okres od czterdziestu do dziewięćdziesięciu dziewięciu lat, z tym że użytkownik może wcześniej wystąpić z takim żądaniem, jeżeli okres amortyzacji zamierzonych na użytkowanym gruncie nakładów jest znacznie dłuższy aniżeli czas, który pozostaje do upływu zastrzeżonego w umowie terminu. Wyżej wskazany przepis podkreśla, że odmowa przedłużenia jest dopuszczalna tylko ze względu na ważny interes społeczny. Należy pamiętać, że umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania, tak jak umowa główna, powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Jeżeli chodzi o przeniesienie użytkowania wieczystego, nie ma tutaj większych ograniczeń ustawowych. W tej materii stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości. Podkreślenia wymaga fakt, iż roszczenie przeciwko wieczystemu użytkownikowi o naprawienie szkód wynikłych z niewłaściwego korzystania z gruntu oraz roszczenie wieczystego użytkownika o wynagrodzenie za budynki i urządzenia istniejące w dniu zwrotu użytkowanego gruntu przedawniają się z upływem lat trzech od tej daty. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 czerwca 1964 roku – Kodeks cywilny.[/informacja]