Reklamacja usługi – czym się różni od reklamacji towaru?

Każdy z nas w życiu codziennym korzysta z usług innych osób czy firm. Jeżeli usługi te świadczone są przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą na rzecz osoby fizycznej (konsumenta), wówczas usługobiorca ma prawo do reklamacji. Reklamacja usługi przysługuje konsumentowi zawsze, gdy zamówiona przez niego usługa nie została wykonana lub została wykonana w sposób nienależyty.
Reklamacja usługi

Reklamacja usługi w swojej procedurze nieco odbiega od reklamacji towaru. Mimo to obie te czynności mają takie same podstawy – rękojmię i gwarancję. Rękojmia przysługuje konsumentowi z mocy samego prawa. Kodeks cywilny (dalej KC) szczegółowo określa zakres czasowy i przedmiotowy rękojmi.

Roszczenia z gwarancji nie są już tak oczywiste. Przysługują one jedynie, kiedy przedsiębiorca takiej ochrony udzieli. Co więcej, sam zakres ochrony, również określany jest przez producenta. Zasadniczo konsument nie ma na nią żadnego wpływu.

Reklamacja usługi – rękojmia a gwarancja

Mimo, że rezultat dla konsumenta będzie taki sam, to procesy reklamacyjne przy rękojmi i gwarancji będą już się istotnie różniły:

  • rękojmia przysługuje z mocy prawa, gwarancja zaś udzielana jest umownie. Oznacza to, że przedsiębiorca nie ma obowiązku udzielić gwarancji do towaru czy usługi. Rękojmia będzie przysługiwała zawsze – przedsiębiorca nie może się umownie od niej uchylić;
  • z tytułu rękojmi odpowiada sprzedawca, z tytułu gwarancji – gwarant (podmiot udzielający gwarancji), będzie nim zazwyczaj producent lub importer towaru;
  • zasadniczo rękojmia trwa dwa lata, natomiast czas gwarancji jest określony przez gwaranta w karcie gwarancyjnej;
  • po spełnieniu reklamacji towaru lub usługi rękojmia trwa nadal, gwarancja biegnie od nowa.

Jak widać większe prawo do manewru, w kwestii minimalizacji swojej odpowiedzialności reklamacyjnej, przedsiębiorcy mają przy gwarancji. Dlatego też sprzedawcy czy usługodawcy tak szumnie reklamują udzielaną przez siebie ochronę prawną.

Mimo udzielenia gwarancji karta gwarancyjna może posiadać taki wachlarz wyłączeń, iż końcowo okazuje się, że faktyczna ochrona usługi czy towaru nie istniała. Przy rękojmi takie „sztuczki” są niedozwolone. Przedsiębiorca w stosunku do konsumenta nie może wyłączyć lub ograniczyć zakresu ochrony.  

Reklamacja – czym jest?

Przepisy KC oraz innych ustaw szczególnych nie wyjaśniają jednoznacznie, czym właściwie jest reklamacja. W związku z tym definicję tę należy wywieść z przepisów dotyczących rękojmi (art. 556-576[5] KC) i gwarancji (art. 557-581 KC).

Zgodnie z tymi przepisami, reklamacja to żądanie klienta kierowane do sprzedawcy lub wykonawcy usługi, w którym klient zgłasza zastrzeżenia dotyczące jakości towaru lub jakości usługi świadczonej przez przedsiębiorcę oraz zgłasza określone prawem żądanie.

W przypadku gdy kupiona rzecz posiada wady lub gdy zamówiona usługa została wykonana niewłaściwie, klient może żądać:

  • wymiany towaru lub ponownego wykonania usługi;
  • naprawy towaru lub dzieła;
  • zwrotu całości lub części kwoty uiszczonej tytułem wynagrodzenia.

Przy reklamacji to do konsumenta należy wybór podstawy składania swojego roszczenia – czy będzie to rękojmia czy gwarancja. Przedsiębiorca nie ma wpływu na wybór konsumenta i nie może uzależnić od tego rezultatu reklamacji.

Reklamacja – jak tego dokonać?

Tak samo, jak KC nie definiuje pojęcia reklamacji, tak również nie tłumaczy, w jaki sposób jej dokonać. Oznacza to, iż proces reklamacyjny jest całkowicie odformalniony. Przepisy nie wymagają od konsumenta żadnej formy składania reklamacji.

Można tego dokonać w każdej formie – ustnej, pisemnej, mailowej, czy też za pomocą formularza znajdującego się na stronie internetowej przedsiębiorcy.

Pomimo braku sztywnych procedur reklamacyjnych, konsument powinien spełniać podstawowe wymogi formalne stawiane przez prawo. Wymogi te przedsiębiorca zobowiązany jest podać przed zawarciem umowy z klientem. Przedsiębiorca powinien poinformować konsumenta w szczególności o:

  • okresie, w którym konsument może złożyć reklamację;
  • miejscu złożenia reklamacji;
  • formie reklamacji (forma pisemna, elektroniczna);
  • podstawowej wymaganej treści reklamacji;
  • czasie rozpatrzenia reklamacji.

Reklamacja usługi

Jak wskazano na początku artykułu, reklamacja usługi rządzi się odmiennymi prawami aniżeli reklamacja towaru. Jeżeli wykonana usługa posiada wady, konsument ma prawo do żądania naprawy wad lub ich usunięcia.

Przy czym usługobiorca ma obowiązek wskazać wykonawcy wady usługi i wyznaczyć termin na ich naprawienie. Dopiero gdy wykonawca nie usunie zgłoszonych wad w określonym terminie, powstaje prawo konsumenta do nieodebrania naprawy i odmowy zapłaty za usługę.

Może dojść również do sytuacji, w której usługa zostanie wykonana nieprawidłowo i będzie posiadała takie wady, które będą powodowały, że staje się ona dla usługobiorcy w zupełności nieprzydatna. W takim przypadku konsument może od razu odstąpić od umowy. Jednocześnie nie jest on zobowiązany do zapłaty za te części usługi, które zostały prawidłowo wykonane.

W przypadku gdy wykonawca uzna, że nie jest w stanie wykonać naprawy w określonym przez konsumenta terminie, usługobiorca może żądać obniżenia kosztów usługi. Jeżeli natomiast wad nie da się usunięć, wtedy należy określić szacunkowo jej udział w całej usłudze i ustalić proporcjonalny upust ceny.

Pomimo że widocznie słabiej, przepisy chronią także przedsiębiorców. W przypadku gdy wymagane przez konsumenta naprawy są zbyt kosztowne, usługodawca może odmówić wykonania naprawy i odstąpić od umowy. Zlecającemu pozostaje wówczas jedynie roszczenie odszkodowawcze, jeżeli w skutek niewykonania usługi poniósł on realną szkodę.

Roszczenie z reklamacji – czy się przedawnia

Odpowiedzialność przedsiębiorcy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi może ulec przedawnieniu. Reklamację więc należy złożyć przed terminem przedawnienia konkretnego rodzaju umowy. Liczy się data złożenia reklamacji. Czas trwania procedury reklamacyjnej nie ma znaczenia.

Termin przedawnienia jest zależny od rodzaju umowy usługowej. Poniżej przedstawione zostaną najpopularniejsze z nich:

  • dla umowy sprzedaży i o dzieło zasadniczo odpowiedzialność przedsiębiorcy wynosi dwa lata. Termin liczony jest od dnia wydania rzeczy. Przy czym wykrycie wady w tym terminie powoduje, iż konsument ma możliwość złożenia reklamacji jeszcze przez rok od jej ujawnienia;
  • przy umowie ubezpieczenia, przedawnienie następuje w terminie 3 lat od zdarzenia ubezpieczeniowego.
  • dla umowy o usługi telekomunikacyjne roszczenia dotyczące przerw w świadczeniu usługi powszechnej (np. usługi telefonicznej) przedawnia się w terminie 12 miesięcy.
  • roszczenia wynikające z umowy zawartej na podstawie przepisów Prawa przewozowego (np. z firmą kurierską) przedawniają się po upływie 1 roku.

Przydatne wzory pism:

Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Dziennikarz i redaktor, od lat związana z branżą prawniczą i finansową.

więcej porad

Rozwiązanie umowy dzierżawy

Rozwiązanie umowy dzierżawy jest zależne od zapisów samej umowy. To tam powinny znajdować się szczegółowe unormowania dotyczące zakończenia stosunku umownego. Jeżeli jednak umowa nie reguluje tej kwestii, najkrótszym terminem wypowiedzenia będzie sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego. [reklama-ads] W przypadku dzierżawy gruntu rolnego jest to okres dłuży, wynoszący 1 rok. W związku z tym, iż są to dosyć długie terminy, strony powinny zadbać, aby umowa odnosiła się do możliwości wcześniejszego wypowiedzenia umowy. W innym wypadku, rozwiązanie umowy przed końcem jej terminu, będzie możliwe jedynie w drodze porozumienia stron. Charakter umowy dzierżawy Umowa dzierżawy została szczegółowo uregulowana przez Kodeks cywilny (dalej jako KC). Zgodnie z art. 693 KC umowa ta zobowiązuje jedną ze stron do oddania stronie drugiej rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Druga strona z kolei zobowiązuje się płacić umówiony czynsz. Jak zostało to wspomniane na wstępie, rozwiązanie umowy dzierżawy gruntu rolnego można wypowiedzieć z jednorocznym wyprzedzeniem na koniec roku dzierżawnego. Dzierżawa innego przedmiotu podlegać będzie okresowi sześciomiesięcznemu przed upływem roku dzierżawnego. Jednocześnie ustawodawca przewidział wachlarz przesłanek, których spełnienie może doprowadzić do rozwiązania umowy bez konieczności zachowania terminów wypowiedzenia. Dzieje się tak m.in. w przypadku, gdy dzierżawca popadnie w zwłokę z zapłatą czynszu bądź gdy używa on przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową. Rozwiązanie umowy dzierżawy – terminy wypowiedzenia [reklama-ads] W akapicie powyżej została określona generalna zasada wypowiadania umowy z zachowaniem ustawowych terminów. Rok dla dzierżawy gruntu rolnego, w innych wypadkach 6 miesięcy. Zasada ta nie dotyczy jednak wszystkich umów. Aby strony mogły skorzystać z przewidzianych we wskazanym przepisie terminów muszą zostać spełnione określone warunki. Co do zasady wspomniane terminy dotyczą wyłącznie umów zawartych na czas nieoznaczony. Aby rzeczone okresy mogły zostać zastosowane przy umowach zawartych na czas oznaczony, strony muszą umownie przewidzieć możliwość wypowiedzenia umowy w określonych sytuacjach, przy czym nie wskazać samych terminów wypowiedzenia. [rada]Strony umowy zawartej na czas nieokreślony - kwestię wypowiedzenia - mogą uregulować w dowolny sposób, m.in. mogą skracać lub przedłużać terminy ustawowe.[/rada] Rozwiązanie umowy dzierżawy gruntu rolnego W kwestii wypowiedzenia umowy dzierżawy gruntu rolnego należy mieć na uwadze fakt, iż chodzi tu wyłącznie o nieruchomości rolne zdefiniowane w art. 461 KC. Zgodnie z tym przepisem nieruchomościami „są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności”. Do zakwalifikowania nieruchomości jako gruntu rolnego, nie ma znaczenia przeznaczenie owej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Liczy się wyłącznie faktyczny sposób używania nieruchomości przez dzierżawcę. [reklama-ads] Jeżeli więc realny sposób wykonywania umowy wskazuje na dzierżawę gruntu rolnego, wówczas wypowiedzenie umowy wymaga zachowania rocznego terminu, liczonego od dnia kiedy oświadczenie o wypowiedzeniu zostało skutecznie złożone wydzierżawiającemu. Wówczas umowa wygasa z dniem będącym terminem końcowym roku dzierżawnego. [rada]Rok dzierżawny liczy się od dnia wydania przedmiotu dzierżawy dzierżawcy, chyba że strony umówiły się inaczej albo co innego wynika z miejscowych zwyczajów.[/rada] Wypowiedzenia dzierżawy – w jakiej formie? Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie, wymaga zachowania formy dokumentowej, o ile ustawa lub umowa nie zastrzega innej formy. Z kolei, gdy umowa została zawarta w innej formie szczególnej (np. w formie aktu notarialnego), jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Wypowiedzenie umowy nie wymaga uzasadnienia. Wystarczy, że przyczyna wypowiedzenia obiektywnie istnieje. [rada]W przypadku wypowiedzenia zastosowanie znajduje instytucja milczącego przedłużenia umowy. Jeżeli po upływie terminu wypowiedzenia dzierżawca nadal używa przedmiotu dzierżawy za zgodą wydzierżawiającego, dzierżawa zostaje przedłużona.[/rada] Inne sposoby rozwiązania stosunku dzierżawy [reklama-ads] Dzierżawa może zostać rozwiązana także w inny sposób niż wypowiedzenie z zachowaniem ustawowego bądź umownego terminu. Niekiedy możliwym staje się wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym, już w chwili otrzymania przez adresata oświadczenia o wypowiedzeniu dzierżawy. Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym może nastąpić, gdy: przedmiot dzierżawy posiada poważne wady, szczególnie gdy wydzierżawiający o nich wiedział i je zataił; dzierżawca dopuści się rażącego opóźnienia w zapłacie czynszu; dzierżawca odda przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego lub odpłatnego korzystania, bez zgody wydzierżawiającego; dzierżawca używa przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy. [uwaga] Czytaj też: Rozwiązanie umowy dzierżawy gruntów rolnych za porozumieniem stron Umowa dzierżawy pojazdu wzór[/uwaga] Wady przedmiotu dzierżawy Jest to jedyna okoliczność dzięki której to dzierżawca, a nie wydzierżawiający, ma prawo do wypowiedzenia umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia.  Dzierżawca ma prawo do wypowiedzenia umowy, gdy: przedmiot dzierżawy w chwili wydania miał wady uniemożliwiające przewidziane w umowie jego używanie; wady przedmiotu dzierżawy powstały później, a wydzierżawiający mimo zawiadomienia go przez dzierżawcę nie usunął ich w odpowiednim czasie; nie ma możliwości usunięcia istotnych wad przedmiotu dzierżawy. [rada]Wady przedmiotu dzierżawy mogą być fizyczne oraz prawne.[/rada] [reklama-ads] Możliwość wypowiedzenia odnosi się jedynie do sytuacji, w której dzierżawca nie wiedział o istnieniu wad w chwili zawarcia umowy. W przypadku zaistnienia istotnych wad przedmiotu dzierżawy, ustawa nie określa odpowiedniego czasu na ich usunięcie. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „odpowiedniego czasu”. Z tego względu należy go określać każdorazowo na podstawie konkretnego przypadku. Co więcej wada przedmiotu dzierżawy musi być nieusuwalna lub gdy nie da się naprawić wady w stosownym czasie. Opóźnienie w zapłacie czynszu Wydzierżawiający ma prawo wypowiedzieć umowę, gdy dzierżawca dopuści się zwłoki w zapłacie czynszu. Zgodnie z KC „zwłoka” w zapłacie czynszu musi obejmować co najmniej dwa pełne okresy płatności. Natomiast w przypadku, gdy czynsz jest płatny rocznie, opóźnienie musi wynosić ponad 3 miesiące. Zawinione opóźnienie zachodzi również w sytuacji, gdy dzierżawca zobowiązał się oprócz czynszu uiszczać podatki i inne ciężary związane przedmiotem dzierżawy i popada w zwłokę z płaceniem rzeczonych opłat. [rada]Zwłoka nie występuje, jeżeli dzierżawca wykaże, że opóźnienie powstało z powodu okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.[/rada] Wydzierżawiający musi pamiętać, że przed wypowiedzeniem umowy, zobowiązany jest do wcześniejszego uprzedzenia dzierżawcy o zamiarze zakończenia umowy. Musi przy tym udzielić dodatkowego minimum 3 miesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu lub innych zobowiązań (np. podatków). [reklama-ads] Wspomniane oświadczenie może przyjąć dowolną formę, wystarczy aby dostatecznie jasno wyrażało wolę wydzierżawiającego. [rada]Strony mogą wyłączyć wyżej wskazany obowiązek poprzez odpowiedni zapis umowny.[/rada] Oddanie przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej bez zgody wydzierżawiającego W przypadku gdy dzierżawca, bez zgody wydzierżawiającego, odda przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub odda go w poddzierżawę, ten drugi ma prawo do wypowiedzenia umowy, bez zachowania terminów wypowiedzenia. Można tego dokonać zarówno w przypadku umowy zawartej na czas nieoznaczony, jak i oznaczony. Co ważne dla strony poszkodowanej, to fakt, iż w przypadku poddzierżawy bez zgody wydzierżawiającego, jeżeli poniósł szkodę, może dochodzić on odszkodowania, na podstawie przepisów o odpowiedzialności kontraktowej. [rada]Nieskorzystanie przez wydzierżawiającego z instytucji wypowiedzenie umowy, nie oznacza uprawnienia dzierżawcy na poddzierżawę.[/rada] Używanie przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub przeznaczeniem Do używania przedmiotu dzierżawy w sposób sprzeczny z umową lub przeznaczeniem mamy odczynienia w sytuacji, gdy działania dzierżawcy mogą znacznie utrudnić lub wręcz uniemożliwić używanie przedmiotu dzierżawy do celów pierwotnie przewidzianych. Za przykład można wskazać budowę magazynu na dzierżawionym gruncie rolnym. [reklama-ads] Dodatkowy przesłanką rozwiązania umowy jest zaniedbanie przedmiotu dzierżawy. Zaniedbanie należy rozumieć jako brak dołożenia należytej staranności dzierżawcy wobec przedmiotu dzierżawy, jaka ogólnie wymagana jest w stosunkach danego rodzaju. Chodzi np. o niewykonanie napraw, co może doprowadzić do dalszego pogorszenia się stanu przedmiotu dzierżawy. Aby jednak wydzierżawiający miał prawo do wypowiedzenia umowy dzierżawy, jest on zobowiązany do wystosowania wobec dzierżawcy upomnienia. W pierwszej kolejności wydzierżawiający ma obowiązek wezwać dzierżawcę do zmiany jego dotychczasowego postępowania naruszającego zapisy umowy lub ustawy. Jeśli dzierżawca zmieni swoje zachowanie, wówczas wydzierżawiający traci możliwość wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym. [rada]Oprócz wypowiedzenia umowy, wydzierżawiający ma również prawo do odszkodowania, na podstawie przepisów o odpowiedzialności kontraktowej.[/rada] Rozwiązanie umowy dzierżawy – reasumując Umowa dzierżawy, przez wzgląd na swój specyficzny charakter, zawierana jest na wiele lat. W przypadku dzierżawy gruntu rolnego, tylko wtedy ma ona sens. W związku z tym, także okresy wypowiedzenia są wydłużone. Jednakże zgodnie z wolą ustawodawcy, strony mogą dokonywać dowolnych modyfikacji w tym przedmiocie. Strony mogą wydłużać lub skracać terminy, mogą także rozwiązać umowę za obopólnym porozumieniem w każdej chwili. [reklama-ads] Należy więc uznać, że omawiane przepisy Kodeksu cywilnego mają chronić interesów stron tylko w sytuacji, gdy strony same o to nie zadbają odpowiednimi zapisami umownymi.

L4 a kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim

Wspomniane L4 udzielane jest przez odpowiedniego lekarza i ma za zadanie pomóc w szybszym powrocie ubezpieczonego do zdrowia oraz odzyskania przez niego zdolności do świadczenia pracy. [reklama-ads] Niestety wiele osób wykorzystuje zwolnienia lekarskie do celów czysto prywatnych, m.in. na wyjazd wakacyjny czy też przeprowadzenie remontu mieszkania. Należy jednak zdać sobie sprawę, że wykorzystanie zwolnienia lekarskiego i pobieranie zasiłku chorobowego, do celów innych, niż te na które zostało udzielone, jest niezgodnie z podstawowymi zasadami pracowniczymi. Chcąc ukrócić owy proceder, ustawodawca stworzył szereg mechanizmów pozwalających pracodawcy oraz urzędnikom ZUS przeprowadzić kontrolę ubezpieczonych. L4 – czym właściwie jest? Zwolnienie lekarskie jako dokument stanowi usprawiedliwienie nieobecności ubezpieczonego w pracy. Stanowi również podstawę do wypłacenia zasiłku chorobowego za czas absencji pracownika w zakładzie pracy. Lekarz wystawiający L4 wysyła je do ZUS. Odpis zwolnienia wydaje ubezpieczonemu, aby ten dostarczył je pracodawcy. Zwolnienie lekarskie wystawiane jest na okres powrotu ubezpieczonego do zdrowia. Zazwyczaj trwa od dnia wizyty u lekarza lub od dnia następnego. W szczególnych wypadkach – jeżeli pracownik nie był zdolny do wykonywania swojej pracy w dniach poprzednich – lekarz może wystawić zwolnienie obejmujące do 3 dni poprzedzających badanie. [rada]Kopia zwolnienia przeznaczonego dla pracodawcy nie posiada numeru statystycznego choroby. Dzięki temu pracodawca nie jest w stanie uzyskać informacji, jaki problem medyczny jest przyczyną nieobecności pracownika.[/rada] Pracodawca czy ZUS - kto jest uprawniony do kontroli pracownika? [reklama-ads] Kontrola zwolnień lekarskich jest dwojaka. Pierwsza z nich dotyczy strony formalnej, tj. weryfikacji, czy druk zwolnienia lekarskiego przedstawiony przez pracownika jest autentyczny i został rzeczywiście wystawiony przez lekarza. Druga z kolei dotyka kwestii prawidłowości wykorzystywania zwolnienia pracownika z celem samego zwolnienia. Podział możemy zauważyć również w samej kwestii podmiotów kontrolujących. Zależne jest to od ilości zatrudnionych pracowników w zakładzie pracy. W firmach zatrudniających nie więcej niż 20 ubezpieczonych kontrolę przeprowadza ZUS. Wynika to z faktu, iż zgodnie z  art. 61 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w takich zakładach to ZUS wypłaca ubezpieczonym zasiłki chorobowe. Dotyczy to także kontroli zwolnień do 33. dnia choroby w roku kalendarzowym, kiedy to pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy, a nie z ZUS. Przy czym prawo pracowników ZUS do kontroli dotyczy jedynie tego, czy pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z jego przeznaczeniem. Prawo przeprowadzenia kontroli formalnej pozostaje w dalszym ciągu przy pracodawcy. Trzeba jednak zauważyć, że nawet w przypadku kontroli prowadzonej przez zakład ubezpieczeń, pracodawcy nie zostali całkowicie pozbawieni wpływu na kontrolę zwolnień. Mogą oni wnioskować do ZUS o przeprowadzenie kontroli wobec konkretnego pracownika. Przy czym wniosek musi zostać właściwie uzasadniony swoimi wątpliwościami wobec ubezpieczonego. [reklama-ads] Z kolei, kiedy przedsiębiorca zatrudnia więcej aniżeli 20 pracowników, prawo do kontroli zwolnień lekarskich, zarówno formalnej i prawidłowości wykorzystania zwolnienia, mają pracodawcy. Jest to podyktowane tym, iż w owym wypadku to pracodawcy wypłacają zasiłki chorobowe. [uwaga]Polecany wzór pisma: Pismo do ZUS wyjaśniające nieobecność w domu podczas kontroli[/uwaga] Kontrola prawidłowości wykorzystywania L4 Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia polega na sprawdzeniu przez uprawniony podmiot czy pracownik pobierający zasiłek chorobowy rzeczywiście przeznacza ten czas na rekonwalescencje. Kontrolujący w czasie inspekcji ubezpieczonego powinien mieć na względzie zalecenia lekarskie otrzymane wraz ze zwolnieniem. Jest to ważne, gdyż niejednokrotnie w ocenie lekarza wykonywanie przez pracownika niektórych czynności nie ma wpływu na poprawę stanu jego zdrowia. I tak, o ile pracownik zachowuje się zgodnie z zaleceniami lekarza, kontroler nie ma prawa uznać np. że nieprzebywanie ubezpieczonego w domu stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych. [rada]W przypadku gdy pracownik nie jest obecny w domu w czasie kontroli, kontrola ta powinna być powtórzona, a przyczyny nieobecności wyjaśnione.[/rada] [reklama-ads] [paragraf]Wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 2011 r., sygn. akt: I PK 22/11 „Podczas kontroli należy brać pod uwagę indywidualną sytuację życiową pracownika. Pracownik przebywający na L4 może wykonywać różne czynności niezbędne dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (np. wychodzić do apteki czy sprawować opiekę nad małoletnim dzieckiem) oraz zmieniać miejsce pobytu na czas leczenia”. [/paragraf] Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nawet jeżeli zachowanie ubezpieczonego nie ma wpływu na jego rekonwalescencje, ale dotyczy czynności zarobkowych, stanowi poważne naruszenia prawa. Takie zachowanie grozi zarówno karami administracyjnymi, jak również zwolnieniem dyscyplinarnym. [paragraf]Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. akt: I UK 10/07 „Wystarczy, że w czasie orzeczonej niezdolności do pracy ubezpieczony wykonuje "pracę zarobkową" i nie jest niezbędne badanie, czy była ona niezgodna z celem zwolnienia lekarskiego. Wykonywanie pracy zarobkowej niezależnie od jej wpływu na stan zdrowia stanowi samodzielną negatywną przesłankę prawa do zasiłku”.[/paragraf] Kontrola formalna L4 [reklama-ads] Mimo, że obecnie w większości wypadków zwolnienia lekarskie zostają wystawiane w formie elektronicznej, kontrola formalna wciąż musi być podejmowana. Dzieje się tak, gdy L4 zostanie wystawione w formie papierowej (ZUS ZLA). W takim wypadku pracodawca ma obowiązek ustalić, czy dostarczony przez pracownika dokument nie został sfałszowany. Jeżeli zachodzi takie podejrzenie, wtedy pracodawca powinien wystąpić do lekarza wystawiającego zwolnienie o wyjaśnienie sprawy. Pracodawca może także dokonać kontroli, czy dane zaświadczenie zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich. Kontrola ta ma na celu ustalenie, czy lekarz wystawił zaświadczenie zgodnie ze stanem zdrowia pacjenta lub, czy odpowiednio określił datę ustania niezdolności do pracy. Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zwolnienie wystawione zostało bezprawnie, pracodawca ma obowiązek do wystąpienia o wyjaśnienie sprawy do właściwej jednostki ZUS. Następnie, postępowaniem takim zajmują się inspektorzy zakładu ubezpieczeń. Dopiero po rozpoznaniu sprawy ZUS informuje pracodawcę o wynikach postępowania. Co, jeżeli zwolnienie zostało wykorzystane bezprawnie? W sytuacji, gdy w wyniku kontroli wyjdzie, że w czasie zwolnienie lekarskiego ubezpieczony wykorzystywał go w innym celu niż poratowanie zdrowia, traci on prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego. [reklama-ads] Powyższe dotyczy w szczególności wypadków, gdy pracownik: wykonuje pracę zarobkową w okresie niezdolności do pracy; wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Jeżeli wynik kontroli jest negatywny, ubezpieczony traci prawo do zasiłku za cały okres zwolnienia, wypłata zasiłku zostaje wstrzymana, a wpłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych pracownikowi zasiłków bieżących lub zostają ściągnięte w trybie egzekucji administracyjnej. [pomoc]Przykład Jeżeli pracownik w ostatnim dniu trwania zasiłku chorobowego podejmie pracę zarobkową, w razie przeprowadzenia kontroli, traci on prawo do zasiłku za cały okres zwolnienia. Będzie on również zobowiązany do zwrócenia pobranych już kwot.[/pomoc] Nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia a rozwiązanie umowy o pracę Wykorzystanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem, w szczególności wykonywanie w okresie niezdolności do pracy aktywności zarobkowej, może być przyczyną rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Nie jest to jednak obowiązkiem pracodawcy. Nie zawsze wykazanie nieprawidłowego wykorzystania zwolnienia uzasadnia zwolnienie dyscyplinarne. W praktyce, rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia wymaga rażącego zawinienia przez pracownika. Oznacza to, że nie wystarczy zwykłe zawinienie spowodowane niedbalstwem czy nieostrożnością. [reklama-ads] Postępowanie ubezpieczonego musi charakteryzować się rażącym stopniem zawinienia oraz umyślnością. Będzie to miało miejsce w szczególności w sytuacji, gdy pracownik symulował chorobę w celu przedłużenia urlopu wypoczynkowego, bądź wykorzystał L4 do podjęcia pracy sezonowej (podejmie dodatkową pracę). [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – art. 68. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. [/informacja]