Dyrektywa Omnibus a zawyżanie cen

Unijna dyrektywa Omnibus która weszła w życie w maju 2022 roku zaczęła już działać. Prawodawca unijny zdiagnozował bardzo niekonsumencki trend wśród sprzedawców i postanowił zareagować. Jedną z wielu zmian jest ta dotycząca sztucznego zawyżania cen. Jest to istną plagą i patologią handlu zarówno tego stacjonarnego jak i internetowego. Czarne piątki, wiosenne wietrzenie magazynów, letnie wyprzedaże, świąteczne kiermasze i wiele wiele innych, wszystkie one starają się sprzedać towary lub usługi po jak najbardziej "atrakcyjnych" cenach. Pytanie - dla kogo atrakcyjnych, dla sprzedawcy czy nabywcy?
Dyrektywa Omnibus

Mimo że dyrektywa Omnibus weszła w życie przeszło miesiąc temu, to na polską ustawę jeszcze przyjdzie nam poczekać. Mimo to już teraz warto się zapoznać z unijnymi przepisami i zacząć wprowadzać ową regulację w życie.

Niestety, jak to bywa, kiedy politycy biorą się za poprawę wolnego rynku, przedsiębiorcy będą zmuszeni zainwestować. Dostosowanie e-sklepów do nowych przepisów może kosztować nawet kilka tysięcy złotych, bowiem usługi programistyczne swoje kosztują. Jak zatem nowa unijna regulacja wpłynie na tą praktykę? O tym poniżej.

Dyrektywa Omnibus – co zmieni dla przedsiębiorców?

Jedną z większych zmian, jakie ustawodawca unijny przyszykował dla przedsiębiorców jest nakaz wprowadzenia nowej funkcjonalności do sklepów. Mianowicie w przypadku obniżek, obok nowych cen sprzedawca będzie musiał umieścić najniższą cenę, jaka obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni, przed dniem wprowadzeniem promocji.

To koniec zatem ze sztucznymi akcjami promocyjnymi, które zachęcały do tańszych zakupów, a tak naprawdę do nabywania produktów w cenie równej lub wyżej niż ta standardowa. Dużym problemem były przypadki, kiedy sklepy zmniejszały ceny, które podniesiono zaledwie kilka dni wcześniej. Nowe przepisy nakazują uwidaczniać poprzednie ceny w przypadku wyprzedaży.

Jeżeli natomiast dany towar lub usługa zostały wprowadzone do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, należy wskazać informację o ich najniższej cenie, która obowiązywała w okresie od dnia wprowadzenia produktu do sprzedaży do dnia rozpoczęcia promocji.

Dyrektywa Omnibus i polskie przepisy ją wprowadzające oraz uszczegóławiające będą obowiązywać (obowiązują) w przypadku tradycyjnej sprzedaży w sklepach stacjonarnych, jak i e-sklepach.

Sprzedaż na platformach a działalność gospodarcza

Zmiany nadeszły również dla sprzedawców korzystających z popularnych serwisów aukcyjnych, takich jak Allegro, OLX czy Amazon. Serwisy te mają teraz obowiązek informowania o tym, czy dany sprzedający jest przedsiębiorcą, czy osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej.

Powyższe ma za zadanie wskazywanie konsumentom z jakim rodzajem sprzedawcy mają do czynienia. Jest to o tyle istotne, że przy osobie prywatnej nie mają zastosowania przepisy o ochronie konsumentów, w szczególności chodzi tu o prawo do 14 dniowego terminu na odstąpienie od umowy.

Informacja będzie udzielana na podstawie oświadczenia sprzedającego, a nieudzielenie jej będzie uznawane za nieuczciwą praktykę handlową i karane administracyjne. 

Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Dziennikarz i redaktor, od lat związana z branżą prawniczą i finansową.

więcej porad

Rękojmia konsumencka – co wprowadzi dyrektywa omnibus

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw aktualnie jest na etapie kontroli przeprowadzanej przez Radę Ministrów. Pozostaje notyfikowanie i projekt trafi na obrady sejmu. [reklama-ads] Wydaje się więc, że nowelizacja może wejść w życie już całkiem niedługo. Mimo iż nie ma pewności co do ostatecznej treści noweli, to już teraz warto przyjrzeć się nowej instytucji, jaką jest rękojmia konsumencka. Ochrona konsumencka – gwarancja i rękojmia konsumencka Projekt zakłada wprowadzenie nowego rozdziału do ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta, tj. rozdziału 5a pt. „Rękojmia i gwarancja konsumencka”. Zgodnie z art. 43a w razie braku zgodności towaru z umową konsumentowi przysługują uprawnienia określone w tym rozdziale, nie zaś w Kodeksie cywilnym – jak było do tej pory. Zgodnie z projektem do umów zobowiązujących do przeniesienia na konsumenta własności towaru, w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło, nie będzie stosowało się już przepisów działu II tytułu XI księgi trzeciej KC. [reklama-ads] [rada]Rękojmi i gwarancji konsumenckiej nie będzie stosowało się do towarów, które służy wyłącznie jako nośnik treści cyfrowej.[/rada] Czym będzie towar zgodny z umową? Nowelizacja będzie wskazywała również definicję towaru niezgodnego z umową. Będzie tak m.in. z umową sprzedaży, umową dostawy oraz umową o dzieło. Towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego: opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji; przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w momencie zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował. Dodatkowo towar, aby został uznany za zgodny z umową, powinien: [reklama-ads] nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk; występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może zasadnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że: nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie, nie mógł o nim wiedzieć, przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakiej publiczne zapewnienie zostało złożone, lub w porównywalny sposób, publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy; być dostarczany z akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać; być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru. Przedsiębiorca nie poniesie jednak odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową, jeżeli konsument został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową wyżej określonych, oraz najpóźniej w chwili zawarcia umowy, wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru. [rada] Jeżeli w chwili zawarcia umowy konsument wyraźnie i odrębnie zaakceptuje brak konkretnej cechy towaru nie będzie mógł jej reklamować.[/rada] Dodatkowo przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową wynikający z niewłaściwego zamontowania towaru, jeżeli: zostało ono przeprowadzone przez przedsiębiorcę lub na jego odpowiedzialność; niewłaściwe zamontowanie przeprowadzone przez konsumenta było wynikiem błędów w instrukcji dostarczonej przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią. [reklama-ads] Rękojmia konsumencka a odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową Zgodnie z projektem ustawy przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od tej chwili, chyba że termin przydatności towaru do użycia, określony przez przedsiębiorcę, jego poprzednika prawnego lub osoby działające w ich imieniu, jest dłuższy. Domniemywa się przy tym, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia, o ile nie zostanie udowodnione inaczej lub domniemania tego nie można pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności z umową. [rada]Przedsiębiorca nie będzie mógł powoływać się na upływ terminu do stwierdzenia braku zgodności towaru z umową, jeżeli brak ten podstępnie zataił.[/rada] W odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi, przedsiębiorca odpowiada za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej dostarczanych w sposób ciągły, który wystąpił lub ujawnił się w czasie, w którym zgodnie z umową miały być dostarczane. Czas ten nie może być krótszy niż dwa lata od dostarczenia towaru z elementami cyfrowymi. Domniemywa się, że brak zgodności z umową wystąpił w tym czasie, jeżeli w tym czasie się ujawnił. [uwaga]Czytaj też: Dyrektywa Omnibus a zawyżanie cen[/uwaga] [reklama-ads] Jakie prawa będzie miał konsument? Zgodnie z projektem otrzyma swoje uprawnienia w razie niezgodności towaru z umową. Są one w rzeczywistości analogiczne do tych znanych z Kodeksu cywilnego. Jeżeli towar będzie niezgodny z umową, konsument będzie mógł żądać jego naprawy lub wymiany. Przedsiębiorca będzie mógł dokonać wymiany, gdy konsument żąda naprawy, lub będzie mógł dokonać naprawy, gdy konsument żąda wymiany, jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy. Jeżeli zarówno naprawa, jak i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów, przedsiębiorca będzie mógł odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową. Przy ocenie nadmierności kosztów będą uwzględniane wszelkie okoliczności sprawy, w szczególności znaczenie braku zgodności towaru z umową, wartość towaru zgodnego z umową oraz nadmierne niedogodności dla konsumenta powstałe wskutek zmiany sposobu lub odmowy doprowadzenia towaru do zgodności z umową. [reklama-ads] Przedsiębiorca dokona naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od chwili, w której przedsiębiorca został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, uwzględniając specyfikę towaru oraz cel, w jakim konsument go nabył. Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca. [rada]Przedsiębiorca będzie miał obowiązek odebrania od konsumenta towar na swój koszt. [/rada] [rada]Konsument nie będzie obowiązany do zapłaty za zwykłe korzystanie z towaru, który następnie został wymieniony.[/rada] Rękojmia konsumencka a obniżenie ceny Jeżeli towar będzie niezgodny z umową, konsument będzie mógł złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, o ile udowodni, że: przedsiębiorca odmówił doprowadzenia towaru do zgodności z umową przedsiębiorca nie doprowadzi towaru do zgodności z umową; brak zgodności towaru z umową będzie występował nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową;’ brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia natychmiastowe obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy; z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie będzie wynikało, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta. [reklama-ads] Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość towaru niezgodnego z umową pozostaje do wartości towaru zgodnego z umową. Przedsiębiorca będzie miał obowiązek zwrócenia konsumentowi kwoty należne wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o obniżeniu ceny. Odstąpienie od umowy Konsument będzie miał prawo również do odstąpienia od umowy. Jeżeli jednak niezgodność towaru z umową jest nieistotna konsument nie będzie mógł odstąpić od umowy. Domniemywa się, że niezgodność towaru z umową jest istotna. Uprawnienie konsumenta będzie ograniczało się do odstąpienia od umowy jedynie do towarów niezgodnych z umową. Jeżeli brak zgodności z umową będzie dotyczyło jedynie niektórych towarów dostarczonych na podstawie umowy, a istnieje podstawa do odstąpienia od umowy na podstawie niniejszego artykułu, konsument może odstąpić od umowy jedynie w odniesieniu do tych towarów, a także w odniesieniu do innych towarów nabytych przez konsumenta wraz z towarami niezgodnymi z umową, jeżeli nie można rozsądnie oczekiwać, aby konsument zgodził się zatrzymać wyłącznie towary zgodne z umową. [reklama-ads] W razie odstąpienia od umowy konsument będzie miał obowiązek niezwłocznego zwrócenia towaru przedsiębiorcy na jego koszt. Przedsiębiorca zwróci konsumentowi cenę niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania towaru lub dowodu jego odesłania. Przedsiębiorca dokona zwrotu płatności przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.

Loteria promocyjna – jak ją zorganizować?

Loteria promocyjna z definicji to gra hazardowa, w której uczestniczą osoby, które swój los otrzymały wraz z towarem lub usługą, które nabyły u organizatora loterii. Loteria dla zwycięzców oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe, np. swoje produkty. Ten drugi rodzaj nagród jest bardzo popularny w zabawach organizowanych przez duże sieci producentów lub dystrybutorów urządzeń RTV i AGD. Loteria jest jednak mocno złożoną instytucją, jeżeli chodzi o formalności oraz koszty. [reklama-ads] Wydaje się zatem, że organizowanie tego typu gier przeznaczone jest w większym stopniu dla większych przedsiębiorstw o „bardziej zasobnym portfelu” oraz możliwościach organizacyjnych. Nikt jednak nie twierdzi, że i mały przedsiębiorcą nie może zorganizować loterii na mniejszą skalę. Jak podmiot by jednak tego nie czynił, w pierwszej kolejności powinien zapoznać się z problematyką loterii promocyjnej. O tym poniżej Loteria – czym jest dokładnie? Jak zostało wspomniane we wstępie loteria jest jedną z gier hazardowych. Jej materia jest uregulowana specjalnym aktem prawnym – ustawą o grach hazardowych (dalej zwanym ustawą). Loteria w rozumieniu art. 2 ustawy jest grą losową. Może być urządzana w sposób tradycyjny – przy użyciu fizycznych maszyn losujących, jak i przez sieć Internet. [reklama-ads] Cechą charakterystyczną loterii jest niezbędność zapewnienia wygranej w formie pieniężnej lub rzeczowej. Wynik gry zależy przede wszystkim od przypadku. Loteria stanowi grę, w której uczestnicy nabywają numerowane bilety, tzw. losy, a o ich wygranej decyduje losowanie, czyli wybór jednego lub kilku losów dokonany w sposób całkowicie niezależny od organizatora czy uczestników. Elementem charakteryzującym loterię jest element losowości decydujący o przyznaniu nagrody. W tym wypadku, niezależnie od cech uczestnika, jego umiejętności, wiedzy czy zaangażowania w zabawę, każdy los ma równe szanse na wygraną, gdyż ona zależy wyłącznie od przypadku, tzw. ślepego trafu. Mając powyższe na uwadze, należy zatem przyjąć, iż aby móc uznać daną grę za grę losową, musi ona spełniać łączne dwa warunki: wynik gry zależy w szczególności od przypadku; zwycięzca otrzymuje wygraną w formie rzeczowej lub pieniężnej. [reklama-ads] [paragraf]Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2014 roku, sygn. akt: II GSK 1713/13: „Przepis art. 2 ust. 1 zd. pierwsze ustawy o grach hazardowych należy tak wykładać, że w sytuacji, gdy wynik jakiegokolwiek etapu przedsięwzięcia jest przypadkowy, a więc niezależny od woli (wiedzy, zręczności) uczestnika gry, to należy przyjąć, że etap ten ma wpływ na ostateczny wynik gry, co przesądza o jej losowym charakterze".[/paragraf] Ustawa wyróżnia cztery różne rodzaje loterii: loteria pieniężna – w grze uczestniczą osoby, które nabyły los lub inny dowód udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne. Pula do wygrania jest częścią sumy wpłat za losy; loteria fantowa – w grze uczestniczą osoby, które nabyły los lub innego dowód  udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe; loteria promocyjna – w grze uczestniczą osoby, które nabyły dany towar, usługę lub inny dowód udziału, który zgodnie z zasadami loterii pozwala na nieodpłatny udział w loterii. Urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe; loteria audioteksowa – w grze uczestniczą osoby, które przez odpłatne połączenie telefoniczne lub wysyłanie wiadomości tekstowych z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej, dokonały zgłoszenia w grze. Najczęściej tego typu loteria wiąże się z dokonaniem danego produktu oferowanego przez organizatora loterii. [reklama-ads] To, co jeszcze odróżnia powyżej wspomniane rodzaje loterii jest ich dostępność ze względu na wiek uczestników. Co do zasady wszystkie gry hazardowe są przeznaczone dla osób pełnoletnich. Wyjątek stanowią loterie promocyjne i fantowe – w nich mogą uczestniczyć małoletni, którzy ukończyli 13 lat. Jest to wprost wskazane w przepisie art. 27 ust. 2 ustawy o grach hazardowych, który mówi, że: „w grach hazardowych, z wyjątkiem loterii fantowych oraz loterii promocyjnych, mogą uczestniczyć wyłącznie osoby, które ukończyły 18 lat”. Granica wieku 13 i 18 lat wynika z Kodeksu cywilnego, który wskazuje, iż osoby między 13 i 18 rokiem życia posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Pełną zdolność osiągają dopiero po ukończeniu 18 roku życia. [uwaga]Czytaj też: Konkurs i loteria – co wybrać do promocji[/uwaga] Loteria promocyjna – wymogi [reklama-ads] Jeżeli niestraszna Ci biurokracja, formalizm oraz koszty i zdecydowałeś/aś się na loterię promocyjną, śpieszymy z pomocą. Poniżej opiszemy podstawową ścieżkę, jaka będzie Cię czekała, aby w pełni leganie zorganizować grę. Loterię promocyjną co do zasady organizuje się, aby zwiększyć sprzedaż swoich towarów i usług. W praktyce wygląda to tak, że konsument/klient nabywa dany produkt, w zamian za co (prócz towaru lub usługi) otrzymuje również szansę na wygraną w loterii. Zorganizowanie takiej gry wymaga jednak zezwolenia. Wydaje je dyrektor właściwej izby administracji skarbowej. [rada]Jeśli będzie korzystać z maszyny losującej, masz obowiązek zarejestrowania jej u dyrektora właściwej izby administracji skarbowej.[/rada] Organizatorem może zostać każdy pomiot, zarówno osoba fizyczna prowadzącą działalność gospodarczą, spółka cywilna, osoba prawna (np. spółki kapitałowe, fundacje, szkoły wyższe), jak również jednostka organizacyjna, która nie posiada osobowości prawnej, której jednak ustawa przypisuje zdolność prawną (np. spółki osobowe). [reklama-ads] Wniosek o zezwolenie Najważniejszy jest wniosek o wydanie zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej. Z racji tego, że organ celny jest związany 2 miesięcznym terminem na jego rozpatrzenie, wniosek powinien został złożony dostatecznie wcześniej, aby nie okazało się, że termin loterii został ustalony na dzień, w którym nie będzie dalej wiedział/ła, czy organizacja gry jest legalna. Wniosek można złożyć drogą tradycyjną, tj. osobiście w urzędzie lub przy pomocy operatora pocztowego lub drogą wirtualną, tj. elektronicznie za pomocą usługi internetowej. Wniosek składamy do izby administracji skarbowej, na obszarze której urządzamy loterię. Jeżeli gra ma być obejmować obszar działania więcej niż jednej izby, wniosek należy zgłosić do tej izby, która: jest odpowiednia według Twojego miejsca zamieszkania lub siedziby twojej firmy; jest odpowiednia według siedziby Twojego oddziału – jeśli jesteś przedsiębiorcą zagranicznym; jest odpowiednia według miejsca, w którym przedstawiciel Twojej firmy prowadzi działalność; jeżeli żadne z powyższych nie dotyczy Twojej firmy - wniosek złóż do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.  [rada]Zezwolenie jest ważne maksymalnie 2 lata.[/rada] [reklama-ads] [paragraf]Przepis art. 39 ustawy o grach hazardowych: Wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej powinien zawierać: 1.    nazwę i status prawny podmiotu występującego z wnioskiem, w przypadku spółek handlowych również numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego prowadzącego działalność za pośrednictwem oddziału, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym tego oddziału; 2.    dane osobowe (imiona, nazwiska, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, rodzaj oraz serię i numer dokumentu tożsamości) osób zarządzających podmiotem oraz reprezentujących podmiot występujący z wnioskiem; 3.    określenie obszaru, na którym planuje się urządzenie loterii; 4.    określenie czasu, w którym planuje się urządzenie loterii; 5.    bankowe gwarancje wypłat nagród; 6.    projekt regulaminu loterii; 7.    dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii; 8.    aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. [/paragraf] Wszelkie załączniki dołączane do wniosku powinny być w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem (notarialnie). Loteria promocyjna - ile za nią zapłacisz?  [reklama-ads] Loteria promocyjna nie jest grą darmową. Organizator jest obowiązany do wniesienia opłaty. Wynosi ona 10% wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 50% kwoty bazowej. Kwota bazowa w 2022 r. wynosi 5774,13 zł. Obliczając opłatę kwotę należy zaokrąglić do pełnego złotego. [rada] Organizator ma obowiązek zapewnić nadzór nad grami hazardowymi. Nadzorca gier hazardowych musi legitymować się obyciem specjalnego szkolenia.[/rada]