Wypadek przy pracy jest zdarzeniem losowym, na które nie ma możliwości się przygotować. Dlatego też ulec mogą mu pracownicy niezależnie czy pracują fizycznie czy umysłowo. To samo dotyczy miejsca wypadku, może dojść do niego za równo w siedzibie przedsiębiorstwa, w podróży do pracy lub też w podróży służbowej. Z uwagi na nieprzewidywalność tego zdarzenia, ustawodawca wymaga, aby każdy pracownik został ubezpieczony w Zakładzie Ubezpieczeń społecznych. W przypadkach prac które ze swej natury są bardziej „wypadkogenne”, pracodawcy często decydują się na dodatkowe ubezpieczenie w wybranym towarzystwie ubezpieczeniowym. Aby jednak dane zdarzenie mogło zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy muszą zostać spełnione określone ustawowo przesłanki. Jakie? O tym poniżej.
Wypadek przy pracy – z wiadomych względów – może przybrać różną postać, a jego skutki różną intensywność. Przy zdarzeniach poważniejszych, może się okazać, że pracownik nie jest w stanie wrócić do pracy przez wiele miesięcy lub nawet w ogóle podjąć się aktywności zawodowej.
Stąd też tak ważne jest opłacanie składek na ubezpieczenie wypadkowe. Przy umowie o pracę oraz umowie zlecenie składki opłaca pracodawca, w przypadku innych umów cywilnoprawnych, kontraktach B2B czy samozatrudnieniu – pracownik zobowiązany jest opłacać je samodzielnie.
Wypadek przy pracy – kiedy ma miejsce?
W pierwszej kolejności, aby móc przejść do kwestii świadczeń przysługujących osobom, które uległy wypadkowi, należy zdefiniować pojęcie wypadku przy pracy. Pojęcie to, jego konsekwencje oraz należne świadczenia zostały uregulowane w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Zgodnie z art. 3 ustawy wypadek przy pracy to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, działaniem sił czynników zewnętrznych, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą i spowodowało uraz lub śmierć. Zdarzenie należy uznać za nagłe, jeśli wystąpiło maksymalnie w ciągu jednej dniówki roboczej. Natomiast związek z pracą danego zadaszenia będzie występowało jeżeli nastąpiło:
- podczas wykonywania przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- w trakcie wykonywania czynności bez polecenia, ale na rzecz pracodawcy;
- w czasie, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych.
Wszystkie wspomniane przesłanki muszą wystąpić łącznie.
Ustawodawca przewidział również inne – związane z pracą – sytuację, kiedy może dojść do wypadku przy pracy. Może do niego dojść także:
- w czasie podróży służbowej, w trakcie której pracownik nie świadczy pracy, chyba, że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Wypadek przy pracy – czy w związku z absencją pracownikowi przysługuje wynagrodzenie?
W przypadku zaistnienia wypadku przy pracy ubezpieczony ma prawo do otrzymywania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100% podstawy wynagrodzenia. Podstawą do uzyskania do niego prawa jest zwolnienie lekarskie.
Przy czym samo zwolnienie lekarskie nie jest wystarczające, aby pracownik otrzymał owe 100% wynagrodzenia. Zasiłek ten przysługuje wyłącznie w przypadku, gdy okoliczności wypadku wskazują jednoznacznie, że pracownik nie przyczynił się do powstania zdarzenia.
Jeżeli wypadek był wynikiem zawinionego działania pracownika (działanie umyślne lub rażące niedbalstwo) przysługuje już tylko 80% podstawy wynagrodzenia.
Warto tutaj wskazać, że zasiłek z ubezpieczenia jest wypłacany z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych maksymalnie przez 182 dni. Po tym okresie ubezpieczonemu przysługuje świadczenie rehabilitacyjne, które może trwać przez kolejne 12 miesięcy. Wszystkie świadczenia wynoszą, co do zasady, 100% podstawy wynagrodzenia.
Wypadek przy pracy – na jakie świadczenia może liczyć pracownik?
Przepis art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych reguluje katalog świadczeń przysługujących ubezpieczonemu, który uległ wypadkowi. Katalog ten ma charakter zamknięty – ubezpieczony nie może uzyskać prawa do innego świadczenia, niż ten określony w ustawie. W przypadku wypadku przy pracy ubezpieczony ma prawo do:
- zasiłku chorobowego;
- świadczenia rehabilitacyjnego;
- zasiłku wyrównawczego;
- jednorazowego odszkodowania;
- renty z tytułu niezdolności do pracy;
- renty szkoleniowej;
- renty rodzinnej;
- dodatku do renty rodzinnej;
- dodatku pielęgnacyjnego;
- świadczenia w postaci pokrycia kosztów leczenia w zakresie stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
1. Zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy zapewnienia środki do życia czasowo niezdolnemu do pracy pracownikowi. Zasiłek ten przysługuje już od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ubezpieczony w czasie niezdolności do pracy pobiera wynagrodzenie, uposażenie, stypendium lub innego rodzaju świadczenie przysługujące na podstawie odrębnych ustaw. Prawo do omawianego świadczenia przysługuje przez okres nie dłuższy niż 182 dni i wynosi 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia.
2. Świadczenie rehabilitacyjne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje pracownikowi po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, jeżeli w dalszym ciągu jest niezdolny do pracy, zaś dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza prognozują odzyskanie zdolności do pracy.
Ubezpieczony ma prawo do pobierania świadczenia przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia następnego po dniu zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego. Świadczenie wynosi 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia.
3. Zasiłek wyrównawczy
Zasiłek wyrównawczy przysługuje ubezpieczonemu, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu w skutek powstania stałego lub długotrwałego uszczerbku na jego zdrowiu. Ze stałym uszczerbkiem na zdrowiu mamy do czynienia gdy naruszenie sprawności organizmu jest tak rozległe, iż nie ma większych (realnych) szans na poprawę.
Długotrwały uszczerbek na zdrowiu to z kolei takie naruszenie organizmu, które powoduje niesprawność organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, które jednak może ulec poprawie.
Warunkiem koniecznym do nabycia prawa do zasiłku jest wykazanie, że ubezpieczony jest pracownikiem, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz, że w następstwie doznanego uszczerbku doszło do obniżenia wynagrodzenia.
4. Jednorazowe odszkodowanie
Jednorazowe odszkodowanie może zostać przyznane zarówno ubezpieczonemu pracownikowi, jak również członkom jego rodziny, w przypadku śmierci poszkodowanego. Świadczenie to ma charakter jednorazowej, zryczałtowanej wypłaty środków pieniężnych.
Celem świadczenia jest naprawienie pełnej szkody wynikłej w skutek wypadku. Wypłaca się je niezależnie od tego czy nastąpiło obniżenie wynagrodzenia albo czy stopień utraty zdrowia uzasadnia nabycie prawa do świadczeń rentowych. Przysługuje ono w wysokości określanej jako iloczyn części przeciętnego wynagrodzenia i procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Od 1 kwietnia 2021 roku za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 1.033 zł. W przypadku orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy bądź niezdolności do samodzielnej egzystencji ZUS wypłaci kwotę 18.086 zł jednorazowego świadczenia.
Omawiane świadczenie przysługuje również członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.
Osoby które mogą starać się o świadczenie to:
- małżonek;
- dzieci;
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki;
- rodzeństwo;
- rodzice;
- osoby przysposabiające;
- macocha i ojczym, o ile w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe.
W roku 2021 jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy wynosi:
- 93.014 zł – gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
- 46.507 zł – gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
- 93.014 zł – gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18.086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
- 93.014 zł – gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18.086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
- 18.086 zł – gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
- 46.507 zł – gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18.086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
5. Renta z tytułu niezdolności do pracy
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego, jak również bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy. Wysokość renty zależne jest od wysokości otrzymywanego wynagrodzenia pracownika, stopnia uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego oraz jego potrzeb.
Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, przywraca się w razie ponownego powstania tej niezdolności bez względu na okres, jaki upłynął od ustania prawa do renty.
6. Renta szkoleniowa
Renta szkoleniowa przysługuje w przypadku, gdy wobec ubezpieczonego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, w związku z wypadkiem przy pracy.
Celem renty szkoleniowej jest pomoc w przekwalifikowaniu pracowników niezdolnych do pracy w dotychczasowym zawodzie, aby mogli wykonywać inną pracę oraz zapobieżenie wykluczeniu zawodowemu i aktywizacji zawodowej ubezpieczonego.
Renta szkoleniowa przysługuje pracownikowi niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy.
7. Renta rodzinna
Renta rodzinna jest skierowana do członków rodziny pracownika zmarłego na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej lub rencisty uprawnionego do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Warunkiem uzyskania prawa do świadczenia jest zaistnienie związku przyczynowego między wypadkiem przy pracy, a śmiercią ubezpieczonego.
Renta rodzinna przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego zmarłego, a także bez względu na datę powstania jego niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem. W roku 2021 najniższa renta rodzinna wynosi 1.250,88 zł brutto.
8. Dodatek do renty rodzinnej
Dodatek do renty rodzinnej przysługuje sierocie zupełnej pobierającej rentę rodzinną z ubezpieczenia wypadkowego. Zgodnie z art. 19 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zasady przysługiwania i wysokość dodatku ogłasza Prezes ZUS w specjalnym komunikacie.
9. Dodatek pielęgnacyjny
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, o ile osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, bądź ukończyła 75 rok życia. Jednocześnie zasiłek nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym.
Wysokość dodatku pielęgnacyjnego ogłasza Prezes ZUS w specjalnym komunikacie. Od 1 marca 2021 roku dodatek pielęgnacyjny wynosi 239,66 zł.
10. Pokrycie kosztów leczenia
Poszkodowany może również liczyć na pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne.
Fundusz wypadkowy pokrywa koszty skutków wypadków przy pracy w zakresie świadczeń zdrowotnych z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych, które są nierefundowane na podstawie odrębnych przepisów. Pokrywane są także koszty wyrobów medycznych w wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy.
Wypadek przy pracy – czy ZUS może nie wypłacić świadczeń?
Jakże by inaczej. Zgodnie z art. 21 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują pracownikowi, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy jest udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Dodatkowo, jeśli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie.
Ubezpieczony jest obowiązany poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1205).
więcej porad
Wizerunek pracownika – kiedy pracodawca może go wykorzystać?
Wizerunek pracownika stanowi dobro osobiste i jednocześnie daną osobową. Z racji tego jest chronione przez Kodeks cywilny, Kodeks pracy oraz RODO. Jak widać, ustawodawca traktuje bardzo poważnie dane pracowników i próbuje chronić je z każdej strony (dosłownie).
[reklama-ads]
Już na samym początku możemy się domyślić, że – co do zasady - do publikacji wizerunku pracownika potrzebna będzie jego zgoda. Istnieją jednak wyjątki od powyższego. Sprawdź, czym jest wizerunek, jak jest chroniony oraz jakie kary grożą pracodawcy za nieprzestrzeganie praw osobistych swoich pracowników.
Wizerunek pracownika – jak go definiować?
Wizerunek człowieka (nie tylko pracownika) to sposób postrzegania go przez innych ludzi. Na sposób postrzegania składa się szereg elementów składowych, m.in. wygląd zewnętrzny (wzrost, budowa ciała, rodzaj sylwetki, sposób mówienia, sposób poruszania się), zachowanie, charakter, życiorys czy doświadczenie zawodowe.
Kluczowe w omawianej kwestii jest wyobrażenie innych ludzi o danej osobie na podstawie przedstawionego wizerunku. Jest to związane z tym, że zazwyczaj wizerunek osoby kształtowany zostaje na podstawie fragmentów informacji o niej oraz na postawie informacji domniemanych.
Tworzy się więc wyobrażenie o danej osobie, które może być zupełnie niezgodne z prawdą. Dlatego też tak ważne jest, aby pracodawca, wykorzystując dane pracownika nie godził w jego interesy.
Przecież nie tak trudno wyobrazić sobie sytuację, kiedy pracownik „promujący” swoją twarzą nierzetelnego pracodawcę może mieć następnie problem ze znalezieniem nowego miejsca pracy, czy z zaufaniem u konsumentów.
[reklama-ads]
[rada]Aby wizerunek był objęty ochroną prawną, musi być wykonany tak, aby dawał możliwość identyfikacji osoby przedstawionej, bez względu na sposób ujęcia. Rozpoznawalność musi mieć natomiast charakter powszechny, nie ogranicza się ona do wąskiego kręgu osób.[/rada]
Wizerunek pracownika – jak chroni je prawo?
W kwestii wizerunku pracownika największe znaczenie ma Kodeks pracy (dalej jako KP) oraz RODO. KP chroni nie tylko dane osobowe zatrudnionych pracowników, lecz także kandydatów na stanowisko pracy.
Stąd też myśląc o wizerunku, nie można mieć na uwadze jedynie zdjęć czy filmów publikowanych na stronie www. pracodawcy, czy wykorzystywanych w ramach kampanii marketingowej np. na portalach społecznościowych. Ochronie podlega wizerunek w każdej postaci, np. zdjęcia znajdującego się na identyfikatorze pracownika czy fotografii dołączanej do CV lub znajdującej się w portfolio pracownika.
Zgodnie z art. 22[1] i nast. KP każde dane osobowe pracownika, w tym jego wizerunek mogą być przetwarzane przez pracodawcę wyłącznie w sytuacji, gdy jest to niezbędne do wykonywania przez zatrudnionego zleconej pracy lub do zajmowania konkretnego stanowiska.
Oznacza to, że pracodawca może wykorzystywać wizerunek pracownika jedynie w przypadku, gdy pracownik wyraził na to zgodę. Oczywiście istnieją od tego pewne wyjątki (o tym w dalszej części artykułu).
Kodeks pracy stanowi, iż pracodawca może żądać od pracownika ujawnienia jedynie takich danych osobowych jak:
[reklama-ads]
imię i nazwisko;
data urodzenia;
dane kontaktowe wskazane przez taką osobę;
wykształcenie;
kwalifikacje zawodowe;
przebieg dotychczasowego zatrudnienia;
adres zamieszkania;
numer PESEL, a w przypadku jego braku - rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;
wykształcenie i przebieg dotychczasowego zatrudnienia, jeżeli nie istniała podstawa do ich żądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie;
numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.
[rada] Polecenie służbowe pracodawcy nakładające obowiązek na pracownika do udzielenia informacji niewymienionych powyżej jest bezprawne. Z kolei odmowa pracownika wykonania takiego polecenia nie może stanowić podstawy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.[/rada]
Publikacja wizerunku a zgoda pracownika
[reklama-ads]
Wizerunek pracownika dotyka wprost nie tylko ustawy pracowniczej, ale także ustawy – Prawo autorskie. Zgodnie z art. 81 ust. 1 Prawa autorskiego, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej, przy czym zezwolenie nie jest to wymagane, jeżeli właściciel wizerunku otrzymał umówioną zapłatę za pozowanie.
Zgoda musi być jednoznaczna i oczywista. Jednocześnie Prawo autorskie nie wymaga, aby zgoda ta przyjmowała jakąś szczególną formę prawną - może być nawet dorozumiana, wykonana poprzez przyjęcie oferowanej zapłaty.
Treść oświadczenia wyrażającego zgodę powinna określać ramy udzielenia wizerunku. Zgoda musi dokładnie określać, w jakim zakresie wizerunek pracownika zostanie wykorzystany.
Jeśli pracownik wyrazi zgodę na publikację swojego wizerunku na stronie internetowej pracodawcy, publikacja jego fotografii w formie reklamy na portalu społecznościowym będzie stanowiło naruszenie prawa. To samo dotyczy zdjęcia przesyłanego w CV, jego posiadanie w bazie nie jest jednoznaczne z możliwością publikowania go na stronie www. firmy.
[rada]Zgoda na utrwalenie wizerunku pracownika nie jest równoznaczna z pozwoleniem na jej publikację.[/rada]
Kiedy zgoda nie jest wymagana?
[reklama-ads]
Generalną zasadę, kiedy pracodawca może wykorzystać wizerunek pracownika, reguluje RODO. Zgodnie z art. 6 ust. 1 lit.f) rozporządzenia przetwarzanie wizerunku pracownika bez jego zgody jest możliwe, jeśli będzie związane z usprawiedliwionym interesem pracodawcy, który jednocześnie nie narusza interesów pracownika. Usprawiedliwiony interes musi być skonkretyzowany i możliwy do wykazania.
RODO umożliwia również przetwarzanie wizerunku pracownika bez jego zgody, jeżeli wynika to z przepisów innych ustaw. Będzie to miało miejsce w przypadku zawodów, w których niezbędne jest posługiwanie się identyfikatorem, m.in. policja, ochrona, adwokat, radca prawny.
W takim przypadku udostępnienie wizerunku następuje poprzez zamieszczenie zdjęcia danej osoby na legitymacji służbowej i jest on przetwarzany na postawie art. 6 ust. 1 lit.c) RODO w związku z konkretnym przepisem ustawy.
Wyjątki od zady generalnej wrażania zgody na wykorzystywanie wizerunku tworzy także Prawo autorskie – nie ma to tak bardzo ścisłego związku z prawami pracowniczymi, lecz w określonych sytuacjach również będzie miało zastosowanie. Zgoda nie jest wymagana, gdy
osoba, której wizerunek jest rozpowszechniany, mimo niewyrażenia zgody otrzyma wynagrodzenie i je przyjmie;
publikowany jest wizerunek osoby powszechnie znanej, o ile jej wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych i społecznych – chodzi tu głównie o wizerunek polityka czy osoby pełniejącej funkcję zaufania publicznego;
wizerunek danej osoby stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza. Publikacja wizerunku pracownika nie wymaga zgody, jeżeli stanowi jedynie element przypadkowy lub uzupełniający przedstawionej całości, np. zdjęcie grupowe pracowników czy fotografia z imprezy firmowej.
[reklama-ads]
Wizerunek pracownika - kara za wykorzystanie go bez uzyskania zgody
Wykorzystanie przez pracodawcę wizerunku pracownika bez jego zgody, w przypadkach które nie stanowią wyjątku od zasady, wiąże się z możliwością nałożenia na pracodawcę kary finansowej. Brak jednoznacznej i wyraźnej zgody pracownika będzie oznaczało naruszenie Kodeksu pracy oraz RODO.
Bezprawne wykorzystanie wizerunku jest jednoznaczne z naruszeniem ochrony danych osobowych. Za taki czyn RODO przewiduje karę pieniężną w wysokości nawet do 20 mln euro lub do 4% całkowitego rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa.
Jeśli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa u pracownika, poszkodowany ma prawo żądać jej naprawienia. Wysokość świadczenia jest zależna od rozmiaru szkody. Pracownik ma prawo również do żądania od pracodawcy wypłacenia zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Dodatkowo pracownik, którego wizerunek został bezprawnie wykorzystany - może żądać zaniechania takiej publikacji, jak również podjęcia przez pracodawcę czynności potrzebnych do usunięcia skutków jego działania, m.in. przeprosin poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
[reklama-ads]
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141).
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).[/informacja]
Przydatny wzór pisma:
Zgoda pracownika na monitoring wzór
Umowa użyczenia pracownika wzór
Polski Ład – kolejna kiełbasa wyborcza?
Polski Ład jest programem, który wiele obiecuje, jednakże ekspert money.pl twierdzi, że „trudno teraz powiedzieć, czy to się wszystko spina”. Wynika to z faktu, że projekt zmian gospodarczych i socjalnych w dużym stopniu będzie opierał się na rozdawnictwie.
Niestety Polska nie ma oszczędności, co więcej dług publiczny w ostatnim czasie wzrasta w tempie ekspresowym. Oznacza to wprost, że do reform PiS będą musieli dopłacić wszyscy podatnicy.
[reklama-ads]
Polski Ład - wyższa kwota wolna od podatku
Najgłośniejszą propozycją zmiany jest ta dotycząca podwyższenia kwoty zwolnionej z podatku do 30.000 zł. Obecnie kwota wolna od podatku jest niewielka - w przedziale 13.001 zł – 85.528 zł wynosi jedynie 525,12 zł. Zmiany mogą być więc znaczące.
Aktualnie w deklaracji rocznej podatnik dokonuje wyliczenia, w jakiej wysokości przysługuje mu kwota wolna. Kwota ta wygląda w następujący sposób:
Kwota podstawy
Kwota zmniejszająca podatek w 2021 roku
do 8.000 zł
1.360 zł
od 8.001 do 13.000 zł
1.360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 0.88 zł × (podstawa obliczenia podatku - 8.000 zł) ÷ 5.000 zł
od 13.001 do 85.528 zł
525,12 zł
od 85.529 zł do 127.000 zł
525,12 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 0,12 zł × (podstawa obliczenia podatku - 85.528 zł) ÷ 41.472 zł
powyższej 127.001 zł
brak
Eksperci zaznaczają, że podwyżka kwoty wolnej od podatku będzie korzystną zmianą, o ile nie zostanie obwarowana dodatkowymi ograniczeniami czy ukrytymi „kosztami”.
Polski Ład - zmiana progów podatkowych
Następną obietnicą jest zwiększenie drugiego progu podatkowego z 85.528 zł do 120.000 zł. Według wyliczeń, osoby zarabiające do 10.000 zł brutto miesięcznie mają na tym skorzystać.
Analizy zmian w wynagrodzeniach dokonali eksperci z GrantThornton.pl. Poniższa tabela pokazuje szacowane zmiany dla osób na umowie o pracę oraz samozatrudnionych (osób prowadzących działalność gospodarczą).
[reklama-ads]
Zmiany dla pracowników etatowych oraz samozatrudnionych:
Polski Ład dla emerytów – czy zmiany będą rzeczywiście pozytywne?
Kolejna szumna zapowiedź zmian – emerytury bez podatku dla świadczeń do 2.500 zł, z kolei dla tych, którzy po osiągnięciu wieku emerytalnego zdecydują się dalej pracować bez pobierania świadczenia, przewidziany jest zerowy PIT. Znowu eksperci w obu nowelizacjach widzą więcej populizmu, aniżeli pozytywnych zmian.
W pierwszy przypadku, owszem dla większości emerytów będzie to oznaczało powiększenie rocznych dochodów o około 2.000 zł. Jednakże, należy zauważyć, że powyższe wynika wprost z planowanego zwiększenia kwoty wolnej od podatku. Nie jest to więc ukłon w stronę emerytów, a konsekwencja zapowiedzianej ulgi PIT.
[reklama-ads]
Odnośnie zerowego PIT dla pracujących seniorów zaznaczono jednocześnie, iż niepobrany przez fiskusa PIT będzie księgowany na koncie emerytalnym. Oznacza to, że pieniądze z podatku nie trafią do portfeli pracowników, lecz będą przekazywane na ich konta emerytalne.
Pracujący senior nie otrzyma większego wynagrodzenia do ręki (tak jak obecnie młodzi do 26. roku życia), lecz otrzyma wyższą emeryturę. Przypomnieć należy, że każdy przepracowany rok w wieku emerytalnym, dla pracownika oznacza zmniejszenie szans na dożycie do emerytury.
Co więcej, obecnie emeryt ma prawo do dodatkowej pracy. Praca ta zostaje opodatkowana... ale raz, że w mniejszym stopniu, a dwa, że wraz z wynagrodzeniem wciąż otrzymuje świadczenie emerytalne.
Rząd nie przewidział (a może doskonale to przemyślał?) również tego, że rezygnacja ze świadczeń emerytalnych pozbawi seniora również prawa do trzynastej, czternastej, a w przyszłości może i piętnastej emerytury.
Haczyk na pracujących i emerytów
Nowy Ład obiecuje wiele ulg, zapowiada trzy progi podatkowe – 0%, 17% i 32%. W rzeczywistości będzie to 7,75%, 24,75% oraz 39,75%. Dlaczego? Bo odebrane zostanie prawo do odliczenia składki zdrowotnej.
[reklama-ads]
Obecnie składka zdrowotna wynosi 9% podstawy składki, zaś do odliczenia zostaje 7,75% tej podstawy. Zmiany mają uniemożliwić owo odliczenie. Stracą na tym wszyscy – osoby na etacie, zatrudnieni na umowie zlecenie, samozatrudnieni oraz emeryci.
Umowa o pracę
Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca pracownik z otrzymywanego wynagrodzenia w wysokości 9%. Obecnie prawo przewiduje możliwość odliczenia od podatku 7,75%, co też obniża to jego miesięczny podatek.
Po zmianach, do 30.000 zł dochodu pracownik zapłaci 7,75% PIT, powyżej tej kwoty już 24,75% (zamiast 17%). Z kolei zarabiający najlepiej – powyżej 120.000 zł zostaną zmuszeni do opłacenia aż 39,75% podatku (zamiast 32%).
Przedsiębiorcy i samozatrudnieni
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku – obecnie jest to 4.242,38 zł. Stąd też w bieżącym roku składka wynosi 381,81 zł miesięcznie.
[reklama-ads]
Zmiany mają polegać na tym, że po pierwsze przedsiębiorcy będą musieli zacząć płacić 9% składki zdrowotnej liczonej od dochodu, po drugie nie będą mogli odliczyć składek (7,75% podstawy) od podatku.
Dla przykładu (upraszczając) przedsiębiorca osiągający dochód miesięczny na poziomie 5.000 zł zapłaci 450 zł składki (zamiast aktualnej kwoty 381,81 zł), której w ogóle nie będzie mógł odliczyć od podatku. W roku 2021 do odliczenia jest minimum 3.945,41 zł, w przyszłym roku, o ile plany wejdą w życie, będzie to okrągłe zero.
[rada]Powyższe oznacza, że nie dość, że przedsiębiorca zapłaci wyższe składki zdrowotne to dodatkowo powiększy mu się podatek dochodowy.[/rada]
Emeryci
Na chwilę obecną, odebranie ulgi obejmuje również emerytów. Oznacza to, że przy emeryturze w kwocie 2.500 zł emeryt – po wprowadzeniu Polskiego Ładu z możliwością odliczenia od PIT składki emerytalnej – otrzyma 2.468,75 zł.
Po zniesieniu tego uprawnienia będzie to już tylko 2.275,00 zł. Oczywiście będzie to kwota wyższa niż obecnie otrzymywana przez emerytów, jednakże należy pamiętać, że szumnie ogłaszane zmiany przy spotkaniu z rzeczywistością mogą okazać się rozczarowujące.
[uwaga]Czytaj też: Ryczałt ewidencjonowany – czym jest i kiedy się opłaca?[/uwaga]
Polski Ład – kto skorzysta?
To zależy od tego, czy rzeczywiście rząd zdecyduje się uchylić prawo do odliczenia składki zdrowotnej, czy też nie.
[reklama-ads]
W pierwszym przypadku zyskałaby większość. Przy zarobku 3.000 zł brutto:
osoby na etacie zyskają 154 zł miesięcznie;
samozatrudnieni - 268 zł miesięcznie;
emeryci – 378 zł miesięcznie.
Przy wyłącznie wspominanego prawa do odliczenia kwoty te poważnie spadną. A wraz ze zwiększaniem wynagrodzenia nadwyżka będzie robiła się coraz niższa.
Przy wynagrodzeniach powyższej 6-7 tys. zł brutto miesięcznie trend się odwraca – pracownicy i samozatrudnieni zaczynają tracić. Politycy twierdzą, że chcą wesprzeć klasę średnią. Jednakże przy sile dzisiejszej złotówki i galopującej inflacji, mają na myśli raczej niższą klasę średnią.
Czy Polski Ład będzie miał pozytywne skutki dla Polski?
No cóż, sam pomysł obniżenia podatków należy uznać za pozytywny. Mniejsze obciążenia fiskalne to więcej pieniędzy w kieszeni obywateli. Problem jest jednak taki, że ulgi podatkowe to wierzchołek góry lodowej.
Rządzący zapowiedzieli cały szereg programów socjalnych, tj. program rozdawnictwa nie swoich pieniędzy. Polski nie stać na takie kroki. Budżet, z którego mają zostać sfinansowane pomysły rządzących będą pochodziły z pieniędzy unijnych wziętych na kredyt oraz ze zwiększonych podatków (sic!).
Należy pamiętać, że wszelkie zwiększenia obciążeń podatkowych zawsze skutkuje dwoma zjawiskami:
[reklama-ads]
przedsiębiorcy przerzucają zwiększone koszty produkcji (tut. podatki) na konsumentów. Doskonałym przykładem jest wzrost napojów gazowanych po wprowadzeniu podatku cukrowego. Wzrost cen towarów to wzrost inflacji. Nagle okaże się, że ci, którzy mieli otrzymywać wyższe wynagrodzenie o np. 200 zł miesięcznie, będą musieli wydać miesięcznie 250 zł więcej w sklepie spożywczym wyłącznie na produkty pierwszej potrzeby;
wzrost szarej strefy oraz emigracja podatkowa. Powyższe idealnie pokazuje krzywa Laffera – wraz ze wzrostem obciążenia podatkowego dochody budżetu wzrastają, jednakże w pewnym punkcie wzrost dochodów maleje, by dalej się zatrzymać, a następnie zacząć spadać. Wynika to z prostego faktu – ludzie nie chcą płacić więcej niż to konieczne i przy przekroczeniu pewnej tolerowanej granicy zaczynają omijać podatki. Dzieje się tak, gdy koszt unikania opodatkowania staje się niższy aniżeli obciążenie fiskalne. Ci bardziej „przedsiębiorczy” skorzystają z uroków szarej strefy i będą sprzedawali towary bez wystawiania paragonów czy faktur, a ci bogatsi opłacą doradców podatkowych, aby przenieść swoje biznesy do krajów bardziej przychylnych przedsiębiorcom (progi podatkowe u czeskich sąsiadów - 15% i 22%). Ostatecznie wzrost obciążeń podatkowych odczują wyłącznie ci słabiej zarabiający.
[reklama-ads]
Warto pochylić się również nad reformą służby zdrowia. Jak wiemy pracownicy medyczni to w większości klasa średnia oraz wyższa. Pielęgniarki zarabiają średnio 4 tys. zł brutto, lekarze 6-8 tys. zł brutto.
Jak zostało wskazane powyżej osoby o takich zarobkach nie mogą liczyć na ulgi w podatku, bardziej na zwiększenie obciążeń fiskalnych. W jaki sposób więc rząd chce poprawić sytuację pracowników służby zdrowia, jeżeli ma zamiar odebrać im część wynagrodzeń? Zdaje się, że emigracja na zachód pracowników tej branży jest nieunikniona.
