W poprzednim artykule „Jak wyjść z długów? Kilka słów o zgłoszeniu upadłości” mogliście zapoznać się z ogólnymi negatywnymi konsekwencjami upadłości. Tym razem przedstawione zostaną szczegółowe skutki ogłoszenia upadłości, jakie za sobą pociąga ta decyzja, jak chociażby wpływ upadłości na spadek otrzymany przez upadłego czy też na sytuację majątkową małżeństwa dłużnika.
Skutki ogłoszenia upadłości a spadek nabyty przez upadłego po ogłoszeniu upadłości
Spadek – który po ogłoszeniu upadłości został nabyty przez upadłego – wchodzi w skład masy upadłości. Wiąże się to również z tym, że po ogłoszeniu upadłości, każda czynność, która ma na celu zbycie spadku, jest nieważna.
Oczywiście istnieją przypadki, o których warto pamiętać, aby wyłączyć spadek z masy upadłości. Są to sytuacje, gdy m.in. w skład spadku wchodzą składniki majątkowe, które są trudno zbywalne lub niekorzystne dla postępowania i takie, które są wątpliwe co do istnienia lub samej możliwości ich wykonania.
O czym musisz pamiętać, składając wniosek? Zgodnie z art. 123 ustawy – Prawo upadłościowe (dalej jako p.u.) oświadczenie upadłego o odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli zostało złożone po ogłoszeniu upadłości.
Stosunki majątkowe dla małżeństwa upadłego
W tym przypadku mamy do czynienia z konsekwencjami takimi jak:
- z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkowa (art. 124 ust. 1 p.u.).
- w sytuacji, gdy małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny (art. 124 ust. 1 p.u.). Małżonek upadłego może w tej sytuacji dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi (art. 124 ust. 3 p.u.);
- domniemywa się, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa (art. 124 ust. 4 p.u.);
- do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską. Nie dotyczy to wyłączenie jednak przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 124 ust. 5 p.u.).
- ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, chyba że pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 125 ust. 1 p.u.).
- po ogłoszeniu upadłości nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż data ogłoszenia upadłości (art. 125 ust. 2 p.u.).
- ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zasada ta znajduje odpowiednie zastosowanie wówczas, gdy umową majątkową ograniczono wspólność majątkową (art. 126 p.u.).
Skutki ogłoszenia upadłości a zobowiązania upadłego
Ogłoszenie upadłości wobec zobowiązań upadłego może mieć dwojakie skutki. Skutki ogłoszenia upadłości będą różne, w zależności od tego czy:
- ogłoszono upadłość z likwidacją majątku lub czy
- ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu.
Jakie są zasady wspólne?
Z cech wspólnych obu rodzajów postępowań, należy wskazać, iż w obu przypadkach nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub na wypadek ogłoszenia upadłości, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły (art. 83 p.u.)
Z kolei, umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną (art. 84 ust. 2 p.u.), za wyjątkiem umowa ustanawiającej zabezpieczenia finansowe na podstawie ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych, która dla swojej skuteczności wobec masy upadłości nie wymaga zachowania formy pisemnej z datą pewną (art. 84 ust. 3 p.u.).
Zawarcie układu w upadłości
Ogłoszenie upadłość z możliwością zawarcia układu charakteryzuje się w szczególności tym, iż:
- od dnia ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu do dnia uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o umorzeniu postępowania, upadły albo zarządca nie mogą spełniać świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem (art. 88 p.u.)
- w czasie trwania postępowania aż do jego umorzenia lub zawarcia układu albo zmiany sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego, wynajmujący lub wydzierżawiający, bez zgody rady wierzycieli, nie może wypowiedzieć umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo upadłego. Układ może ustanowić zakaz wypowiedzenia tych umów do czasu wykonania układu (art. 90 ust. 1 p.u.).
Likwidacja majątku w upadłości
Skutki ogłoszenia upadłości z likwidacją majątku są m.in. takie, że:
- zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości (art. 91 ust. 1 p.u.)
- zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił (art. 91 ust. 2 p.u.)
- z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości.
- jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy wzajemnej nie zostały wykonane w całości lub w części, syndyk może wykonać zobowiązanie upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia wzajemnego lub od umowy odstąpić (art. 98 ust. 1 p.u.).
- jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości upadły był stroną umowy innej niż umowa wzajemna, syndyk może od umowy odstąpić, chyba że ustawa przewiduje inny skutek (art. 98 ust. 1a p.u.).
- na żądanie drugiej strony złożone w formie pisemnej z datą pewną, syndyk w terminie trzech miesięcy oświadczy na piśmie, czy od umowy odstępuje, czy też żąda jej wykonania. Niezłożenie w tym terminie oświadczenia przez syndyka uważa się za odstąpienie od umowy (art. 98 ust. 3 p.u.).
- druga strona, która ma obowiązek spełnić świadczenie wcześniej, może wstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, do czasu spełnienia lub zabezpieczenia świadczenia wzajemnego. Prawo to drugiej stronie nie przysługuje, jeżeli w czasie zawarcia umowy wiedziała lub wiedzieć powinna o istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości (art. 98 ust. 4 p.u.).
- zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy, jeżeli jest skuteczne wobec jego wierzycieli według przepisów Kodeksu cywilnego (art. 101 ust. 1 p.u.).
- umowa agencyjna wygasa z dniem ogłoszenia upadłości jednej ze stron (art. 103 ust. 1 p.u.).
- w razie upadłości dającego zlecenie agent ma prawo dochodzić w postępowaniu upadłościowym swojej wierzytelności powstałej z tytułu straty poniesionej wskutek wygaśnięcia umowy (art. 103 ust. 2 p.u.).
- pobranie z góry przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości czynszu najmu rzeczy ruchomej za czas dłuższy niż sześć miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia upadłości, nie zwalnia najemcy od obowiązku zapłaty czynszu do masy upadłości (art. 106 p.u.).
- z dniem ogłoszenia upadłości umowa kredytu wygasa, jeżeli przed tym terminem kredytodawca nie przekazał środków pieniężnych do dyspozycji upadłego. Kredytodawca może dochodzić naprawienia szkody w postępowaniu upadłościowym, zgłaszając te wierzytelności sędziemu-komisarzowi.
- w razie ogłoszenia upadłości korzystającego z rzeczy na podstawie umowy leasingu syndyk może, za zgodą sędziego-komisarza, wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym.
Przykładów z zakresu upadłości jest o wiele, wiele więcej. W przypadku wystąpienia problemów finansowych, w których popadasz w spiralę zadłużenia, warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnych pełnomocników, którzy posiadają wieloletnie doświadczenie w obsłudze podmiotów gospodarczych.
Jeżeli zastanawiasz się nad złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości bądź nad restrukturyzacją – nie wahaj się i pozwól dobrać dla siebie odpowiednie rozwiązania. Zapraszamy do śledzenia kolejnych wpisów w tej tematyce.
Podobne wzory pism:
