Formy opodatkowania przy działalności gospodarczej

Każda osoba, która zdecyduje się na prowadzenie własnej działalności gospodarczej stanie przed nie lada dylematem, jakim jest wybór formy opodatkowania. Decyzja przedsiębiorcy będzie następnie rzutowała na charakter rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.
Formy opodatkowania

Wybór formy opodatkowania może zależeć od wielu czynników. Może to być m.in. rodzaj wykonywanej działalności (niektóre rodzaje działalności wymagają określonej formy opodatkowania); prognoza kosztów ponoszonych w trakcie działalności; planowana wielkość przychodów, a także chęć skorzystania z ulg podatkowych.

Przedsiębiorcy mogą wybierać spośród czterech form opodatkowania:

  • podatek według skali podatkowej – podatek 18 i 32 proc.;
  • podatek liniowy – podatek 19 proc.;
  • ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
  • karta podatkowa.

W trakcie prowadzenia działalności możliwa jest zmiana formy opodatkowania.

Podatek według skali podatkowej

Skala podatkowa jest metodą opodatkowania PIT, przy której stosujemy tzw. progresję podatkową. Stawka opodatkowania rośnie po przekroczeniu ustawowo ustalonego progu.

Progi podatkowe obowiązujące w 2018 roku:

  • 18 proc. do kwoty 85.528 zł podstawy obliczenia podatku;
  • 32 proc. powyżej kwoty 85.528 zł podstawy obliczenia podatku – przy wyliczaniu podatku stosujemy wzór: 15.395 zł 04 gr + 32 proc. x kwota ponad 85.528 zł.

Najistotniejszą zaletą tej formy opodatkowania jest możliwość obniżenia przychodów przedsiębiorcy o koszty poniesione w celu ich uzyskania, straty poniesione w latach ubiegłych oraz składki odprowadzane do ZUS.

Osoby korzystające z podatku progresywnego mogą także skorzystać z wielu ulg podatkowych, m.in. mają prawo rozliczać się wspólnie z małżonkiem oraz skorzystać z preferencyjnego rozliczania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Przy wspólnym rozliczaniu się małżonków w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy wspólny dochód małżeństwa nie przekroczy kwoty 85.528 zł. Taka sytuacja spowoduje wzrost stawki z 18 na 32 proc.

Podatek liniowy

Podatek liniowy 19 proc. jest przeznaczony głównie dla podatników, którzy samodzielnie prowadzą działalność gospodarczą. Podatek liniowy nie posiada skali, dlatego cały osiągnięty dochód mnożymy razy ustalone 19 proc. Przy tej formie podatek wpłaca się do Urzędy Skarbowego comiesięcznie lub co kwartał.

Z zalet opodatkowania liniowego możemy wymienić możliwość rozliczenia strat z lat ubiegłych oraz obniżenia przychodów o składki odprowadzane do ZUS. Jednakże nie może już skorzystać z ulg podatkowych takich jak wspólne rozliczanie się z małżonkiem czy preferencyjne rozliczenie przewidziane dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Należy jednak pamiętać, że z opodatkowania liniowego nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy wykonują usługi na rzecz byłych lub obecnych pracodawców, jakie odpowiadają czynnościom, które wykonywali lub wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy na rzecz tych pracodawców.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ta forma opodatkowania jest przeznaczona wyłącznie dla pewnej grupy przedsiębiorców. Mogą z niej skorzystać osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, działalność w formie spółki cywilnej lub jawnej.

Dodatkowo przedsiębiorca chcący skorzystać z ryczałtu w roku poprzedzającym rok podatkowy nie może osiągnąć przychodów z jednoosobowej działalności albo działalności w spółce w wysokości przekraczającej 250 000 euro;

Jeżeli w roku podatkowym podatnik prowadził równocześnie działalność samodzielną i działalność w formie spółki, przychodów się nie sumuje. Limity dla działalności samodzielnej oraz działalności spółki są określone odrębnymi przepisami.

Co więcej, pomimo spełnienia powyższych wymagań, nie każdy rodzaj działalności może skorzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takimi rodzajami działalności będą:

  • działalność farmaceutyczna (apteki);
  • działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych;
  • prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów, za wyjątkiem zawodu lekarza, technika dentystycznego, felczera, położnej, pielęgniarki, tłumacza oraz nauczyciela;
  • działalność reklamowa;
  • pośrednictwo finansowe;
  • działalność detektywistyczna i ochroniarska;
  • działalność w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
  • wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

W tej formie opodatkowania przedsiębiorcy płacą podatek wyłącznie od osiągniętego przychodu. Nie mogą pomniejszyć go o koszty jego uzyskania. W zależności od rodzaju wykonywanej działalności stawka ryczałtu może wynosić 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 17 proc. lub 20 proc..

Poza tym wyłączenie ma również zastosowanie w odniesieniu do podmiotów rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika, lub spółki.

Karta podatkowa

Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania. Przedsiębiorca korzystający z karty nie jest zobowiązany do prowadzenia księgowości, zaś należny podatek nie jest zależny od wysokości dochodów.

Kwota podatku zależy jedynie od:

  • rodzaju prowadzonej działalności;
  • liczby mieszkańców gminy, na której terenie jest prowadzona działalność;
  • liczby zatrudnionych pracowników.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż wyliczony podatek zazwyczaj jest niższy, aniżeli podatek jaki zostałby naliczony przy innych formach opodatkowania.

Przedsiębiorca rozliczający się w formie karty podatkowej nie ma obowiązku składania deklaracji PIT.

Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z omawianej formy opodatkowania. Kartę podatkową mogą wybrać podatnicy, który prowadzą działalność:

  • usługową lub wytwórczo-usługową;
  • usługową z zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami (z wyjątkiem napojów alkoholowych powyżej 1,5 proc.), wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami;
  • usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, za wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz handlu objętego koncesjonowaniem;
  • gastronomiczną, o ile nie jest prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych posiadających zawartość alkoholu powyżej 1,5%;
  • w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu;
  • w zakresie usług rozrywkowych.

Co więcej przedsiębiorca musi spełniać także inne wymagania przewidziane ustawą, m.in.:

  • nie może prowadzić innej pozarolniczej działalności gospodarczej;
  • jego małżonek nie może prowadzić działalności gospodarczej w tym samym zakresie;
  • nie może korzystać z usług osób zatrudnionych włącznie przez siebie, z wyjątkiem usług specjalistycznych;
  • nie może wytwarzać wyrobów opodatkowanych na podstawie odrębnych przepisów akcyzą;
  • musi funkcjonować na terytorium państwa polskiego.

 Wybór formy opodatkowania

Przedsiębiorcy, wybierając jedną z omówionych form opodatkowania, muszą to zrobić w odpowiednim terminie.  Przy podatku progresywnym, liniowym oraz ryczałcie należy to uczynić nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Z kolei karty podatkowej przed rozpoczęciem działalności. W sytuacji, kiedy przedsiębiorcy zmieniają formę w trackie prowadzenia działalności muszą to uczynić do 20 stycznia kolejnego roku.

Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem progresywnym, liniowym czy ryczałtem powinni złożyć wniosek do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Natomiast przy karcie podatkowej naczelnika urzędu skarbowego należy zawiadomić za pomocą formularza PIT-16.

Bartosz Piech
Bartosz Piech
Prawnik specjalizujący się w prawie korporacyjnym oraz prawie zamówień publicznych.

więcej porad

Umowa o wykonanie dzieła – sposób rozliczana

Umowa o wykonanie dzieła jest umową cywilnoprawną, która zobowiązuje wykonawcę do stworzenia konkretnego materialnego lub niematerialnego wytworu. Zapłata, którą otrzymuje wykonawca, jest rodzajem wynagrodzenia za wypracowany rezultat i stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Jak należy rozliczyć przychód z umowy o dzieło? O tym w niniejszym artykule. Podstawowe zasady rozliczania [reklama-ads] Jeżeli wykonawca jest osobą fizyczną, zamawiający nie ma obowiązku płacenia składek ZUS. Dotyczy to zarówno ubezpieczenia społecznego, jak i zdrowotnego. Wykonawca w takiej sytuacji może ubezpieczyć się samodzielnie. Obowiązkiem zamawiającego jest natomiast wpłacanie zaliczki na poczet podatku dochodowego wykonawcy. Przychody z umowy o dzieło podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych  - podatkiem 18 proc. oraz 32 proc. po przekroczeniu określonego progu. Zasady opodatkowania przychodów uzyskanych z tytułu wykonywania umowy o dzieło określa Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako Ustawa o PIT). Sposób rozliczania przychodu zależy od: statusu podmiotów będących stronami umowy;  wysokości należności określonej w umowie o dzieło. Umowa pomiędzy zamawiającym przedsiębiorcą a osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej będącym wykonawcą [reklama-ads] W sytuacji, gdy umowa zawierana jest pomiędzy osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, a przedsiębiorcą, to zamawiający ma obowiązek pobrać i odprowadzić podatek lub zaliczkę na podatek dochodowy od wynagrodzenia przewidzianego w umowie. Zgodnie z Ustawą PIT mamy dwie procedury rozliczania wynagrodzenia. Progiem, od którego uzależniony jest wybór  jednej ze ścieżek jest kwota 200 zł. Poniżej 200  zł Jeżeli wynagrodzenie z umowy o dzieło nie przekracza 200 zł (a umowa nie jest zawarta z pracownikiem) zamawiający odprowadza podatek zryczałtowany w wysokości 18 proc. odliczony od przychodu  (art. 30 ust. 1 pkt 5a Ustawy o PIT). Zamawiający jest zobowiązany do przekazania wykonawcy umowy o dzieło oraz urzędowi skarbowemu imiennej informacji PIT-11. Musi to uczynić do końca lutego następnego roku podatkowego. Wykonawca natomiast ma obowiązek ujęcia tych kwot w swoim zeznaniu rocznym, jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Powyżej 200 zł W sytuacji jeżeli wynagrodzenie z umowy o dzieło przekracza 200 zł, wtedy zamawiający zobowiązany jest do wpłacenia do urzędu skarbowego zaliczki w wysokości 18 proc. kwoty dochodu uzyskanego przez wykonawcę (art. 41 ust. 1 ustawy o PIT). [reklama-ads] [rada] Dochód to różnica między przychodem (z wyłączeniem odliczeń zwolnionych z opodatkowania) a kosztami uzyskania przychodu. Koszty te mają postać zryczałtowaną - 20 proc. przychodu. Z kolei w branży kreatywnej będzie to 50%. Wtenczas tak otrzymaną kwotę mnożymy przez 18%. Jeżeli wykonawca dzieła udowodni, że faktycznie poniesione koszty były wyższe niż wynikające z ryczałtu, wówczas do podstawy wymiaru podatku dochodowego stosuje się koszty rzeczywiste.[/rada] Wykonawca dzieła otrzymuje wynagrodzenie netto (pomniejszone o obliczony podatek/zaliczkę na podatek). Mimo to ma obowiązek uwzględnić je w zeznaniu rocznym PIT. Z kolei zamawiający do końca lutego następnego roku ma obowiązek przekazać wykonawcy imienną informację PIT-11, która posłuży mu do wypełnienia zeznania. [pomoc]Przykład: Jan Zamawiający zawarł z  Mikołajem Wykonawcą umowę o dzieło w postaci wykonania schodów do siedziby firmy Zamawiającego. Strony umówiły się na wynagrodzenie w wysokości 10 000 zł brutto. Mikołaj Wykonawca po wykonaniu dzieła otrzyma kwotę 8 560 zł. Stanie się tak, gdyż wynagrodzenie brutto wynosi 10 000 zł, zamawiający odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 1440 zł (10 000 zł x 80% [20% to koszty uzyskania dochodu] = 8 000; 8 000 x 18% = 1440; 10 000 – 1440 = 8 560 ). W zeznaniu rocznym Wykonawca wykaże jako przychód 10 000 zł, jako zapłaconą zaliczkę 1440 zł.[/pomoc] [uwaga]Czytaj też: Umowa o dzieło – wzór[/uwaga] Umowa o wykonanie dzieła zawarta pomiędzy przedsiębiorcami [reklama-ads] W przypadku gdy umowa o wykonanie dzieła zostanie zawarta pomiędzy przedsiębiorcami, wykonawca zostanie zobowiązany złożyć deklarację, iż wykonanie dzieła mieści się w zakresie wykonywanej przez niego działalności. Może to zrobić w treści umowy albo w oddzielnym oświadczeniu. Zamawiający jest zwolniony z obowiązku pobierania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy. Z kolei wykonawca jest zobowiązany rozliczyć je w ramach przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Dochody rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT jako przychód z innych źródeł, zgodnie z wybraną dla swojej działalności gospodarczej formą opodatkowania. [pomoc]Przykład: Jan Zamawiający, prowadzący działalność gospodarczą, zawarł z  Mikołajem Wykonawcą prowadzącym działalność gospodarczą, umowę o dzieło w postaci wykonania schodów do siedziby firmy Zamawiającego. Strony umówiły się na wynagrodzenie w wysokości 10 000 zł. Wykonawca po wykonaniu dzieła otrzyma wynagrodzenie brutto 10 000 zł. Rozliczy się on na zasadach ogólnych, a więc musi rozliczyć swój przychód razem z pozostałymi przychodami i od całości przychodów odliczyć zaliczkę na podatek dochodowy.[/pomoc] Umowa między osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej [reklama-ads] W sytuacji, kiedy umowa o wykonanie dzieła zawierana jest pomiędzy osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, rozliczenie podatku jest obowiązkiem wykonawcy. Zamawiający w takiej sytuacji wypłaca wynagrodzenie brutto. Nie jest zobowiązany odprowadzać żadnych zaliczek na podatek dochodowy. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT wykonawca powinien uzyskany przychód z umowy wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT jako przychód z innych źródeł. Jeżeli natomiast umowa przewiduje przeniesienie autorskich praw majątkowych wtedy wykonawca powinien otrzymane wynagrodzenie wykazać jako przychód z praw majątkowych. W przypadku przeniesienia autorskich praw majątkowych, wykonawca ma prawo zastosować 50% koszty uzyskania przychodu. [pomoc]Przykład: Jan Zamawiający zawarł z  Mikołajem Wykonawcą umowę o dzieło w postaci projektu sklepu internetowego wraz z przeniesieniem praw autorskich.  Umówione wynagrodzenie brutto wnosi 1 200 zł. Mikołajem Wykonawca przygotowuje projekt i otrzymuje umówione wynagrodzenie. W zeznaniu rocznym wykazuje on przychód z praw majątkowych w kwocie 1 200 zł. Jako koszt uzyskania przychodu Mikołaj Wykonawca ma prawo wpisać 600 zł, tj. 50% kwoty wynagrodzenia brutto.[/pomoc] [reklama-ads] Polecane wzory pism: Umowa wydawnicza wzór Umowa licencyjna o rozpowszechnianie filmu wzór Umowa licencji na znak towarowy i know-how Umowa licencyjna wzór Umowa sublicencyjna wzór Umowa o wykonanie strony Internetowej wzór

Kiedy mamy obowiązek rejestracji bloga jako czasopisma?

Odpowiedzi na pytanie, czy nasza witryna jest prasą i czy leży na nas obowiązek rejestracji bloga jako dziennika lub czasopisma znajdziemy w Ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe. Zgodnie z ustawą prasę cechuje redakcyjny proces publikowania, ogólnoinformacyjny cel oraz systematyczność wydawnicza. Należy podkreślić, że wszystkie formy publikacji w sieci, jeżeli spełniają wymogi ustawy, są prasą. Nie ma przy tym znaczenia czy blog jest jedynie powieleniem czasopisma papierowego czy istnieje samodzielnie w formie elektronicznej. [reklama-ads] Kiedy blog należy zarejestrować? Zgodnie z powyższym obowiązek rejestracji nie wynika z samej formy prowadzenia bloga, lecz z indywidualnych cech strony. Zaliczenie naszego bloga jako prasy zależy od celu, w którym jest prowadzony. Dziennik i czasopismo cechuje redakcyjny proces publikowania, ogólnoinformacyjny cel oraz systematyczność wydawnicza. Blog zostanie uznany za prasę, jeżeli publikujemy na nim informacje o określonych faktach społecznych, politycznych, gospodarczych oraz naukowych. Dodatkowo każdy wpis posiada tytuł, datę oraz link. Należy mieć również na uwadze, że autor, który nie zarejestrował swojego bloga jako prasy, mimo iż powinien był to zrobić, może zostać ukarany. Za wydawanie dziennika albo czasopisma bez zarejestrowania art. 45 prawa prasowego przewiduje karę  grzywny do 5 tys. zł. Tak więc rejestrować czy nie? Nie otrzymaliśmy jeszcze od prawodawcy konkretnej odpowiedzi na to pytanie. Każdy przykład należy rozważyć indywidualnie. Samo posiadania bloga na którego od czasu do czasu wrzucamy swoje przemyślenia dotyczące sytuacji politycznej na świecie, opisujemy swoje przygody turystyczne czy dajemy porady odnośnie gotowania nie zobowiązuje nas jeszcze do rejestracji tytułu prasowego. [reklama-ads] Jednakże, jeżeli publikowane treści chociażby przypominają profesjonalną prasę warto złożyć stosowny wniosek. Rejestracja prasy nie jest ani czasochłonna ani droga, a może ochronić nas to przed dotkliwymi finansowymi karami. [uwaga]Czytaj też: contentprawniczy.pl Rejestracja bloga Jeżeli uznacie, że wasz blog jest prowadzony zgodnie z regulacjami prawa prasowego, powinniście jak najszybciej złożyć wniosek o rejestrację. Rejestracji należy dokonać w sądzie okręgowym właściwym dla siedziby lub miejsca zamieszkania właściciela bloga. Wniosek należy opłacić kwotą 40 zł. Opłaty można dokonać w znaczkach sądowych lub przelewem bankowym na rachunek bankowy sądu Do wniosku należy dołączyć oświadczenie redaktora naczelnego (zazwyczaj będzie to właściciel bloga) o posiadaniu przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych, posiadaniu obywatelstwa polskiego oraz o posiadaniu przez niego pełni praw publicznych. [reklama-ads] Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku o rejestrację nie zostanie wydana decyzja, zgłaszający ma prawo rozpocząć publikację na blogu jako dziennikarz. Elementy wniosku o rejestrację Wniosek o rejestrację dla swojej skuteczności musi posiadać elementy zgodne z art. 20 ust. 2 prawa prasowego oraz ogólnymi zasadami prawa cywilnego, tj.: oznaczenie sądu; oznaczenie rodzaju pisma - w tym wypadku Wniosek o rejestrację prasy; tytuł dziennika lub czasopisma; siedziba i adres redakcji; dane osobowe redaktora naczelnego; dane wydawcy, siedzibę i adres; określenie częstotliwości ukazywania się bloga; podpis wnioskodawcy; wymienienie załączników. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe.[/informacja] [reklama-ads]