Nie płacić ZUS? Prosta optymalizacja składek ZUS

Czy się stoi, czy się leży 1500 zł się należy… składek odprowadzanych do ZUS. Niezależnie od wielkości dochodu, przedsiębiorca niekorzystający z preferencyjnych stawek, musi co miesiąc odprowadzać stałą kwotę daniny. Co istotne, wymiar składek zależny jest od minimalnej krajowej, którą rząd ochoczo co roku podnosi, a co za tym idzie w przyszłości należy przygotowywać się na wyższe kwoty. Nie inaczej jest w przypadku zatrudnienia. Pracodawca płacąc minimalne wynagrodzenie ponosi koszty na poziomie 3.373,44 zł, mimo iż pracownik otrzymuje do ręki zaledwie 2.198,67 zł. Łatwo wyliczyć, iż państwo co miesiąc odbiera pracownikowi około 40% wypracowanych przez niego środków. Jak wiec pracować w Polsce i nie płacić ZUS?
nie płacić ZUS

Opisana wyżej sytuacja jest nie do zaakceptowania z prostego powodu – system emerytalny jest niewydolny. Gromadzone środki na kontach ZUS systematycznie przeznaczane są na bieżące emerytury i renty, co i tak nie wystarczy i świadczenia te są „dofinansowywane” z podatków. Ubezpieczony uzbieranych przez siebie środków nigdy nie zobaczy.

Nie dziwi więc, że coraz większa liczba pracodawców i pracowników zastanawia się jak nie płacić ZUS.

Dodatkowo, sytuacji nie poprawia trwający od przeszło roku lockdown. Większość firm mimo zamknięcia w dalszym ciągu musi opłacać składki. Dla wielu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oznacza to konieczność redukcji zatrudnienia lub zamknięcia działalności.

W skutek powyższego gros przedsiębiorców i pracowników zainteresował temat optymalizacji składek ZUS. Jak obniżyć lub nawet wyeliminować obowiązkowe comiesięczne składki, jednocześnie nie martwiąc się ewentualnymi kontrolami? O tym poniżej.

Na kim ciąży obowiązek opłacania składek ZUS?

Z racji faktu, że do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odprowadzane są zarówno składki na ubezpieczenie społeczne jak i ubezpieczenia zdrowotne, na potrzebę niniejszego artykułu, za składki ZUS uznajemy wszystkie te daniny.

Odpowiedzi na pytania: kto, kiedy, na co i ile zapłaci, udziela ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z art. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne są:

  • pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS;
  • osoba prowadząca pozarolniczą działalność – zobowiązany jest do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne oraz w stosunku do osób współpracujących przy prowadzeniu tej działalności;
  • jednostka wypłacająca świadczenie socjalne, zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie;
  • podmiot, na rzecz którego wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
  • Kancelaria Sejmu – w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego;
  • Kancelaria Senatu – w stosunku do senatorów;
  • duchowny niebędący członkiem zakonu albo przełożony domu zakonnego lub klasztoru;
  • jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej – w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową;
  • ośrodek pomocy społecznej – w stosunku do osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny;
  • powiatowy urząd pracy – w stosunku do osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium;
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w stosunku do osób podlegających ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
  • wojewódzki urząd pracy – w stosunku do osób, których świadczenia pracownicze finansowane są ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeżeli świadczenia te wypłacane są przez ten urząd,
  • wójt, burmistrz lub prezydent miasta – w odniesieniu do osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna;
  • podmiot, w którym działa rada nadzorcza – w stosunku do członków rad nadzorczych.

Powyższe w znakomitej większości odnosi się również do składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Należy stwierdzić, że większość osób aktywnie działających na rynku musi opłacać składki, albo liczyć, że zrobią to na jej rzecz inne podmioty. Optymalizując ZUS zarówno pracodawca jak i pracownik mogą skorzystać – pracodawca oszczędzi na składach, pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie.

Jak nie płacić ZUS? Umowy cywilnoprawne zamiast umów o pracę?

Na wstępie trzeba zaznaczyć, iż nie chodzi o zamianę pracownikom umów o pracę na tzw. śmieciówki. W tym akapicie skupimy się raczej na możliwościach osoby chcącej pracować na własny rachunek, jednocześnie nie zakładającej działalności gospodarczej.

Obecne na rynku możemy znaleźć wiele zawodów, tzw. freelancerskich, które spokojnie można wykonywać bez zatrudnienia etatowego czy posiadania własnej firmy.

Pisanie tekstów, tworzenie stron internetowych, doradztwo, fotografia, grafika, to tylko niektóre zajęcia, w których można się spełniać, bez konieczności dzielenia się owocami pracy z ZUS. Wystarczy wykonywać pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.

Oczywiście domyślnie chodzi o umowę o dzieło, gdyż tylko ona nie została objęta ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, a co za tym idzie, obowiązkiem płacenia składek ZUS. Pamiętać trzeba, że wykonywana praca musi być jednorazowa oraz niepowtarzalna.

Wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieła, lecz na zasadach umowy o pracę czy zlecenie może zostać zakwestionowane przez ZUS (od 1 stycznia 2021 r. został wprowadzony obowiązek przekazywania do zakładu informacji o każdej umowie o dzieło, która nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych). 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 maja 2016 r., sygn. akt: III AUa 353/15

„Jeżeli strony zawierają umowy o dzieło na warunkach, które nie spełniają ustawowego wymogu sprecyzowania rezultatu umowy, to jest to nieważna czynność prawna, jako pozorna w rozumieniu art. 83 § 1 KC”.

Umowa o zlecenie nie jest już tak dobrym wyborem. Składek ZUS unikną bowiem jedynie studenci, którzy nie ukończyli 26. roku życia. W każdym innym wypadku od umowy zlecenie należy odprowadzać składki ZUS, podobnie jak przy umowie o pracę.

Optymalizacja ZUS pracownika – co zamiast śmieciówek?

Wydawać by się mogło, że pracownicy etatowi żyją jak pączki w maśle. Nie martwią się o składki, podatki i inne daniny związane z pracą. Nie jest to jednak prawda – wielu z nich zdaje sobie sprawę, że mogli by zarabiać więcej, gdyby tylko Państwo nie zabierało 40% wypracowanego przez nich wynagrodzenia. Dobrym pomysłem w takiej sytuacji jest zawarcie umowy business-to-business (B2B).

W skrócie wygląda to tak, że pracownik zakłada działalność i wystawia fakturę za wykonaną pracę, a pracodawca zamiast pensji, opłaca ową fakturę. W przeważającej ilości wypadków, pracodawca bierze na siebie również składki ZUS „pracownika”.

Warto zwrócić uwagę, że obecnie okres referencyjny dla przedsiębiorcy może trwać nawet do 5,5 roku – zależy od przychodów. Takie rozwiązanie pozwala pracodawcy podnieść wynagrodzenie pracownika, nie musząc sięgać głębiej do swojej kieszeni.

Własna działalność gospodarcza? Działalność nierejestrowana

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, ze składek ZUS zwolniony jest przedsiębiorca, który prowadzi tzw. działalność nierejestrowaną. Zgodnie z powyższym przepisem, działalność nierejestrowana to taka, z której przychód w skali miesiąca nie przekracza 50 % aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Płaca minimalna w 2021 roku wynosi 2800 zł brutto. Oznacza to, że przychód przedsiębiorcy nierejestrowanego nie może przekroczyć w danym miesiącu kwoty 1400 zł. Dodatkowym warunkiem jest brak wykonywania „zwykłej” działalności gospodarczej w trakcie ostatnich 60 miesięcy, tj. 5 lat.

Jeżeli w ciągu miesiąca przedsiębiorca przekroczy ustawowy próg przychodu, ma obowiązek dokonania rejestracji w CEIDG w terminie 7 dni, od dnia przekroczenia limitu przychodów.

Jak nie płacić ZUS przy działalności gospodarczej? Połączyć ją z umową o pracę

Nie jest tak, że przedsiębiorca nie zapłaci w ogóle składek ZUS – zapłaci, lecz w mniejszym wymiarze. W przypadku, gdy ubezpieczony prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jednocześnie posiada umowę o pracę, na podstawie której osiąga miesięczne wynagrodzenie wyższe niż minimalne wynagrodzenie krajowe, wówczas z tytułu prowadzenia działalności będzie zwolniony z opłacania obowiązkowych składek społecznych. Nie ma znaczenia czy będzie to pełny czy częściowy etat, istotna jest kwota wynagrodzenia.

Zwolnienie dotyczy składek społecznych, przedsiębiorca w dalszym ciągu ma obowiązek opłacenia składek zdrowotnych.

Działalność gospodarcze – lepiej w spółce

Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga minimum formalności, niskiego kapitału oraz niewiele czasu do jej założenia. Dodatkowo wspólnik nie odpowiada majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Co jednak najważniejsze w omawianej kwestii udziałowcy spółki nie muszą płacić na ZUS.

Spółka z o.o. jest zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie, o ile posiadania więcej niż jednego wspólnika. Brak obowiązku opłacania ZUS wynika z przepisu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Aby więc uniknąć obowiązku opłacania składek, osoba decydująca się na założenie spółki powinna przekazać część udziałów osobie trzeciej, najlepiej osobie zaufanej np. małżonkowi, rodzeństwu, rodzicom.

Obowiązek składkowy pojawia się dopiero w chwili wypłaty dywidendy. Omija się to wypłacając dochód udziałowcom w formie wynagrodzenia dla członków zarządu wykonującego swoje obowiązki na podstawie powołania. W takiej sytuacji nie ma przymusu płacenia na ZUS. Należy jednak opłacić podatek dochodowy.

Spółka może także zatrudnić udziałowca na umowie o dzieło i wypłacać mu wynagrodzenie. W takim wypadku obowiązek opłacania składek ZUS nie obowiązuje. 

Jak nie płacić ZUS? Może praca za granicą

Ominąć obowiązek ZUS można także wykonując pracę za granicą w obszarze Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, jeśli obywatel Polski podejmie pracę na terenie innego kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii, wówczas zobowiązany jest wyrejestrować się z polskiego systemu ubezpieczenia.

Zwalnia to z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe na jego rzecz. 

Chcąc więc uniknąć oskładkowania, pracownik powinien podjąć aktywność zawodową poza granicami Polski. Można tego dokonać przy pomocy dojazdów zagranicznych (np. mieszkając w miejscowości przygranicznej) lub podejmując pracę zdalną u pracodawcy posiadającego siedzibę w innym kraju.

Ważne, żeby była to umowa o pracę, natomiast rozmiar etatu i wynagrodzenie nie gra roli – może być to umowa o pracę za kilkadziesiąt euro miesięcznie, zobowiązująca do przepracowania kilku godzin w miesiącu.

Brak obowiązku płacenia ZUS w Polsce nie znaczy, że pracownika w ogóle nie obejmie obowiązku opłacania ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Mimo to warto, gdyż np. odpowiednik zakładu ubezpieczeń społecznych w Irlandii zabierze pracodawcy jedynie 14,5% wynagrodzenia pracownika, a nie jak w Polsce 40%.  

Optymalizacja składek ZUS – czy zawsze opłacalna?

Jak nie płacić ZUS? Jest wiele możliwości, zarówno dla przedsiębiorców jak też dla pracowników. Jednakże optymalizacja ZUS wiąże się nierozłącznie (oprócz zatrudnienia za granicą) w koniecznością omijania zatrudnienia na etacie. Brak umowy o pracę to jednak brak stabilności finansowej, brak przywilejów socjalnych czy wielu gwarancji pracowniczych (wypowiedzenia, odprawy itd.).

Stwierdzić więc trzeba, że optymalizacja ZUS nie jest dla wszystkich. Osoby mniej przedsiębiorcze, dla których stałość finansowa jest  w życiu bardzo istotna, nie powinny decydować się na rezygnacje z etatu, byle tylko „nie karmić” urzędników. Przed działaniem, ubezpieczony powinien się mocno zastanowić czy gra jest warta świeczki.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423)
  • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1398)
  • ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
  • rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L Nr 166, str.1).
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Dziennikarz i redaktor, od lat związana z branżą prawniczą i finansową.

więcej porad

Przekształcenie spółki cywilnej w jednoosobową działalność gospodarczą

Przekształcenie spółki cywilnej w jednoosobową działalność gospodarczą jest niejako skrótem myślowym, gdyż po wystąpieniu wspólników ze spółki cywilnej, wspólnicy ci powinni zastosować reguły likwidacji określone w umowie spółki lub w Kodeksie cywilnym. [reklama-ads] Można więc uznać, że bardziej w tym wypadku pasuje nazwa - przeniesienie majątku spółki cywilnej do działalności jednoosobowej. W każdym razie, istnieje możliwość kontynuowania działalności spółki przez jednego z jej wspólników. Jak te możliwości się przedstawiają w praktyce? O tym poniżej Przekształcenie spółki cywilnej a likwidacja spółki Spółka cywilna może zostać rozwiązana na kilka sposobów. Spółkę rozwiązuje się w przypadku: decyzji wszystkich jej wspólników; zdarzenia przewidzianego w umowie spółki, zgodnie z którą ulega ona w takim przypadku rozwiązaniu; wystąpienia z niej lub śmierci wspólnika, gdy spółka jest dwuosobowa; gdy zawarto ją na czas określony – po upływie czasu, na który ją zawarto; ważnych powodów – po ogłoszeniu przez sąd; ogłoszenia upadłości wspólnika. Zaistnienie jednej z powyższych przypadków skutkuje tym, że spółka cywilna ulega rozwiązaniu, zaś majątek firmy zostaje zlikwidowany. Likwidacja majątku spółki powinna zostać przeprowadzona zgodnie z regułami określonymi w umowie spółki. [reklama-ads] Jeżeli kwestia ta nie została unormowana, wówczas stosuje się art. 875 KC. Aby przeprowadzić likwidację należy sporządzić spis z natury na dzień likwidacji, dla ustalenia dochodu wspólników uzyskanego do dnia rozwiązania spółki, z uwzględnieniem różnic remanentowych. Spis ten obejmuje towary handlowe, materiały podstawowe oraz pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe, braki i odpadki. Majątek spółki przeznacza się na spłacenie zobowiązań spółki. Z majątku pozostałego zwraca się wspólnikom ich wkłady, natomiast pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Wystąpienie wspólników ze spółki a kontynuowanie działalności spółki Kontynuowanie działalność spółki jest możliwe w przypadku, gdy wszyscy wspólnicy prócz jednego, zdecydowali się na wystąpienie z firmy. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy spółka jest prowadzona przez dwóch wspólników, a jeden z nich występuje z firmy. Kontynuacja interesów spółki cywilnej przez jednego z jej wspólników może odbyć się na dwa sposoby, tj. przez: rozwiązanie spółki i następne zbycie lub wprowadzenie składników majątku pozostałego po rozwiązanej spółce do nowej działalności zarejestrowanej przez jednego ze wspólników; zarejestrowanie działalności jednoosobowej przez jednego ze wspólników, sprzedaż majątku spółki do nowo zarejestrowanej działalności, a dopiero następnie rozwiązanie spółki. Jak widać, żadna z powyżej opisanych procedur nie pokrywa się z procedurami określonymi przez KSH w materii przekształcenia spółek. Omawiane przekształcenie spółki cywilnej w jednoosobową działalność gospodarczą jest niczym innym jak przejęciem/wykupieniem majątku spółki przez jednego z jej wspólników. [reklama-ads] Mimo to, konsekwencje takiego przekształcenia wiąże się z obowiązkiem uregulowania kwestii dotyczących podatku dochodowego oraz podatku VAT. [uwaga]Czytaj też: Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej[/uwaga] Kontynuowanie działalności spółki - obowiązki wspólników Przekształcenie spółki cywilnej w jednoosobową działalność gospodarczą niesie za sobą minimum formalności. Wspólnicy występujący ze spółki mają obowiązek złożyć zawiadomienie o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej w CEIDG. Natomiast wspólnik kontynuujący działalność spółki, musi złożyć zgłoszenie dotyczące zmian danych spółki. Zmiany będą dotyczą co najmniej nazwy przedsiębiorcy - wpis w CEIDG nie może już informować o prowadzeniu spółki cywilnej, a o działalności jednoosobowej. Reszta zmian (np. zmiana siedziby, PKD, dane kontaktowe) zależy już od sytuacji faktycznej wspólnika.   [rada]Wspólnik kontynuujący działalność gospodarczą spółki nie ma możliwości działania na pierwotnych umowach gospodarczych z kontrahentami. Nie dochodzi tu do sukcesji praw spółki cywilnej. W związku z tym konieczne jest wypowiedzenie przez spółkę wszelkich umów i w ich miejsce zawarcie nowych umów przez przedsiębiorcę. [/rada] Przekształcenie spółki cywilnej a podatek VAT [reklama-ads] Konsekwencje w kwestii VAT będą różne w zależności od wybranego sposobu przekształcenia spółki cywilnej. W przypadku wyboru pierwszej z wyżej opisywanych opcji podatek trzeba odprowadzić, jeżeli po likwidacji spółki pozostaną towary opodatkowane podatkiem VAT. Owe towary to m.in. rzeczy oraz ich części, wszelkie postacie energii oraz środki trwałe, np. budynki i grunty. Towary te należy ująć w spisie z natury, sporządzonym na dzień likwidacji. Spis z natury może obejmować wyłącznie towary, w stosunku do których spółce przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Spółka ma zatem obowiązek uiścić podatek należny od spisu wycenionego według cen nabycia, a nie rzeczywistej wartości składników majątku na dzień likwidacji. [rada] Wspólnicy mogą zbywać składniki majątku likwidowanej spółki przez 12 miesięcy od dnia likwidacji, nie płacąc podatku. [/rada] W przypadku drugiej metody spis z natury zawsze wykaże zerowy majątek. Wynika to z faktu, że spółka cywilna upłynnia swój majątek jeszcze przed dniem likwidacji. Podatek VAT od sprzedaży do zapłacenia zostanie obliczony od ceny transakcji, która zasadniczo będzie niższa niż cena nabycia. [reklama-ads] Przekształcenie spółki cywilnej a podatek dochodowy Wybierając metodę pierwszą, tj. zbycie majątku spółki na rzecz jednego ze wspólników, za przychód z działalności gospodarczej należy uznać przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki, chyba że zbycie to nastąpi po upływie 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki, i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej. Do owych przychodów nie zalicza się jednak środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji spółki cywilnej. Oznacza to, że otrzymanie przez wspólników środków pieniężnych stanowiących nadwyżkę ponad uzyskany dochód nie będzie podlegało opodatkowaniu. Jednakże w przypadku gdy przy likwidacji spółki jeden ze wspólników dokona odpłatnego zbycia składników majątku na rzecz wspólnika, który zamierza kontynuować działalność spółki, dla wspólnika zbywającego majątek, będzie to stanowiło przychód z prowadzonej działalności gospodarczej. Wówczas przychód ze sprzedaży będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Druga opcja wydaje się mniej skomplikowana podatkowo. Jeżeli majątek spółki zostanie odsprzedany wspólnikowi, który rozpocznie swoją działalność przed likwidacją spółki cywilnej, wtedy w spółce dojdzie do powstania dodatkowego przychodu oraz dochodu ze sprzedaży. W spółce powstaną przychody do rozliczenia, a u wspólnika kontynuującego działalność spółki powstaną koszty uzyskania przychodu. Dzięki temu podatek dochodowy się niweluje i wynosi zero. [reklama-ads] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 15 września 2000 r. z Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1526). ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740). ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106). ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426). [/informacja] Polecane wzory pism: Aneks do umowy spółki cywilnej Zmiana udziałów Aneks do umowy spółki cywilnej Zmiana nazwy Aneks do umowy spółki cywilnej Zmiana adresu Aneks do umowy spółki cywilnej Wystąpienie wspólnika

Nievatowiec – kto i kiedy może zostać zwolniony z podatku VAT?

Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) daje przedsiębiorcom wybór - zostać czynnym podatnikiem VAT czy skorzystać ze zwolnienia. Oczywiście owe zwolnienie nie zawsze obowiązuje. [reklama-ads] Zasadą jest, iż każdy kto chce sprzedawać towar lub świadczyć usługi powinien odprowadzać do Skarbu Państwa stosowny podatek. Nievatowiec musi więc spełniać szereg wymogów, aby móc korzystać ze zwolnienia. Kto i kiedy może zostać zwolniony z podatku VAT? O tym w poniższym artykule. Czym jest podatek VAT i kto musi go płacić? Podatek VAT czyli podatek od towarów i usług, to danina płacona od wartości dodanej, zawarta w cenie zakupu produktu. Jest typem pośredniego i powszechnego podatku obrotowego, który obciąża ostatecznego nabywcę produktu. VAT wyróżnia to, iż jest podatkiem wielofazowym, czyli obciąża przyrost wartości w każdej fazie obrotu gospodarczego. Podatek ten nakłada się na każdą transakcję sprzedaży w procesie produkcji i dystrybucji. [rada]Obecnie w Polsce podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23%. W przypadkach przewidzianych ustawowo stosuje się stawki obniżone, tj. 0%, 5% i 8%. [/rada] Opodatkowane VATem są: sprzedaż towarów i usług w Polsce; eksport towarów; import towarów; wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów; wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.  [reklama-ads] Co do zasady, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Oznacza to, że vatowcami są wszystkie podmioty sprzedające towary lub świadczące usługi na rynku. Aby więc zostać zwolnionym z obowiązku rozliczania się z fiskusem, przedsiębiorca musi spełnić określone wymagania. Ustawa o VAT zawiera szereg zwolnień podmiotowych związanych z limitem sprzedaży oraz przedmiotowych, które dotyczą wybranych towarów i usług (art. 43 ustawy o VAT). Nievatowiec – zwolnienie podmiotowe? Bycie podatnikiem VAT nie jest konieczne. Pierwszym i podstawowy warunkiem, aby nie musieć się rejestrować jako podatnik VAT, jest wartość rocznej sprzedaży. Dopóki wartość sprzedaży w poprzednim roku nie przewyższa 200.000 zł, przedsiębiorca może cieszyć się ze statusu nievatowca. Do samo dotyczy przedsiębiorcy w pierwszym roku działalności – dopiero przekroczenie powyższego limitu wiąże się z koniecznością rejestracji w Urzędzie Skarbowym. [rada]W wypadku kiedy przedsiębiorca zbliża się do przekroczenia limitu, powinien zarejestrować jako podatnik VAT czynny przed dokonaniem sprzedaży, która spowoduje przekroczenie limitu.[/rada] Kto nie ma szans na zwolnienie z VAT? [reklama-ads] Niestety niektórzy przedsiębiorcy nie skorzystają z omawianego zwolnienia. Ustawa o VAT nakłada na nich obowiązek podatkowy już w chwili pierwszej sprzedaży. Dotyczy to podatników, którzy zajmują się: 1. sprzedażą: towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (na przykład metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie); towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i alkoholowych; samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji; w niektórych przypadkach: budynków, budowli lub ich części; terenów budowlanych; nowych środków transportu; przez Internet towarów takich jak: preparaty kosmetyczne i toaletowe komputery, wyroby elektroniczne i optyczne urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane hurtowej i detalicznej części do: pojazdów samochodowych; motocykli. 2. świadczeniem usług: prawniczych; w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego); jubilerskich; w przedmiocie ściągania długów, w tym factoringu. [reklama-ads] [rada]Czynnym podatnikiem musi być także przedsiębiorca nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.[/rada] Jak prawidłowo wyliczyć limit przychodu? Aby nie narazić się na sankcje podatkowe, przedsiębiorca nierejestrujący się jako czynni podatnicy VAT powinni umieć wyliczyć, kiedy przekroczy wskazany limit 200.000 zł obrotu rocznego. Do tej kwoty zalicza się cały przychód przedsiębiorcy, z wyłączeniem: kwoty podatku; wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów; sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju; sprzedaży towarów i usług, zwolnionych od podatku na podstawie ustawy o VAT lub rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień; sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczony limit, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego. VAT zapłacony przy zakupach staje się kosztem, o ile pozwala na to wybrana forma opodatkowania. [uwaga]Czytaj też: Mały podatnik VAT – limit[/uwaga] Nievatowiec – zwolnienie przedmiotowe [reklama-ads] Zwolnienie to nie dotyczy osoby samego podatnika a przedmiotu sprzedawanych towarów lub świadczonych usług. Niezależnie od wysokości obrotów, przedsiębiorca będzie zwolniony z VAT, jeżeli zajmuje się obrotem towarów i usług wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Należy pamiętać, że zwolnienie przysługuje wyłącznie, gdy przedsiębiorca świadczy usługi wymienione w przepisie art. 43 ustawy o VAT. W każdym innym wypadku istnieje obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT.   Wśród zwolnień możemy wyróżnić m.in: usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – lekarz, dentysta, pielęgniarka, położna lub psycholog; usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym – nauczyciel; usługi nauczania języków obcych; usługi finansowe, w tym: zarządzania funduszami inwestycyjnymi, usługi ubezpieczeniowe, usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji oraz innych zabezpieczeń transakcji; udzielanie kredytów i pożyczek, których przedmiotem są instrumenty finansowe. Nievatowiec, który odlicza podatek VAT – czy to możliwe? Przedsiębiorca, który nie przekroczył limitu 200.000 zł, może zrezygnować ze zwolnienia w dowolnym momencie i zapłacić VAT dobrowolnie. Jest to opłacalne, jeżeli planowane są duże inwestycje. Wtedy odliczenie VAT może pomóc sporo zaoszczędzić. [reklama-ads] W takiej sytuacji przedsiębiorca musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem okresu (miesiąca albo kwartału), w którym chce zrezygnować ze zwolnienia. W przypadku zaś, gdy podatnik dopiero rozpoczyna działalność, musi złożyć zawiadomienie przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej. Powrót do zwolnienia z VAT może mieć miejsce nie wcześniej, niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym podatnik zrezygnował z prawa do zwolnienia. To samo dzieje się w przypadku, gdy podatnik przekroczył przedmiotowy limit (200 tys. zł). Nievatowiec – obowiązki na nim ciążące Zwolnienie z VAT oznacza, że na przedsiębiorcy nie ciąży obowiązek składania deklaracji rozliczających VAT-7 lub VAT-7K oraz obowiązek przesyłania plików JPK. Podatnicy ci mają za to obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Ustawa o VAT nie określa, w jaki sposób nievatowiec powinien prowadzić rzeczoną ewidencję. Zaleca się jednak, aby rejestr zawierał co najmniej: liczbę porządkową; datę sprzedaży; wartość sprzedaży; wartość sprzedaży narastająco; uwagi. [reklama-ads] W przypadku braku ewidencji sprzedaży Urząd Skarbowy dokona oszacowania sprzedaży podatnika i na tej podstawie zostanie naliczony podatek. [rada]Dodatkowo, przedsiębiorca zwolniony z VAT, ma obowiązek wystawiania faktur ze stawką ”zw”, czyli zwolniony, na żądanie nabywcy.[/rada] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106).[/informacja] Podobne wzory pism: Rozłożenie na raty zaległości podatkowych wzór