Handel rzeczami używanymi – skutki podatkowe

W ostatnich latach, dzięki internetowi i szeregowi aplikacji mobilnych, coraz większą popularność zdobywa handel rzeczami używanymi. Ubrania, sprzęt RTV i AGD, meble, książki, do wyboru do koloru. W znacznej części przypadków handel ten odbywa się między osobami fizycznymi, rzadziej sprzedawcą jest przedsiębiorca. Mało osób zdaje sobie jednak sprawę, że w niektórych wypadkach sprzedaż rzeczy używanej rodzi obowiązek podatkowy.
Handel rzeczami używanymi

Na aukcjach internetowych możemy znaleźć oferty nie tylko na rzeczy „prywatne”, ale również na produkty powystawowe czy pochodzące ze zwrotów. Sprzedaż tych towarów możemy zakwalifikować jako handel rzeczami używanymi.

Aby nie narazić się fiskusowi warto wiedzieć, kiedy rzeczona sprzedaż rodzi obowiązki podatkowe. Kiedy należy zapłacić podatek dochodowy, a kiedy VAT? O tym poniżej.

Handel rzeczami używanymi – kiedy sprzedaż prywatna, a kiedy w ramach działalności gospodarczej?

Nie trzeba być wpisanym do rejestru przedsiębiorców, aby urząd skarbowy uznał danego sprzedawcę za przedsiębiorcę. To, kiedy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą określa art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT).

Przepis ten mówi, iż pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność handlowa prowadzona w sposób ciągły, zorganizowany oraz w celach zarobkowych. Spełnienie tych przesłanek sprawia, że sprzedawca z konsumenta staje się przedsiębiorcą (rejestracja firmy nie ma znaczenia).

W przypadku, gdy handel na aukcjach internetowych rzeczy używanych ma charakter incydentalny i sporadyczny, będzie to sprzedaż prywatna.

Jeżeli jednak sprzedawca posiada w ofercie szereg towarów, a ich zakup był dokonany w celu dalszej odsprzedaży (rzecz nie była używana do realizacji własnych potrzeb), musi się on liczyć z obowiązkiem zarejestrowania działalności, opłacania składek ZUS oraz podatków.  

Nie liczba transakcji, lecz charakter sprzedaży ma zasadnicze znaczenie w ocenie tego, czy sprzedający pozostaje osobą prywatną, czy przedsiębiorcą.

Np. jeżeli dochodzi do wyzbycia się przedmiotów z majątku osobistego (dużej ilości używanych rzeczy), lecz czynność ta nie wykazuje cech działalności gospodarczej, to nie będziemy mieli do czynienia z działalnością gospodarczą.

Prywatny handel rzeczami używanymi – kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Handel rzeczami używanymi należy zakwalifikować jako przychody osiągane poza działalnością gospodarczą ze sprzedaży składników majątku ruchomego. Mówi o tym art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT. Wysokość tego przychodu określa się jako wartość wyrażoną w cenie wskazanej w umowie, pomniejszoną o koszty odpłatnego zbycia.

Nie każda sprzedaż rzeczy ruchomych będzie rodziła obowiązek podatkowy. Ustawa bowiem ustanawia limit czasowy. Handel towarami używanymi będzie generowało podatek dochodowy jedynie, gdy będzie miał miejsce przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiła transakcja. Oznacza to, że wyzbycie się rzeczy po półrocznym jej „leżakowaniu” w domu zwalnia z podatku dochodowego.

Przykład:

Pan Jan nabył (jako konsument) smartfon w dniu 4 marca 2020 roku. Telefon nie spełniał oczekiwań Pana Jana, więc zdecydował się go odsprzedać.

  1. Pan Jan sprzedał telefon w dniu 15 września 2020 roku – termin półroczny liczy się od końca miesiąca, w którym nastąpiła transakcja – w tym przypadku termin nie minął. Pan Jan będzie musiał zapłacić podatek dochodowy;
  2. Pan Jan sprzedał telefon w dniu 1 października 2020 roku – w tej sytuacji termin półroczny został odczekany, przez co Pan Jan został zwolniony z obowiązku podatkowego.

Czy sprzedaż rzeczy używanych wymaga umowy pisemnej?

Sprzedaż, w każdym wypadku, dochodzi do skutku w ramach czynności prawnej zwanej umową sprzedaży. Dla transakcji, której przedmiotem jest sprzedaż rzeczy ruchomych używanych, prawo nie przewiduje żadnej szczególnej formy.

Może się ona przybrać formę pisemną, ustną czy nawet dorozumianą (prosta wymiana gotówki za rzecz). Przy bardziej wartościowych przedmiotach warto jednak spisać umowę dla celów dowodowych – może być przydatna przy dochodzeniu roszczeń np. z rękojmi.  

Podstawa opodatkowania

Jak zostało wskazane wyżej, sprzedaż rzeczy w ciągu pół roku od jej zakupu podlega opodatkowaniu. Jak jednak wyliczyć podstawę opodatkowania? 

Podstawą ustalenia wysokości przychodu jest cena określona w umowie pomniejszona o koszty zbycia rzeczy (np. wydatki poniesiona na ogłoszenia internetowe). Jak wskazuje sama nazwa, podatek liczony jest od dochodu (przychód minus koszty).

Oznacza to, że nie cena będzie wyznaczała podstawę, a różnica między przychodem uzyskanym ze sprzedaży rzeczy (ceną sprzedaży) a kosztem jej nabycia (ceną zakupu i in.), pomniejszonym o nakłady dokonane w czasie posiadania rzeczy.

Koszt nabycia to kwota należna zbywcy rzeczy oraz koszty związane z jej zakupem np. usługa transportowa. Z kolei do kategorii nakładów poniesionych w trakcie posiadania rzeczy zaliczymy wydatki związane z  ulepszeniem lub renowacją rzeczy, tj. tylko takie koszty, które miały wpływ na zwiększenie jej wartości.

Może to być np. renowacja mebli, wymiana części w sprzęcie RTV/AGD, zakup oprogramowania do sprzętu elektronicznego. Zaliczeniu nie podlegają z kolei wydatki związane z bieżącym użytkowaniem rzeczy (np. naprawa).

Dochód podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Ustawa o PIT nie wymaga jednak, aby podatek został zapłacony już w trakcie roku podatkowego, w którym doszło do sprzedaży.

Po zakończeniu roku podatkowego, w którym sprzedano rzecz, należy go rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym. Rozlicza się go wraz z innymi dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej (np. dochodami z pracy, czy z umów zleceń).

Konsekwencje zaniżenia cena

Konstrukcja prawa podatkowego rodzi pokusę zaniżania ceny przedmiotu na umowie. Takie nieuczciwe działanie może się jednak okazać nieopłacalne. Jeżeli cena zapisana w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy, a różnica ta nie wynika np. z wysokiego zużycia rzeczy czy jej uszkodzenia, organ podatkowy ma prawo do określenia wartości rynkowej takiego przedmiotu.

Organ ustala podstawę opodatkowania, biorąc pod uwagę ceny rynkowe podobnych rzeczy z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca sprzedaży. Jeżeli organ dojdzie do przekonania, że cena umowna została zaniżona, podatnika będzie musiał wyrównać różnicę w podatku oraz zapłacić odsetki.

Handel rzeczami używanymi w ramach działalności gospodarczej

Handel rzeczami używanymi, powystawowymi, pochodzącymi ze zwrotów czy z innych aukcji, tworzy obowiązek podatkowy, zarówno po stronie podatku dochodowego, jak i podatku od towarów i usług.

Podatek dochodowy

W kwestii podatku dochodowego przedsiębiorca może rozliczać się na zasadach ogólnych (17% i 32% od dochodu), lecz może także skorzystać z ryczałtu ewidencjonowanego.

W ramach ryczałtu podatnik zapłaci podatek od przychodu (nie dochodu), lecz nie ma możliwości pomniejszania podatku o koszty jego uzyskania. W przypadku handlu towarami używanymi obowiązuje podatek 3%, liczony od przychodu.

W zależności od wielkości naliczanej marży ryczałt może okazać się bardziej opłacalnym wyborem. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: Ryczałt ewidencjonowany – czym jest i kiedy się opłaca?

Co z podatkiem VAT?

Przedsiębiorcę obowiązuje również podatek od towarów i usług, tj. VAT. W przypadku sprzedaży rzeczy używanych mamy do czynienia z procedurą naliczania tzw. VAT-marża.

Co do zasady podatek VAT nalicza się od pełnej wartości sprzedawanych towarów i usług. Przy VAT-marża opodatkowaniu podlega wyłącznie nadwyżka stanowiąca różnicę między kwotą całkowitą  zapłaconą przez nabywcę towaru (ceną sprzedaży), a kwotą nabycia (ceną zakupu) pomniejszoną o wartość podatku. Obowiązuje stawka 23%, liczonego od zysku brutto.

VAT-marża podlegają ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, z wyjątkiem:

  • antyków;
  • dzieł sztuki;
  • przedmiotów kolekcjonerskich;
  • metali szlachetnych;
  • kamieni szlachetnych.

Procedura VAT-marża nie jest obligatoryjna. Podatnik może rozliczać się ze standardowego podatku VAT (od ceny towaru).

Korzystając z omawianej uproszczonej formy opodatkowania, VAT nie ma możliwości odliczenia podatku VAT u kupującego, brak jest też możliwości odliczenia podatku VAT u sprzedającego od kosztów dotyczących usługi.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426).
  • ustawa o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 685).

Podobne wzory pism:

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Zasiłek macierzyński a działalność gospodarcza

Zasiłek macierzyński jest uzależniony od składek na ubezpieczenie chorobowe. W przypadku pracowników etatowych pracodawca ma obowiązek opłacać ten rodzaj składki. [reklama-ads] Przedsiębiorca ma wolny wybór, może opłacać składki i korzystać z świadczeń społecznych lub może z nich zrezygnować i wówczas, w czasie choroby lub innych zdarzeń wyłączających go aktywności zawodowej, nie otrzyma adekwatnej pomocy finansowej. Co istotne, matka planująca ciążę lub zabezpieczająca się na taką możliwość, powinna zdecydować jak wysokie składki chce opłacać. Końcowo to od tej decyzji będą zależały jej „dochody” w czasie L4 w okresie ciąży oraz w czasie opieki nad nowonarodzonym dzieckiem. Zasiłek macierzyński – kto ma do niego prawo? Zasiłek macierzyński płatny przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przysługuje za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Na owe świadczenie mogą jednak liczyć wyłącznie ci przedsiębiorcy, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym, tj. dobrowolnie opłacali składki na to ubezpieczenie. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje osobie, która w okresie ubezpieczenia chorobowego: urodziła dziecko; przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku dziecka, które ma odroczony obowiązek szkolny i wystąpiła do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie; przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku dziecka, które ma odroczony obowiązek szkolny, na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej). [reklama-ads] [rada]Przedsiębiorców nie obowiązuje okres wyczekiwania. Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego urodziła dziecko. Wystarczy więc, aby kobieta przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego przed dniem porodu (nawet jeden dzień przed).[/rada] Zasiłek macierzyński a okres trwania urlopu Urlop macierzyński i rodzicielski jest świadczeniem mającym przede wszystkim zagwarantować matce dziecka potrzebny czas do rekonwalescencji i wypoczynku po ciąży i porodzie, a także dać czas na odchowanie nowonarodzonego dziecka. Urlop macierzyński jest urlopem obligatoryjnym, z którego musi skorzystać każda pracująca (również prowadząca działalność) matka po urodzeniu dziecka. Urlop ten może być wykorzystany już w trakcie ciąży, w okresie do sześciu tygodni przed przewidywaną datą porodu. Skorzystanie z tego uprawnienia proporcjonalnie skraca czas urlopu po porodzie. „Przymusowy” okres rekonwalescencyjny trwa 14 tygodni, w tym czasie matka nie może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego. Po tym okresie pracownica może zrezygnować ze świadczenia przekazując pozostałą część urlopu pracującemu ojcu dziecka. Ojciec dziecka będzie otrzymywał zasiłek macierzyński, o ile opłacał składki chorobowe (w przypadku umowy o pracę składki te są opłacane obowiązkowo przez pracodawcę). [reklama-ads] Przedsiębiorcza matka ma prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego w takim samym zakresie czasowym jak pracownik etatowy. Jest to odpowiednio: 20 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka; 31 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci; 33 tygodnie w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie trojga dzieci; 35 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie czworga dzieci; 37 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie pięciorga i więcej dzieci. Po okresie urlopu macierzyńskiego przedsiębiorcom przysługuje urlop rodzicielski, przez który mogą oni w dalszym ciągu pobierać zasiłek macierzyński. Urlop rodzicielki trwa: 32 tygodnie w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, lub 34 tygodnie w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci. [pomoc]Przykład: W przypadku urodzenia jednego dziecka, matka prowadząca działalność gospodarczą, może pobierać zasiłek łącznie przez 52 tygodnie. W przypadku trojaczków będzie to już 67 tygodnie.[/pomoc] Warto wskazać, iż wysokość zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego zależy od momentu złożenia deklaracji w przedmiocie chęci skorzystania z urlopów: jeżeli w ciągu 21 dni od porodu matka złoży do ZUS deklarację chęci skorzystania od razu z zasiłku przez okres 52 tygodni (urlop macierzyński i rodzicielski) zasiłek będzie wypłacany w wysokości 80% podstawy; z kolei jeżeli w wyżej wskazanym okresie deklaracja ta nie zostanie złożona, to przez okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego kobieta będzie otrzymywać zasiłek w wysokości 100% podstawy, zaś przez okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego zasiłek będzie wynosić 60% podstawy. [reklama-ads] Wysokość zasiłku macierzyńskiego – jak go wyliczyć? Tutaj dochodzimy do najważniejszej kwestii – wysokości zasiłku. Kwota otrzymywana z ZUS zależy od wysokości opłacanych składek, tj. od zadeklarowanej podstawy, od której oblicza się składki, w okresie ostatnich 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego. Jeżeli jednak przed porodem (ew. przyjęciem dziecka) składki były opłacane krócej aniżeli 12 miesięcy, zasiłek macierzyński zostanie obliczony na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych, za które było płacone ubezpieczenie. Oznacza to, że jednorazowe podniesienie składki chorobowej nie będzie miało tak istotnego wpływu na wzrostu zasiłku macierzyńskiego. Aby otrzymać wysoki zasiłek, należy odprowadzać składkę chorobową w wyższej wysokości przez pełne 12 miesięcy. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2021 roku nie może być niższa niż 3.155,40 zł. Wylicza się ją jako 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku 2021 wynosi 5.259 zł. Im wyższe składki, tym adekwatnie wyższa podstawa wymiaru do ustalenia zasiłku. W regulowaniu wysokości składek istnieje jednak ograniczenie – zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to, ze maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe w 2021 roku wynosi 13.147,50 zł. [rada]Przedsiębiorcy, których kwota zasiłku macierzyńskiego w skali miesiąca, pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, jest niższa od 1.000 zł (kwoty świadczenia rodzicielskiego), otrzymają podwyższenie świadczeń do 1.000 zł miesięcznie.[/rada] [reklama-ads] Przedsiębiorca opłacający preferencyjne składki, tj. tzw. mały ZUS oraz mały ZUS plus musi liczyć się z niższą podstawą naliczania zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego. W praktyce oznacza to otrzymywanie minimalnej kwoty 1.000 zł. [uwaga]Czytaj też: Świadczenia na dzieci w 2021 roku – na co mogą liczyć rodzice?[/uwaga] Co jeżeli zasiłek macierzyński zaczął być pobierany przez upływem 12 miesięcy? W przypadku zaistnienia niezdolności do pracy przed upływem 12 miesięcy ubezpieczenia, przy wyższej niż minimalna podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, podstawę tę stanowi suma: przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.  [pomoc]Przykład: Przedsiębiorcza matka, zaszła w ciąże po 3 miesiącach od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Przez ten okres opłacała składki na ubezpieczenie chorobowe od zadeklarowanej kwoty 8.000 zł. Minimalna podstawa wymiaru składek w 2021 roku to 3.155,40 zł. Krok 1 – wyliczenie najniższej przeciętnej podstawy: 3155,40 - 3155,40 x 13,71%  = 2722,80 zł [reklama-ads] Krok 2 – wyliczenie nadwyżki z tytułu opłacania składek: 8000 zł – 3155,40 = 4844,60 4844,60 – 4.844,60 x 13,71% = 4180,41 Iloczyn 1/12 kwoty nadwyżki i miesięcy podlegania ubezpieczeniu: (4180,41 / 12) x 3 = 1045,10 [reklama-ads] Krok 3 – wyliczenie podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego: 2722,80 + 1045,10 = 3767,9 100% podstawy wymiaru wynosi 3.767,90 zł. W przypadku łącznego pobierania zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego: 3.767,90 zł x 80% = 3014,32 80% podstawy wymiaru wynosi 3.014,32 zł. [reklama-ads] Krok 4 – wyliczenie kwoty zasiłku: Po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 17%, zasiłek macierzyński będzie wynosił 2.501,88zł.[/pomoc] Jak starać się o zasiłek macierzyński? Chęć uzyskania zasiłku macierzyńskiego należy zgłosić do ZUS, składając stosowne dokumenty. ZUS w przeciągu 30 dni od stwierdzenia uprawnień do zasiłku wypłaca świadczenie. Jeśli ZUS zdecyduje się wszcząć postępowanie wyjaśniające wobec ubezpieczonej matki, na czas trwania tego procesu, wypłata zasiłku może zostać wstrzymana (w praktyce dzieje się tak w 99% przypadków). Do wypłaty dojdzie dopiero po tym, gdy ZUS wyda pozytywną decyzję w sprawie. ZUS oprócz zakwestionowania samego prawa do świadczenia, może nie zgodzić się na wypłatę danej wysokości zasiłku. Wtedy obniży jego wysokość do kwoty przez siebie uznanej . W takim wypadku należy złożyć odwołanie od decyzji organu do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Prowadzenie działalności w czasie zasiłku – czy to legalne? Jak najbardziej. Kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskich i rodzicielskim ma w dalszym ciągu może prowadzić działalność gospodarczą. Wówczas podlega jedynie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności. Nie ma natomiast obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne i rentowe. [rada]Jeżeli otrzymywany zasiłek macierzyński nie przekracza 1.000 zł miesięcznie, opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne nie jest obowiązkowe.[/rada] Co jeżeli przedsiębiorca nie opłacał składki chorobowej? [reklama-ads] Jeżeli przedsiębiorca nie opłacał składki chorobowej, nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego. Jednakże dla matki, która nie pobiera zasiłku macierzyńskiego, przewidziane jest świadczenie rodzicielskie w wysokości 1.000 zł miesięcznie. Jest ono płatne przez 52 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka. W przypadku urodzenia wieloraczków albo przysposobienia lub objęcia opieką więcej niż jednego dziecka okres ten wynosi do 71 tygodni (analogicznie jak przy urlopie macierzyńskim i rodzicielskim). Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej, właściwym dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Czas to wynosi trzy miesiące od daty urodzenia dziecka. [rada]Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje matce, jeżeli ojciec dziecka otrzymuje zasiłek macierzyński.[/rada] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320). ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423). ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 870).[/informacja] [reklama-ads]

Koszty uzyskania przychodów – jakie koszty może odliczyć przedsiębiorca?

Koszty uzyskania przychodów przedsiębiorcy określają dwie ustawy, tj. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PIT) oraz o ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o CIT). Temat szczegółowo normują przepisy art. 22 i nast. ustawy o PIT oraz art. 15 i nast. ustawy o CIT. Mimo, iż obie ustawy trochę inaczej podchodzą do problematyki kosztów, to istota tych regulacji zasadniczo pozostaje taka sama. [reklama-ads] Koszty uzyskania przychodów – czym są? Wspomniane na wstępie ustawy nie stanowią dokładnej definicji kosztów uzyskania przychodów wraz z katalogiem wszystkich możliwych do doliczenia rodzajów wydatków. Ustawodawca określił natomiast, które z wydatków poniesionych przez podatnika mogą wpłynąć na osiągnięty przez niego podatek dochodowy. Określił cechy, jakie koszty muszą posiadać, aby mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów. Koszt ten musi spełniać następujące przesłanki: służy osiągnięciu przychodu, czyli został poniesiony w celu jego osiągnięcia lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, oraz nie został wymieniony przez ustawodawcę w katalogu kosztów wyłączonych przez niego spośród kosztów uzyskania przychodu, tj. w art. 23 ustawy o PIT lub art. 16 ustawy o CIT. Powyższe oznacza, że musi istnieć źródło przychodów oraz związek przyczynowy między wydatkami i przychodem. Zasadniczo zatem każdy wydatek celowo poniesiony z zamiarem uzyskania przychodu, poza wyraźnie wskazanymi w art. 23 ustawy o PIT lub art. 16 ustawy o CIT może być uznany za koszt uzyskania przychodu. Co ważne wymienione wyżej cechy, którymi powinien charakteryzować się koszt uzyskania przychodu, muszą wystąpić łącznie. Określenie "koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu"  uzależnia uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów od istnienia pomiędzy tym wydatkiem a przychodem lub źródłem przychodu związku o charakterze przyczynowo-skutkowym lub gospodarczym. Istotą istnienia takiego związku jest osiągnięcie przychodu przez podatnika albo osiągnięcie, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. [reklama-ads] Nie stanowią więc kosztu uzyskania przychodu poniesione przez podatnika wydatki, które w obiektywnie nie mogą przyczynić w żaden zdroworozsądkowy sposób do osiągnięcia przychodu z danego źródła. [paragraf]Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 2013 roku, sygn. akt: II FPS 7/12: „1. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie nie stanowiącymi kosztów – wymaga indywidualnej oceny pod kątem istnienia związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu. Oznacza to, że podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych może zaliczyć w ciężar kosztów wszelkie faktycznie poniesione wydatki, które mają lub mogły mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu z wyłączeniem enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT. 2. Przy interpretacji przepisów dotyczących kosztów uzyskania przychodów należy mieć na uwadze, że każdy wchodzący w rachubę jako koszt uzyskania przychodów wydatek (koszt), powinien przejść "test" na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, pod kątem pozostawania w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami osiąganymi przez podatnika. Podstawą do ustalenia, jakiego rodzaju "koszty" stanowią koszty uzyskania przychodów jest art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Natomiast nieprawidłowa, bo obarczona dużym ryzykiem błędu jest wykładnia polegająca na zastosowaniu rozumowania a contrario z negatywnego katalogu, zawartego w art. 23 ust. 1 tej ustawy, w celu ustalenia co stanowi pozytywnie koszt uzyskania przychodów, gdyż nie taki jest cel tych przepisów (art. 23 ust. 1), tj. przesądzenie, co jest kosztem uzyskania przychodów”. [/paragraf] [reklama-ads] [paragraf]Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2014 roku, sygn. akt: II FSK 2275/11: "Aby określony wydatek został uznany za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU, podatnik musi wykazać nie tylko poniesienie tego wydatku, ale także istnienie zależności między tym wydatkiem a możliwością uzyskania w przyszłości przychodu z tego tytułu. W tym celu konieczne jest w szczególności wykazanie przez podatnika, na co dany wydatek został przez niego poniesiony, a w wypadku wydatków na nabycie usług – jakie konkretne świadczenia ze strony swojego kontrahenta podatnik uzyskał za przekazane mu środki pieniężne". [/paragraf] Koszty uzyskania przychodów – najczęściej wliczane wydatki Wydatki najczęściej uznawane za koszty uzyskania przychodów, to takie które każde przedsiębiorstwo musi ponieść bez względu na rodzaj wykonywanej działalności. W szczególności będą to wydatki związane z: zakupem towarów handlowych i materiałów podstawowych; promocją i reklamą – m.in. pieczęci firmowe, domeny stron internetowych, wizytówki, znaki towarowe i in.; prowadzeniem biura oraz jego wyposażeniem – m.in.  czynsz płacony za wynajem lokalu, opłaty za media, abonamenty telekomunikacyjne, wyposażenie lokalu, akcesoria biurowe, środki czystości i in.; AGD i RTV wykorzystywanych w biurze oraz przez pracowników firmy – m.in. telefon, komputer, oprogramowanie, drukarka, aparat fotograficzny, kamera, telewizor, projektor i in.; finansami przedsiębiorstwa – m.in. usługi księgowe, opłaty bankowe i in.; edukacją kadry pracowniczej – m.in. szkolenia, warsztaty, studia podyplomowe, konferencje i in.; podróżami służbowymi – m.in. paliwo, noclegi, wyżywienie, diety.; transportem – m.in. utrzymanie pojazdu, paliwo, ubezpieczenie OC/AC, raty leasingowe, czynsz wynajmu i in.; [rada]Do omawianej grupy kosztów z całą pewnością należy zaliczyć także odpisy amortyzacyjne środków trwałych.[/rada] [reklama-ads] Koszty uzyskania przychodów a przychody mieszane Co w przypadku, gdy dane koszty są związane zarówno z przychodami podlegającymi opodatkowaniu, jak i z przychodami od tego podatku zwolnionymi? W takiej sytuacji podatnik musi ustalić jaką część owego kosztu można zaliczyć do przychodów opodatkowanych. Należy wyliczyć procentowy udział przychodu podlegającego podatkowi w przychodach ogółem, a następnie takie same proporcje zastosować do obliczenia struktury kosztu, który można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. [uwaga]Czytaj też: IP BOX – dla kogo preferencja podatkowa?[/uwaga] Wydatki nieuznawane za koszty Przepisy art. 23 ustawy o PIT lub art. 16 ustawy o CIT tworzą katalog o wręcz zawrotnej ilości pozycji. W niniejszym artykule wyodrębnimy jedynie najważniejsze grupy wydatków, których nie można uznać za koszty. Zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw Nie chodzi o wszystkie środki trwałe, a o wydatki poniesione na zakup gruntów (nieruchomości) oraz prawa wieczystego użytkowania gruntów, a także ich ulepszenia. Dodatkowo wartości niematerialne i prawne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Możliwość zaliczenia ww. wydatków jako koszty pojawia się dopiero w przypadku ich zbycia lub likwidacji. Spłata kredytów i pożyczek W kwestii kredytów i pożyczek, kosztów nie stanowią zapłacone raty kwot głównych. Jedynie zapłacone odsetki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. [reklama-ads] Odsetki budżetowe – zaległości podatkowe W przypadku odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności (podatków i opłat), w żadnym wypadku nie mogą one zostać zaliczone w koszty podatkowe. Grzywny i kary Do kosztów nie zaliczymy także kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań, grzywny i kary pieniężne oraz odsetki od nich, orzeczone w postępowaniach karnych, karnych skarbowych, administracyjnych i w sprawach o wykroczenia oraz kary, opłaty i odszkodowania z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska i niewykonywania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Do tego zacnego grona zaliczają się również wydatki poniesiona na kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostawie oraz usuwaniu ich wad. Podatek VAT Co do zasady podatek od towarów i usług nie jest kosztem podatkowym. Istnieją przy tym wyjątki - podatek naliczony może zostać odliczony od przychodu, gdy: podatnik jest zwolniony z VAT; podatnik nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych z VAT; podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku. Dodatkowo podatek VAT stanowi koszt uzyskania przychodów, w przypadku: importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli podatek ten nie stanowi jednocześnie podatku naliczonego. [reklama-ads] Samochód osobowy Zasadniczo samochód osobowy będzie stanowił koszt uzyskania przychodu. Jednakże ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia, tj.: jako koszty uzyskania przychodów rozliczane mogą być tylko odpisy od wartości samochodu nieprzekraczającej 20.000 euro, przeliczonej na PLN według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania; w przypadku gdy firma nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu, wydatki związane z eksploatacją samochodu (naprawy, części zamienne, opony) można zaliczyć do kosztów firmy jedynie w 75%.  Niewypłacone wynagrodzenia i inne Do omawianych wydatków zaliczamy również niewypłacone wynagrodzenia z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, powiązane z nimi ubezpieczenia, wydatki na działalność socjalną i wpłaty na PFRON. Koszty uzyskania przychodów - waluta zaliczania kosztów Koszt poniesiony w walucie obcej należy przeliczyć na PLN według kursu średniego ogłaszanego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień poniesienia kosztu. Jeżeli w tym dniu nie ogłoszono kursu waluty, stosuje się kurs ostatniego dnia przed tą datą. [rada]Jeżeli jednak między dniem zaliczenia wydatku w koszty, a dniem rzeczywistej zapłaty należności występują różnice kursowe, należy dokonać korekty wartości wydatku, tj. jego powiększenia lub pomniejszenia.[/rada] [reklama-ads] Terminy zaliczania w koszty Co do zasady koszty uzyskania przychodów mogą być potrącanie tylko w roku podatkowym, w którym zostały poniesione. W przypadku firm korzystających z KPiR możliwe jest także potrącenie w bieżącym roku podatkowym kosztów poniesionych w latach poprzedzających ten rok, ale dotyczących przychodów bieżących. Warunkiem jest prowadzenie co roku księgi w taki sposób, aby możliwe było wyodrębnienie kosztów odnoszących się do bieżącego roku podatkowego. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426). ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1406).[/informacja]