Sezon wakacyjny za pasem. Dobra pogoda i spotkania z przyjaciółmi wzmagają częstotliwość sięgania po alkohol i inne używki. Nie ma w tym nic nagannego, ważne jednak aby robić to z głową.
Jednym z bardziej nierozsądnych i ryzykownych zachowań po spożyciu jest właśnie jazda samochodem. Odpowiedzialni za taką sytuację są nie tylko sami kierowcy, ale także „współbiesiadnicy”, którzy na to przyzwalają. Jazda pod wpływem alkoholu stanowi zagrożenie dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, także przechodniów, dlatego też bezwzględnie należy sprzeciwiać się zachowaniom tego typu.
Jazda pod wpływem alkoholu – wykroczenie czy przestępstwo?
Jazda pod wpływem alkoholu posiada dwie postacie. Pierwszą z nich jest stan po użyciu alkoholu, który stanowi wykroczenie. Druga postać to nietrzeźwość, która jest już poważnym przestępstwem. Różnice między stanami upojenia są istotne – od stanu zależy rodzaj i wymiar kary.
Stan po użyciu alkoholu
Prawo dopuszcza możliwość jazdy pojazdem z maksymalnym stężeniem we krwi kierowcy do 0,2 promila. Wyższe wartości oznaczać będą więc stan po użyciu, a w skrajnych sytuacjach nietrzeźwość.
Stan po użyciu alkoholu reguluje art. 87 Kodeksu wykroczeń (dalej KW). Wykroczeniem będzie stan, w którym:
- zawartość alkoholu we krwi osoby kierującej pojazdem wynosi między 0,2 a 0,5 promila, lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza wynosi między 0,1 – 0,25 mg.
Jazda pod wpływem alkoholu – co grozi za wykroczenie?
§ 1. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. § 1a. Tej samej karze podlega, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd niż określony w § 1. § 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu inny pojazd niż określony w § 1, podlega karze aresztu do 14 dni albo karze grzywny. § 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów. § 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1a lub 2 można orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż określone w § 1.
Za wykroczenie z art. 87 § 1 KW kierowcy grozi kara aresztu od 5 do 30 dni lub kara grzywny od 50 zł do 5 tys. zł. W przypadku stanu po użyciu alkoholu areszt można orzec jedynie, gdy czyn popełniono umyślnie, a za orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu lub okoliczności sprawy świadczą o demoralizacji sprawcy albo sposób działania zasługuje na szczególne potępienie.
Dodatkowa ustawa przewiduje także możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary – orzeczenie kary nagany. Nie ma z kolei możliwości wymierzenia kary ograniczenia wolności czy jej pozbawienia – są to kary rodzajowo surowsze od kary grzywny.
Wraz z wymierzeniem sankcji sąd ma obowiązek orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat. Kierowca otrzymuje także 10 punktów karnych.
W przypadku, gdy kierowca znajduje się w stanie nietrzeźwości (>0,5 promila) lub pod wpływem podobnie działającego środka lub stanie po użyciu alkoholu (0,2-05 promila) i prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd niż pojazd mechaniczny (najczęściej jest to rower), również podlega karze aresztu od 5 do 30 dni albo grzywny od 50 do 5 tys. zł. Dodatkowo sąd fakultatywnie może orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne.
Stan nietrzeźwości
Stan nietrzeźwości określa art. 115 § 16 Kodeksu karnego (dalej jako KK). W rozumieniu tego przepisu stan nietrzeźwości zachodzi, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Jazda pod wpływem alkoholu – co grozi za przestępstwo?
Zgodnie z art. 178a KK, za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Grzywna naliczana jest w zależności od sytuacji majątkowej sprawcy. Sąd wymierza ją w wysokości od 10 do 540 stawek dziennych, przy czym jedna stawka dzienna wynosi nie mniej niż 10 zł, nie więcej niż 2 tys. zł. Natomiast kara ograniczenia wolności polega na obowiązku wykonywania prac społecznych albo potrąceniu wynagrodzenia. Jej maksymalny wymiar to 2 lata.
Dodatkowo sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdu określonego rodzaju na okres nie krótszy niż 3 lata.
Ponowna jazda pod wpływem alkoholu – co w przypadku recydywy?
Przepis art. 178a § 4 KK przewiduje typ kwalifikowany przestępstwa w przypadku recydywy, tj. ponownego prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Zaostrzona odpowiedzialność przewidziana została dla kierowcy, który popełniając przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości, był już wcześniej skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym, powietrznym lub wodnym zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób lub mienia w wielkich rozmiarach, przestępstwo sprowadzenia niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym, powietrznym lub wodnym lub za wypadek, a także dla kierowcy, który popełnił to przestępstwo w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo.
W takiej sytuacji kierowca podlegać będzie karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Zostanie wobec niego orzeczony także dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.
Jeżeli jednak stężenie alkoholu w organizmie kierowcy wskazuje na wykroczenie (<0,5 promila), wówczas sprawcy będzie groziła kara aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 zł. Sąd wobec takiego kierowcy orzeknie również zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Za jazdę pod wpływem alkoholu sąd zasądzi od sprawcy także nawiązkę na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie nie niższej niż 5 tys. zł (nawet do 60 tys. zł).
Kary za wypadek spowodowany podczas jazdy po alkoholu
Już sama jazda pod wpływem alkoholu stanowi wykroczenie lub przestępstwo. Należy mieć jednak świadomość, że w przypadku spowodowania wypadku pod wpływem kary będą o wiele surowsze.
Pijany sprawca wypadku komunikacyjnego podlega karze pozbawienia wolności w wysokości nawet do 12 lat oraz obligatoryjnemu zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych. Jeżeli w wypadku doszło do uszczerbku na zdrowiu lub śmierci poszkodowanego zakaz ten może być dożywotni.
Dodatkowo sąd zasądza świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, gdzie minimalna kwota świadczenia wynosi 10 tys. zł, maksymalna zaś 60 tys. zł.
Co z ubezpieczeniem OC i AC?
Nie ma się co łudzić, żadne towarzystwo ubezpieczeniowe nie weźmie na siebie odpowiedzialności za pijanego kierowcę. Niezależnie czy chodzi o wykroczenie czy przestępstwo, jazda pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających znajduje się wśród wyłączeń z ochrony ubezpieczeniowej w ramach OC i AC.
Powyższe oznacza, że sprawca będzie musiał zwrócić ubezpieczycielowi sumę wypłaconych odszkodowań dla osób trzecich w ramach OC. Towarzystwo ubezpieczeniowe pokryje straty, lecz jednocześnie zażąda zwrotu środków od sprawcy. Z kolei, jeżeli chodzi o autocasco, to pijany kierowca może pożegnać się z jakimkolwiek odszkodowaniem. Wszystkie szkody będzie musiał naprawić z własnej kieszeni.
Polecane wzory pism:
