Nagrywanie rozmowy bez zgody rozmówcy

W dobie rozwijającej się technologii, nagrywanie rozmowy bez zgody rozmówcy staje się coraz częstszym problem. Kwestia ta jest kłopotliwa, gdyż nie doczekała się jeszcze szczegółowego uregulowania ani w prawie karnym ani cywilnym. Jednakże, na gruncie niektórych przepisów oraz aktualnego orzecznictwa, możemy wyróżnić kilka sytuacji, w których status osoby rejestrującej będzie zgoła inny.
nagrywanie rozmowy

Na nagrywanie rozmowy bez zgody rozmówcy najczęściej decydują się osoby, które chcą zdobyć dowód na okoliczność m.in. łamania prawa, naruszania dóbr osobistych, niewłaściwej opieki nad dzieckiem przez jednego z opiekunów, czy też nierzetelności kontrahenta.

Legalność nagrywania rozmów zależy w dużej mierze, od tego czy osoba rejestrująca uczestniczy w rozmowie czy też nagrywa rozmowę osób trzecich, nie uczestnicząc w niej. Omawiany problem dotyczy zarówno nagrywania samego dźwięku jak i dźwięku z obrazem.

Nagrywanie rozmowy przez osobę, która w niej nie uczestniczy

Nagrywanie rozmowy osób trzecich, bez ich wiedzy i zgody, przez osobę która w rzeczonej rozmowie nie uczestniczy, w wielu wypadkach może wypełniać znamiona przestępstwa opisane w art. 267 Kodeksu karnego.

Przepis art. 267 § 1 k.k. wskazuje, iż każdy, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Z kolei § 3 tego przepisu stanowi, że tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.

Oznacza to, że nagrywanie rozmowy osób trzecich bez ich zgody lub nawet montaż urządzeń podsłuchowych, stanowi przestępstwo. Oprócz sankcji karnych kolejną konsekwencją jest brak możliwości użycia takiego rodzaju nagrań jako dowodu w postępowaniu sądowym.

Są jednak wyjątki od tej sytuacji, mianowicie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 listopada 2002 roku (sygn. akt: I CKN 1150/00) stwierdził, iż, w przypadkach, w których zachodzi akceptowalna niewspółmierność między dobrem naruszonym a wyższym interesem, który jest przy tym odpowiednio ważny, rejestracja rozmowy osób trzecich bez ich zgody może posłużyć jako dowód w sprawie.

Niezależnie od konsekwencji karnych, nieuprawnione nagrywanie osób trzecich, może skutkować wniesieniem pozwu o naruszenie dóbr osobistych przez osoby nagrywane. Taki pozew ma swoje oparcie w art. 23 Kodeksu cywilnego i będzie dotyczył naruszenia prawa do prywatności i tajemnicy komunikowania się.

Nagrywanie rozmowy przez osobę, która w niej uczestniczy

Przepis art. 267 k.k. reguluje sytuację, w której osoba rejestrująca uzyskuje dostępu do treści rozmowy nieprzeznaczonej dla niej. Jeżeli więc osoba rejestrująca jest uczestnikiem tej rozmowy, to nie sposób twierdzić, aby rejestrowała treść dla niej nieprzeznaczoną. Oznacza to, że nagrywanie rozmowy przez jej uczestnika, nie może być uznane za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w art. 267 k.k.

Brak odpowiedzialności karnej, nie stanowi jednocześnie odpowiedzialności cywilnej. Analogicznie do przypadku wcześniejszego nagrywanie rozmowy bez zgody rozmówcy może być rozpatrywane pod kątem naruszenia dóbr osobistych określonych w art. 23 k.c.

Mimo iż Kodeks cywilny nie reguluje wprost prawa do tajemnicy rozmowy jako dobra osobistego, to katalog art. 23 k.c. jest otwarty i możliwe jest konstruowanie dóbr osobistych innych niż wskazane w przepisie. W tym miejscy przychodzi nam z pomocą orzecznictwo Sądu Najwyższego.

W aktualnym orzecznictwie ugruntował się pogląd, iż prawo do swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnicy rozmowy stanowi dobro osobiste. Nagrywanie zaś konwersacji zarówno prywatnej, jak i służbowej, bez wiedzy oraz zgody zainteresowanego niewątpliwie to dobro narusza. W wyroku z dnia 31 stycznia 2018 roku (sygn. akt: I CSK 292/17) Sąd Najwyższy stwierdził, że „potajemne nagrywanie rozmówcy narusza dobro osobiste w postaci swobody wypowiedzi oraz sferę prywatności rozmówcy, które powszechnie uznawane są w literaturze za wartości szczególnie chronione. Dokonywanie potajemnego nagrywania innych osób jest powszechnie nieakceptowane w społeczeństwie i stanowi działanie zasługujące na dezaprobatę”. Sąd podkreślił, iż nagranie rozmowy bez wiedzy i zgody rozmówcy stanowi samo w sobie naruszenie dobra osobistego w postaci integralności wypowiedzi i prywatności nagrywanego potajemnie rozmówcy. W tym przypadku nie ma znaczenie czy doszło do naruszenia dobrego imienia lub renomy wnioskodawczyni, ani też czy w ogóle doszło do ujawnienia nagrania. Potajemne nagranie prowadzonej rozmowy narusza swobodę wypowiedzi i prywatność rozmówcy, dlatego też  każdy przejaw takiego działania prowadzi do naruszenia prawa osoby nagrywanej bez jej zgody, a ochrona przysługuje już w przypadku samego zagrożenia dóbr osobistych.

W praktyce jednakże każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie. Ustaleniem, czy dobra osobiste osoby nagrywanej zostały naruszone, zajmie się sąd w trakcie sprawy cywilnej z powództwa osoby nagrywanej. 

Wykorzystanie nagranej rozmowy

Samo zarejestrowanie rozmowy to jedno, inną kwestią jest wykorzystanie tego nagrania. Przyjęło się, iż wykorzystanie nagranych treści powinno mieć miejsce jedynie w przypadkach dochodzenia przysługujących osobie nagrywającej praw na drodze postępowania cywilnego lub karnego. Zaś wykorzystanie treści rozmowy może dotyczyć wyłącznie sprawy, w przedmiocie której toczy się postępowanie.

Jeżeli więc, jako dowód zaprezentujemy nagranie rozmowy, w której nasz przeciwnik oprócz wiadomości w przedmiocie sprawy ujawni również szczegóły ze swojego życia prywatnego, to w zakresie niedotyczącym sprawy, wykorzystanie nagranych treści może zostać uznane za naruszenie dóbr osobistych.

Wszystko zależy

Jeżeli w przypadku prawa karnego, możemy stwierdzić, że nagrywanie rozmów zostało unormowane w miarę jednoznacznie, to w przypadku prawa cywilnego przepisy nie są już tak przejrzyste.

Z praktycznego punku widzenia, możemy przyjąć, że nagranie rozmowy bez wiedzy rozmówcy będzie dopuszczalne, jedynie w wypadkach, gdy istnieje ku temu racjonalny cel związany z ochroną interesów prawnych osoby nagrywającej.

Najlepszym wyjściem, które pozwoli nam się zabezpieczyć na wypadek ewentualnych pozwów, jest poinformowanie drugiej strony o planowanym nagrywaniu rozmowy. Jeżeli, jednak boimy się, że takie poinformowanie rozmówcy może wpłynąć na przebieg rozmowy, warto zadbać o obecność świadka, który w przypadku sporu sądowego będzie mógł poświadczyć treść rozmowy.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1600).
  • ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1025).
Przemysław Grzegorczyk
Przemysław Grzegorczyk
Adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym, karnym i karnoskarbowym.

więcej porad

Zwolnienie pracownika na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia

Zwolnienie pracownika na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia przysługuje pracownikowi, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę. Przy czym pracownik za ten czas zachowuje uprawnienie do wynagrodzenia. [rada]Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi wynagrodzenia za dni wolne na poszukiwanie pracy. Jeżeli tego nie uczyni, pracownik ma prawo domagać się spełnienia roszczenia w terminie 3 lat.[/rada] [reklama-ads] Komu przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy? Prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy jest uzależnione od spełnienia kilku warunków: umowę o pracę z pracownikiem musi zostać rozwiązana przez pracodawcę. Oznacza to, że z tego uprawnienia nie skorzysta pracownik który sam rozwiązał umowę bądź dokonał tego za porozumieniem stron. Zwolnienie przysługuje w razie rozwiązania przez pracodawcę każdego rodzaju umowy o pracę, tj. zarówno umowy na czas określony jak i nieokreślony. okres wypowiedzenia pracownika musi wynosić co najmniej dwa tygodnie. Uprawnienie nie obejmuje więc pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę na okres próbny oraz na okres krótszy niż trzy miesiące. pracownik musi złożyć wniosek o udzielenie mu dni wolnych na poszukiwanie pracy. Pracodawca nie ma obowiązku informować pracownika o takim uprawnieniu. Pracownik sam musi o to zadbać. W przypadku, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest spowodowane ogłoszeniem upadłości albo likwidacja pracodawcy lub z innych przyczyn niedotyczących pracownika, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi również przysługuje prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy. [uwaga]Czytaj też: Niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę[/uwaga] Wymiar okresu zwolnienia [reklama-ads] Analogicznie do powyższego akapitu wymiar zwolnienia na poszukiwanie pracy również jest uzależniony od długości okresu wypowiedzenia. Pracownikowi przysługują zwolnienia w wymiarze: 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia; 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia; 3 dni robocze - w przypadku, kiedy wypowiedzenie pracownikowi umowy o prace nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, lub z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Wniosek o zwolnienie pracownika w celu poszukiwania pracy Podstawę udzielenia dni wolnych na poszukiwanie pracy stanowi wniosek pracownika. Pracodawca natomiast ma obowiązek uwzględnić taki wniosek. Pracodawca nie ma prawa odmówić pracownikowi zwolnienia na poszukiwanie pracy, twierdząc, iż pracownik nie zamierza podejmować zatrudnienia w ramach stosunku pracy, albo znalazł już pracę, a więc nie wykorzysta dni wolnych na poszukiwanie pracy zgodnie z celem określonym w komentowanym przepisie. [rada]To pracownik decyduje o tym, w jakim terminie najlepiej wykorzysta dni wolne na poszukiwanie pracy.[/rada] Pracownikowi, któremu pracodawca nie udzielił zwolnienia na poszukiwanie pracy, przysługuje roszczenie o udzielenie takiego zwolnienia. [reklama-ads] Należy pamiętać, iż pracownik nie może sam sobie udzielić zwolnienia na poszukiwanie pracy. Nieprzybycie do pracy w dniach, w których pracownik wystąpił o udzielenie zwolnienia na poszukiwanie pracy, może zostać potraktowane przez pracodawcę jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i skutkować rozwiązaniem umowy o pracę z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tj. Dz.U.2018.0.917).[/informacja] Polecane wzory pism: Wypowiedzenie warunków umowy o pracę wzór Wypowiedzenie umowy o praktyki przez ucznia wzór Wypowiedzenie umowy zlecenia wzór Rozwiązanie umowy przez pracodawcę bez wypowiedzenia

Zmiana nazwiska po ślubie

Zmiana nazwiska po ślubie wielokrotnie staje się problematyczne dla narzeczonych. Przyjęło się, iż to kobieta przyjmie nazwisko przyszłego męża. Istnieją jednak inne możliwości na rozwiązanie tego problemu. Jakie? mąż przyjmuje nazwisko żony; jedno z małżonków przybiera nazwisko dwuczłonowe – żona dołącza do swojego nazwiska nazwisko męża bądź mąż dołącza do swojego nazwiska nazwisko żony. Kolejność nazwisk jest dowolna; oboje z małżonków przybiera nazwisko dwuczłonowe – małżonkowie dołączają do swojego nazwiska nazwisko drugiego partnera. Kolejność nazwisk jest dowolna; każde z małżonków zostaje przy swoim nazwisku – opcja ta mimo, że jest najprostsza, to jednak w przyszłości może pociągać za sobą wiele nieporozumień i problemów natury formalnej. [reklama-ads] Zmianę nazwiska deklaruje się (dokonuje się) w Urzędzie Stanu Cywilnego już w czasie pobierania zaświadczenia o braku przeciwwskazań do zawarcia małżeństwa. Wybierając ślub cywilny narzeczeni zaświadczenie takie pobierają na miesiąc i jeden dzień przed wyznaczoną datą ślubu. W przypadku natomiast, gdy przyszli małżonkowie zdecydują się na ślub konkordatowy, zaświadczenie wypełnia się nie wcześniej niż sześć miesięcy przed ślubem. Co dalej? Po zawarciu małżeństwa najważniejszym dokumentem, który posłuży małżonkom do dokonania reszty formalności jest akt zawarcia małżeństwa, tj. odpis aktu stanu cywilnego. Gdy małżeństwo zdecydowało się na przyjęcie ślubu cywilnego, kierownik USC bezpośrednio po ceremonii sporządzą akt zawarcia małżeństwa i wydaje jego skrócony odpis. W przypadku natomiast ślubu konkordatowego procedura zajmuje nieco więcej czasu. Zgodnie z przepisem art. 8 § 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682), duchowny, przed którym zawierany jest związek małżeński, przesyła do USC oświadczenie małżonków o woli zawarcia związku małżeńskiego,  nie później niż w ciągu 5 dni od dnia ceremonii. Skrócony odpis aktu małżeństwa zostanie wysłany przez Urząd Stanu Cywilnego na wskazany przez małżonków adres. [reklama-ads] Skrócony odpis aktu stanu cywilnego wydawany jest bezpłatnie. Za każdy kolejny egzemplarz trzeba będzie zapłacić 22 zł. Z kolei za odpis zupełny aktu stanu cywilnego zapłacimy 33 zł. [uwaga]Czytaj też: Małżeński ustrój majątkowy[/uwaga] Jakie kroki należy podjąć następnie? Po zawarciu małżeństwa dochodzi do formalnej zmiany nazwisk/a. Jednakże jest to dopiero początek drogi do uregulowania sytuacji prawno-formalnej małżonka który zdecydował się na zmianę nazwiska. Wymiana dowodu osobistego Pierwszym krokiem, po otrzymaniu skróconego odpisu aktu małżeństwa, powinno być złożenie wniosku o zmianę danych w dowodzie osobistym. [rada]Dowód osobisty traci ważność po czterech miesiącach od daty ślubu.[/rada] Wniosek o dowód można złożyć: w dowolnym urzędzie gminy — niezależnie od miejsca zameldowania. Po złożeniu wniosku wydane zostanie potwierdzenie jego złożenia; przez internet z użyciem profilu zaufanego. Wymiana dowodu jest bezpłatna. Do wniosku o dowód należy dołączyć: • aktualną fotografię o wym. 35x45 mm; • dotychczasowy dokument tożsamości. Wymiana dowodu trwa do 30 dni. [reklama-ads] Wymiana prawa jazdy Wniosek o wymianę prawa jazdy należy złożyć w: urzędzie miasta zamieszkania— jeśli jest to miasto na prawach powiatu; w urzędzie dzielnicy zamieszkania — jeśli miejscem zamieszkania jest Warszawa; w starostwie powiatu – w pozostałych wypadkach. Oplata za wymianę prawa jazdy wynosi 100,50 zł. Do wniosku należy dołączyć:  aktualną fotografię o wym. 35x45 mm; potwierdzenie opłaty za prawo jazdy; dowód osobisty lub paszport; w przypadku cudzoziemców - paszport albo kartę pobytu; dotychczasowe prawo jazdy; orzeczenie lekarskie. Wymiana prawa jazdy trwa do 9 dni roboczych od złożenia wniosku. Wyjątkowo do 2 miesięcy, jeżeli urząd musi wyjaśnić sytuację wnioskodawcy. [rada]Wraz z wymianą prawa jazdy w razie potrzeby należy pamiętać również o wymianie dowodu rejestracyjnego pojazdu.[/rada] Paszport  Po zmianie nazwiska, ważność paszportu wygasa po 60 dniach. [reklama-ads] Wniosek można złożyć w dowolnym punkcie paszportowym. Wymiana dokumenty trwa do 30 dni. [uwaga]Czytaj też: 500plus – komu się należy?[/uwaga] Jakie jeszcze instytucje należy powiadomić? Po wymianie dokumentów, o fakcie zmiany nazwiska należy powiadomić również najważniejsze instytucję, które przetwarzają nasze dane. W pierwszej kolejności poinformować należy: Urząd Skarbowy - o zmianie danych osobowych US poinformujemy za pomocą formularza NIP-3. Do złożenia tego dokumentu należy mieć przygotowany aktualny dowód osobisty; ZUS; Banki– zmiana nazwiska pociąga za sobą obowiązek wyrobienia nowych kart debetowych i kredytowych. CEIDG – jeżeli małżonek prowadzi działalność gospodarczą, musi w jak najszybszym terminie zaktualizować dane swojej firmy. Głównie chodzi tu o zmianę nazwy przedsiębiorstwa, gdyż znajduje się w niej nazwisko właściciela. Ze zmianą nazwy wiąże się również zmiana pieczątki firmowej oraz wizytówek. Pracodawca - w pierwszej kolejności należy przedstawić pracodawcy oryginał skróconego odpisu aktu małżeństwa, a następnie aktualny dowód osobisty; Przychodnia lekarska; Uczelnia wyższa - zmiana nazwiska wiąże się z wydaniem nowej legitymacji studenckiej oraz stemplem w indeksie informującym o zmianie danych; Operator komórkowy. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682).[/informacja] [reklama-ads]