Nievatowiec – kto i kiedy może zostać zwolniony z podatku VAT?

Prowadzenie działalności nierozłącznie wiąże się z podatkiem od towarów i usług. Jednakże niekiedy przedsiębiorca, w szczególności gdy prowadzi niewielką działalność, może zrezygnować z rozliczania tego rodzaju daniny. Nievatowiec korzysta ze zwolnienia z podatku VAT nakładanego na jego produkty i usługi. Takie rozwiązanie jest szczególnie atrakcyjne dla klientów końcowych przedsiębiorcy, gdyż to oni w rzeczywistości płaca ten podatek. Brak konieczności naliczania VAT pozwala przedsiębiorcy na zwiększenie konkurencyjności na rynku.
nievatowiec

Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) daje przedsiębiorcom wybór – zostać czynnym podatnikiem VAT czy skorzystać ze zwolnienia. Oczywiście owe zwolnienie nie zawsze obowiązuje.

Zasadą jest, iż każdy kto chce sprzedawać towar lub świadczyć usługi powinien odprowadzać do Skarbu Państwa stosowny podatek. Nievatowiec musi więc spełniać szereg wymogów, aby móc korzystać ze zwolnienia. Kto i kiedy może zostać zwolniony z podatku VAT? O tym w poniższym artykule.

Czym jest podatek VAT i kto musi go płacić?

Podatek VAT czyli podatek od towarów i usług, to danina płacona od wartości dodanej, zawarta w cenie zakupu produktu. Jest typem pośredniego i powszechnego podatku obrotowego, który obciąża ostatecznego nabywcę produktu.

VAT wyróżnia to, iż jest podatkiem wielofazowym, czyli obciąża przyrost wartości w każdej fazie obrotu gospodarczego. Podatek ten nakłada się na każdą transakcję sprzedaży w procesie produkcji i dystrybucji.

Obecnie w Polsce podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23%. W przypadkach przewidzianych ustawowo stosuje się stawki obniżone, tj. 0%, 5% i 8%.

Opodatkowane VATem są:

  • sprzedaż towarów i usług w Polsce;
  • eksport towarów;
  • import towarów;
  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów;
  • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. 

Co do zasady, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Oznacza to, że vatowcami są wszystkie podmioty sprzedające towary lub świadczące usługi na rynku. Aby więc zostać zwolnionym z obowiązku rozliczania się z fiskusem, przedsiębiorca musi spełnić określone wymagania. Ustawa o VAT zawiera szereg zwolnień podmiotowych związanych z limitem sprzedaży oraz przedmiotowych, które dotyczą wybranych towarów i usług (art. 43 ustawy o VAT).

Nievatowiec – zwolnienie podmiotowe?

Bycie podatnikiem VAT nie jest konieczne. Pierwszym i podstawowy warunkiem, aby nie musieć się rejestrować jako podatnik VAT, jest wartość rocznej sprzedaży. Dopóki wartość sprzedaży w poprzednim roku nie przewyższa 200.000 zł, przedsiębiorca może cieszyć się ze statusu nievatowca.

Do samo dotyczy przedsiębiorcy w pierwszym roku działalności – dopiero przekroczenie powyższego limitu wiąże się z koniecznością rejestracji w Urzędzie Skarbowym.

W wypadku kiedy przedsiębiorca zbliża się do przekroczenia limitu, powinien zarejestrować jako podatnik VAT czynny przed dokonaniem sprzedaży, która spowoduje przekroczenie limitu.

Kto nie ma szans na zwolnienie z VAT?

Niestety niektórzy przedsiębiorcy nie skorzystają z omawianego zwolnienia. Ustawa o VAT nakłada na nich obowiązek podatkowy już w chwili pierwszej sprzedaży. Dotyczy to podatników, którzy zajmują się:

1. sprzedażą:

  • towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (na przykład metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie);
  • towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i alkoholowych;
  • samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji;
  • w niektórych przypadkach: budynków, budowli lub ich części;
  • terenów budowlanych;
  • nowych środków transportu;
  • przez Internet towarów takich jak:
  • preparaty kosmetyczne i toaletowe
  • komputery, wyroby elektroniczne i optyczne
  • urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego
  • maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
  • hurtowej i detalicznej części do:
  • pojazdów samochodowych;
  • motocykli.

2. świadczeniem usług:

  • prawniczych;
  • w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego);
  • jubilerskich;
  • w przedmiocie ściągania długów, w tym factoringu.

Czynnym podatnikiem musi być także przedsiębiorca nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jak prawidłowo wyliczyć limit przychodu?

Aby nie narazić się na sankcje podatkowe, przedsiębiorca nierejestrujący się jako czynni podatnicy VAT powinni umieć wyliczyć, kiedy przekroczy wskazany limit 200.000 zł obrotu rocznego. Do tej kwoty zalicza się cały przychód przedsiębiorcy, z wyłączeniem:

  • kwoty podatku;
  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów;
  • sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
  • sprzedaży towarów i usług, zwolnionych od podatku na podstawie ustawy o VAT lub rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień;
  • sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczony limit, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego. VAT zapłacony przy zakupach staje się kosztem, o ile pozwala na to wybrana forma opodatkowania.

Nievatowiec – zwolnienie przedmiotowe

Zwolnienie to nie dotyczy osoby samego podatnika a przedmiotu sprzedawanych towarów lub świadczonych usług. Niezależnie od wysokości obrotów, przedsiębiorca będzie zwolniony z VAT, jeżeli zajmuje się obrotem towarów i usług wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy pamiętać, że zwolnienie przysługuje wyłącznie, gdy przedsiębiorca świadczy usługi wymienione w przepisie art. 43 ustawy o VAT. W każdym innym wypadku istnieje obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT.  

Wśród zwolnień możemy wyróżnić m.in:

  • usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – lekarz, dentysta, pielęgniarka, położna lub psycholog;
  • usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym – nauczyciel;
  • usługi nauczania języków obcych;
  • usługi finansowe, w tym: zarządzania funduszami inwestycyjnymi, usługi ubezpieczeniowe, usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji oraz innych zabezpieczeń transakcji; udzielanie kredytów i pożyczek, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Nievatowiec, który odlicza podatek VAT – czy to możliwe?

Przedsiębiorca, który nie przekroczył limitu 200.000 zł, może zrezygnować ze zwolnienia w dowolnym momencie i zapłacić VAT dobrowolnie. Jest to opłacalne, jeżeli planowane są duże inwestycje. Wtedy odliczenie VAT może pomóc sporo zaoszczędzić.

W takiej sytuacji przedsiębiorca musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem okresu (miesiąca albo kwartału), w którym chce zrezygnować ze zwolnienia. W przypadku zaś, gdy podatnik dopiero rozpoczyna działalność, musi złożyć zawiadomienie przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej.

Powrót do zwolnienia z VAT może mieć miejsce nie wcześniej, niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym podatnik zrezygnował z prawa do zwolnienia. To samo dzieje się w przypadku, gdy podatnik przekroczył przedmiotowy limit (200 tys. zł).

Nievatowiec – obowiązki na nim ciążące

Zwolnienie z VAT oznacza, że na przedsiębiorcy nie ciąży obowiązek składania deklaracji rozliczających VAT-7 lub VAT-7K oraz obowiązek przesyłania plików JPK. Podatnicy ci mają za to obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży.

Ustawa o VAT nie określa, w jaki sposób nievatowiec powinien prowadzić rzeczoną ewidencję. Zaleca się jednak, aby rejestr zawierał co najmniej:

  • liczbę porządkową;
  • datę sprzedaży;
  • wartość sprzedaży;
  • wartość sprzedaży narastająco;
  • uwagi.

W przypadku braku ewidencji sprzedaży Urząd Skarbowy dokona oszacowania sprzedaży podatnika i na tej podstawie zostanie naliczony podatek.

Dodatkowo, przedsiębiorca zwolniony z VAT, ma obowiązek wystawiania faktur ze stawką ”zw”, czyli zwolniony, na żądanie nabywcy.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106).

Podobne wzory pism:

Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Żaneta Pilarska-Czeluśniak
Dziennikarz i redaktor, od lat związana z branżą prawniczą i finansową.

więcej porad

Nie płacić ZUS? Prosta optymalizacja składek ZUS

Opisana wyżej sytuacja jest nie do zaakceptowania z prostego powodu – system emerytalny jest niewydolny. Gromadzone środki na kontach ZUS systematycznie przeznaczane są na bieżące emerytury i renty, co i tak nie wystarczy i świadczenia te są „dofinansowywane” z podatków. Ubezpieczony uzbieranych przez siebie środków nigdy nie zobaczy. [reklama-ads] Nie dziwi więc, że coraz większa liczba pracodawców i pracowników zastanawia się jak nie płacić ZUS. Dodatkowo, sytuacji nie poprawia trwający od przeszło roku lockdown. Większość firm mimo zamknięcia w dalszym ciągu musi opłacać składki. Dla wielu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oznacza to konieczność redukcji zatrudnienia lub zamknięcia działalności. W skutek powyższego gros przedsiębiorców i pracowników zainteresował temat optymalizacji składek ZUS. Jak obniżyć lub nawet wyeliminować obowiązkowe comiesięczne składki, jednocześnie nie martwiąc się ewentualnymi kontrolami? O tym poniżej. Na kim ciąży obowiązek opłacania składek ZUS? Z racji faktu, że do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odprowadzane są zarówno składki na ubezpieczenie społeczne jak i ubezpieczenia zdrowotne, na potrzebę niniejszego artykułu, za składki ZUS uznajemy wszystkie te daniny. [reklama-ads] Odpowiedzi na pytania: kto, kiedy, na co i ile zapłaci, udziela ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z art. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne są: pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS; osoba prowadząca pozarolniczą działalność - zobowiązany jest do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne oraz w stosunku do osób współpracujących przy prowadzeniu tej działalności; jednostka wypłacająca świadczenie socjalne, zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie; podmiot, na rzecz którego wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; Kancelaria Sejmu - w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego; Kancelaria Senatu - w stosunku do senatorów; duchowny niebędący członkiem zakonu albo przełożony domu zakonnego lub klasztoru; jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej - w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową; ośrodek pomocy społecznej - w stosunku do osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny; powiatowy urząd pracy - w stosunku do osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium; Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w stosunku do osób podlegających ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego; wojewódzki urząd pracy - w stosunku do osób, których świadczenia pracownicze finansowane są ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeżeli świadczenia te wypłacane są przez ten urząd, wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w odniesieniu do osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna; podmiot, w którym działa rada nadzorcza - w stosunku do członków rad nadzorczych. [reklama-ads] Powyższe w znakomitej większości odnosi się również do składek na ubezpieczenie zdrowotne. Należy stwierdzić, że większość osób aktywnie działających na rynku musi opłacać składki, albo liczyć, że zrobią to na jej rzecz inne podmioty. Optymalizując ZUS zarówno pracodawca jak i pracownik mogą skorzystać – pracodawca oszczędzi na składach, pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie. [uwaga]Czytaj też: Składki ZUS dla przedsiębiorców[/uwaga] Jak nie płacić ZUS? Umowy cywilnoprawne zamiast umów o pracę? Na wstępie trzeba zaznaczyć, iż nie chodzi o zamianę pracownikom umów o pracę na tzw. śmieciówki. W tym akapicie skupimy się raczej na możliwościach osoby chcącej pracować na własny rachunek, jednocześnie nie zakładającej działalności gospodarczej. Obecne na rynku możemy znaleźć wiele zawodów, tzw. freelancerskich, które spokojnie można wykonywać bez zatrudnienia etatowego czy posiadania własnej firmy. Pisanie tekstów, tworzenie stron internetowych, doradztwo, fotografia, grafika, to tylko niektóre zajęcia, w których można się spełniać, bez konieczności dzielenia się owocami pracy z ZUS. Wystarczy wykonywać pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. [reklama-ads] Oczywiście domyślnie chodzi o umowę o dzieło, gdyż tylko ona nie została objęta ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, a co za tym idzie, obowiązkiem płacenia składek ZUS. Pamiętać trzeba, że wykonywana praca musi być jednorazowa oraz niepowtarzalna. Wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieła, lecz na zasadach umowy o pracę czy zlecenie może zostać zakwestionowane przez ZUS (od 1 stycznia 2021 r. został wprowadzony obowiązek przekazywania do zakładu informacji o każdej umowie o dzieło, która nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych).  [paragraf]Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 maja 2016 r., sygn. akt: III AUa 353/15 „Jeżeli strony zawierają umowy o dzieło na warunkach, które nie spełniają ustawowego wymogu sprecyzowania rezultatu umowy, to jest to nieważna czynność prawna, jako pozorna w rozumieniu art. 83 § 1 KC”.[/paragraf] Umowa o zlecenie nie jest już tak dobrym wyborem. Składek ZUS unikną bowiem jedynie studenci, którzy nie ukończyli 26. roku życia. W każdym innym wypadku od umowy zlecenie należy odprowadzać składki ZUS, podobnie jak przy umowie o pracę. Optymalizacja ZUS pracownika – co zamiast śmieciówek? [reklama-ads] Wydawać by się mogło, że pracownicy etatowi żyją jak pączki w maśle. Nie martwią się o składki, podatki i inne daniny związane z pracą. Nie jest to jednak prawda – wielu z nich zdaje sobie sprawę, że mogli by zarabiać więcej, gdyby tylko Państwo nie zabierało 40% wypracowanego przez nich wynagrodzenia. Dobrym pomysłem w takiej sytuacji jest zawarcie umowy business-to-business (B2B). W skrócie wygląda to tak, że pracownik zakłada działalność i wystawia fakturę za wykonaną pracę, a pracodawca zamiast pensji, opłaca ową fakturę. W przeważającej ilości wypadków, pracodawca bierze na siebie również składki ZUS "pracownika". Warto zwrócić uwagę, że obecnie okres referencyjny dla przedsiębiorcy może trwać nawet do 5,5 roku - zależy od przychodów. Takie rozwiązanie pozwala pracodawcy podnieść wynagrodzenie pracownika, nie musząc sięgać głębiej do swojej kieszeni. Własna działalność gospodarcza? Działalność nierejestrowana Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, ze składek ZUS zwolniony jest przedsiębiorca, który prowadzi tzw. działalność nierejestrowaną. Zgodnie z powyższym przepisem, działalność nierejestrowana to taka, z której przychód w skali miesiąca nie przekracza 50 % aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Płaca minimalna w 2021 roku wynosi 2800 zł brutto. Oznacza to, że przychód przedsiębiorcy nierejestrowanego nie może przekroczyć w danym miesiącu kwoty 1400 zł. Dodatkowym warunkiem jest brak wykonywania „zwykłej” działalności gospodarczej w trakcie ostatnich 60 miesięcy, tj. 5 lat. [reklama-ads] [rada]Jeżeli w ciągu miesiąca przedsiębiorca przekroczy ustawowy próg przychodu, ma obowiązek dokonania rejestracji w CEIDG w terminie 7 dni, od dnia przekroczenia limitu przychodów.[/rada] [uwaga]Czytaj też: Działalność nierejestrowana – kogo dotyczy i co ułatwia?[/uwaga] Jak nie płacić ZUS przy działalności gospodarczej? Połączyć ją z umową o pracę Nie jest tak, że przedsiębiorca nie zapłaci w ogóle składek ZUS - zapłaci, lecz w mniejszym wymiarze. W przypadku, gdy ubezpieczony prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jednocześnie posiada umowę o pracę, na podstawie której osiąga miesięczne wynagrodzenie wyższe niż minimalne wynagrodzenie krajowe, wówczas z tytułu prowadzenia działalności będzie zwolniony z opłacania obowiązkowych składek społecznych. Nie ma znaczenia czy będzie to pełny czy częściowy etat, istotna jest kwota wynagrodzenia. [rada]Zwolnienie dotyczy składek społecznych, przedsiębiorca w dalszym ciągu ma obowiązek opłacenia składek zdrowotnych.[/rada] Działalność gospodarcze – lepiej w spółce [reklama-ads] Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga minimum formalności, niskiego kapitału oraz niewiele czasu do jej założenia. Dodatkowo wspólnik nie odpowiada majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Co jednak najważniejsze w omawianej kwestii udziałowcy spółki nie muszą płacić na ZUS. Spółka z o.o. jest zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie, o ile posiadania więcej niż jednego wspólnika. Brak obowiązku opłacania ZUS wynika z przepisu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Aby więc uniknąć obowiązku opłacania składek, osoba decydująca się na założenie spółki powinna przekazać część udziałów osobie trzeciej, najlepiej osobie zaufanej np. małżonkowi, rodzeństwu, rodzicom. [rada]Obowiązek składkowy pojawia się dopiero w chwili wypłaty dywidendy. Omija się to wypłacając dochód udziałowcom w formie wynagrodzenia dla członków zarządu wykonującego swoje obowiązki na podstawie powołania. W takiej sytuacji nie ma przymusu płacenia na ZUS. Należy jednak opłacić podatek dochodowy.[/rada] Spółka może także zatrudnić udziałowca na umowie o dzieło i wypłacać mu wynagrodzenie. W takim wypadku obowiązek opłacania składek ZUS nie obowiązuje.  Jak nie płacić ZUS? Może praca za granicą [reklama-ads] Ominąć obowiązek ZUS można także wykonując pracę za granicą w obszarze Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, jeśli obywatel Polski podejmie pracę na terenie innego kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii, wówczas zobowiązany jest wyrejestrować się z polskiego systemu ubezpieczenia. Zwalnia to z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe na jego rzecz.  Chcąc więc uniknąć oskładkowania, pracownik powinien podjąć aktywność zawodową poza granicami Polski. Można tego dokonać przy pomocy dojazdów zagranicznych (np. mieszkając w miejscowości przygranicznej) lub podejmując pracę zdalną u pracodawcy posiadającego siedzibę w innym kraju. Ważne, żeby była to umowa o pracę, natomiast rozmiar etatu i wynagrodzenie nie gra roli – może być to umowa o pracę za kilkadziesiąt euro miesięcznie, zobowiązująca do przepracowania kilku godzin w miesiącu. Brak obowiązku płacenia ZUS w Polsce nie znaczy, że pracownika w ogóle nie obejmie obowiązku opłacania ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Mimo to warto, gdyż np. odpowiednik zakładu ubezpieczeń społecznych w Irlandii zabierze pracodawcy jedynie 14,5% wynagrodzenia pracownika, a nie jak w Polsce 40%.   Optymalizacja składek ZUS – czy zawsze opłacalna? [reklama-ads] Jak nie płacić ZUS? Jest wiele możliwości, zarówno dla przedsiębiorców jak też dla pracowników. Jednakże optymalizacja ZUS wiąże się nierozłącznie (oprócz zatrudnienia za granicą) w koniecznością omijania zatrudnienia na etacie. Brak umowy o pracę to jednak brak stabilności finansowej, brak przywilejów socjalnych czy wielu gwarancji pracowniczych (wypowiedzenia, odprawy itd.). Stwierdzić więc trzeba, że optymalizacja ZUS nie jest dla wszystkich. Osoby mniej przedsiębiorcze, dla których stałość finansowa jest  w życiu bardzo istotna, nie powinny decydować się na rezygnacje z etatu, byle tylko „nie karmić” urzędników. Przed działaniem, ubezpieczony powinien się mocno zastanowić czy gra jest warta świeczki. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423) ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1398) ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L Nr 166, str.1). [/informacja] [reklama-ads]

Ryczałt ewidencjonowany – czym jest i kiedy się opłaca?

Ryczałt ewidencjonowany stanowi uproszczoną formę opodatkowania działalności gospodarczej. Jednakże nie każdy może skorzystać z takiego rozwiązania. Co więcej, nie każdemu ryczałt będzie się opłacał. [reklama-ads] Dlatego też, należy dokładnie zapoznać się z przepisami podatkowymi traktującymi o omawianej formie rozliczenia z fiskusem. Jedynie właściwa ocena swojej sytuacji finansowej pozwoli podjąć korzystną decyzję.  Ryczałt ewidencjonowany – dla kogo? Ryczałt ewidencjonowany reguluje ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej jako ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym). Zgodnie z jej treścią z opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym może skorzystać osoba fizyczna: prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych;  osiągająca przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej; będąca osobą duchowną. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym ustanawia dodatkowe ograniczenia - limity dla możliwości skorzystania z ryczałtu ewidencjonowanego. Wspomniane grupy podatników skorzystają z omawianej formy podatkowej pod warunkiem, że w poprzednim roku obrotowym: uzyskali przychody z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2.000.000 euro, lub uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2.000.000 euro. Kwoty wyrażone w euro przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy. Limit w roku 2021 wynosi 9.030.600 zł. [reklama-ads] [rada]Przedsiębiorcy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w pierwszym roku działalności (chodzi o pierwszy rok podatkowy, nie kalendarzowy), w przypadku przekroczenia limitu, nie tracą prawa do rozliczania podatku dochodowego za pomocą ryczałtu ewidencjonowanego. [/rada] Ryczałt ewidencjonowany - kto nie skorzysta? Mimo spełniania powyższych przesłanek, nie każdy skorzysta z ryczałtu. Opodatkowania w tej formie nie stosuje się wobec podatników: opłacających podatek w formie karty podatkowej; korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego; osiągających przychody z tytułu prowadzenia aptek; osiągających przychody z tytułu działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych; osiągających przychody z tytułu działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych; wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii; Ryczałt ewidencjonowany nie dotyczy również podatników, którzy podejmują wykonywanie działalność w roku podatkowym po zmianie wykonywanej działalności: samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem; w formie spółki z małżonkiem na działalność. która prowadzona będzie samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków; samodzielnie przez małżonka na działalność która będzie prowadzona samodzielnie przez drugiego małżonka, o ile małżonek bądź małżonkowie przed wskazaną zmianą opłacali podatek z tytułu tej działalności na zasadach ogólnych. [reklama-ads] Dodatkowo jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym, w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, nie może skorzystać z ryczałtu – musi opłacić podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Kiedy zgłosić oświadczenie o wyborze formy opodatkowania? Jeżeli przedsiębiorca wybrał tę formę opodatkowania dla swojej nowo powstałej firmy, powinien dokonać zgłoszenia w urzędzie skarbowym (właściwym dla miejsca zamieszkania podatnika). Oświadczenie o wyborze należy złożyć do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Zgłoszenia można dokonać już podczas składania wniosku rejestracyjnym CEIDG-1. [rada]Jeżeli podatnik uzyskuje przychody z najmu lub dzierżawy nie musi składać oświadczenia. Dla niego jest to domyślna forma opodatkowania.[/rada] Z kolei, gdy podatnik zamierza przejść na ryczałt w trakcie prowadzenia działalności, zgłoszenie do fiskusa musi złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym lub do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego. [reklama-ads] [rada]Jeśli działalność ma być lub jest już prowadzona w formie spółki, oświadczenie o wyborze formy opodatkowania muszą złożyć wszyscy wspólnicy. Każdy w urzędzie skarbowym właściwym dla ich miejsca zamieszkania.[/rada] Ryczałt ewidencjonowany - jakie są stawki podatku? Zasada ogólna wskazuje, iż podatek zryczałtowany płaci się od przychodów z działalności gospodarczej. Jednakże stawka tego podatku jest zróżnicowana. Jej wysokość jest w pełni zależna jest od rodzaju prowadzonej działalności. Ustawa wyróżnia stawki w wysokości: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12,5%, 15% i 17%. Co istotne, możliwe jest opłacanie ryczałtu według kilku stawek, jeżeli wskazuje na to różnorodność rodzajów wykonywanej działalności. Stawka 2% Stawka 2% jest przeznaczona dla przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PIT), za które uważa się również przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli: [reklama-ads] przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych i ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów i kiermaszy; jest prowadzona ewidencja sprzedaży, o której mowa w ust. 1e ustawy o PIT; ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu, z wyłączeniem wody (art. 20 ust. 1c ustawy o PIT). Stawka 3% Stawka 3% przeznaczona jest dla przychodów: z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; z działalności usługowej w zakresie handlu; ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą (PKWiU 01.62.10.0); z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów, z wyjątkiem sprzedaży konserw oraz prezerw z ryb i innych surowców z połowów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2 i 5-10 ustawy o PIT; z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku; z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, będących: środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych; składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o PIT, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1500 zł; składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy rokowi lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych. [reklama-ads] Stawka 5,5% Stawka 5,5% jest przeznaczona dla przychodów: prowadzenia działalności wytwórczej; robót budowlanych lub z przewozu ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton; odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; z prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży: jednorazowych biletów komunikacji miejskiej; znaczków do biletów miesięcznych; znaczków pocztowych; żetonów i kart magnetycznych do automatów. Stawka 8,5% Stawka 8,5% przeznaczona jest dla przychodów:  z działalności usługowej, w tym gastronomicznej w zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu (z wyjątkiem tych objętych stawką 3% lub 5,5%); z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego; z działalności bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury (PKWiU dział 91); prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu; prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy; z usług świadczonych w przedmiocie zwalczania pożarów i zapobiegania im; z usług świadczonych w zakresie edukacji (PKWiU dział 85), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów; o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym; [reklama-ads] Stawka 8,5% i 12,5% 8,5% stawka ryczałtu dotyczy przychodów do kwoty 100.000 zł, natomiast powyżej tej kwoty obowiązuje stawka 12,5%. Liczona jest ona od przychodów: o których mowa w art. 6 ust. 1a; o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym; ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem (PKWiU dział 55); ze świadczenia usług wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych (PKWiU 68.20.1); z wykonywania usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych (PKWiU dział 72), ze świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem (PKWiU dział 87), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów; z wynajmu i dzierżawy: samochodów osobowych i furgonetek, bez kierowcy (PKWiU 77.11.10.0); pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli), bez kierowcy (PKWiU 77.12.1); środków transportu wodnego bez załogi (PKWiU 77.34.10.0); środków transportu lotniczego bez załogi (PKWiU 77.35.10.0); pojazdów szynowych (bez obsługi) (PKWiU 77.39.11.0); kontenerów (PKWiU 77.39.12.0); motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną, bez kierowcy (PKWiU 77.39.13.0), własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim (PKWiU 77.40). [reklama-ads] Stawka 10% Stawka 10% jest przeznaczona dla przychodów z odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości będących: środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1 500 zł, składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które nie podlegają ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, składnikami majątku przedsiębiorstwa w spadku. Nie ma przy tym znaczenia okres nabycia powyższych praw lub nieruchomości - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 10% uzyskanego przychodu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z pozarolniczej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat. Stawka 15% 15% stawka jest przeznaczona dla przychodów z działalności: świadczących usługi parkingowe; związane z zakwaterowaniem; w zakresie oprogramowania; świadczące usługi fotograficzne; zajmujących się reprodukcją komputerowych nośników informacji; zajmujących się doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego; zajmujących się obsługą centrali radio-taxi; pośredniczących w sprzedaży hurtowej; pośredniczących w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych oraz części i akcesoriów do nich; pośredniczących w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich. [reklama-ads] Stawka 17% 17% stawka jest przeznaczona dla przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej wykonywanej osobiście, wyłącznie na rzecz osób fizycznych przez: lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii; techników dentystycznych; felczerów, położne, pielęgniarki; tłumaczy; nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny. [uwaga]Czytaj też: Składki ZUS dla przedsiębiorców[/uwaga] Ryczałt ewidencjonowany - czy jest korzystny dla każdego? Na wstępie można jednoznacznie stwierdzić, że ryczałt ewidencjonowany nie jest dla każdego przedsiębiorcy. Omawiana forma opodatkowania jest opłacalna jeżeli podatnik osiąga relatywnie wysokie przychody, przy bardzo niskich kosztach. Istotny jest także rodzaj działalności – od niej zależy stawka. [pomoc]Przykłady: Przykład 1: Pan Jan świadczy usługi z zakresu wynajmu i obsługi nieruchomości własnych. Jego miesięczny przychód wynosi 8 tys. zł, koszty to 2 tys. zł (Pan Jan w przeciągu roku nie przekroczy 100.000 zł przychodu i nie wejdzie na próg 12,5%). Podatek jaki Pan Jan musi zapłacić w roku 2021 wyniesie: na ryczałcie – 3.397,66 zł na zasadach ogólnych – 5.934,21 zł na podatku liniowym – 7.659,72 zł. Przykład 2: Pani Elwira świadczy usługi fotograficzne. Pani Elwira cały czas doinwestowuje swój biznes poprzez zakup nowoczesnych sprzętów fotograficznych. Jej przychód wynosi 12 tys. zł miesięcznie, niestety koszty to aż 5 tys. zł. Podatek jaki Pani Elwira musi zapłacić w roku 2021 wyniesie: [reklama-ads] na ryczałcie – 16.058,93 zł. na zasadach ogólnych – 7.974,21 zł. na podatku liniowym – 9.939,72 zł. [/pomoc] Jak widać, fakt że koszty nie obniżają podstawy opodatkowania, może mocno dotknąć portfel podatnika korzystającego z ryczałtu. Stąd też forma ta jest, co do zasady, przeznaczona dla przedsiębiorców, którzy generują minimalne koszty uzyskania przychodu. Ryczałt będzie opłacalny dla osób na kontraktach B2B oraz podatników, których działalność łapie się do niższych stawek opodatkowania (2%, 3%, 5,5% oraz 8,5%). [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 1905). ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426). [/informacja]