Ograniczone prawa rzeczowe to inaczej prawa ustanowione na rzeczy cudzej bądź cudzym prawie. Prawa rzeczowe ograniczone możemy podzielić na dwie grupy, mianowicie pierwsza będzie dotyczyła praw, które polegają na korzystaniu z cudzej rzeczy i zapewniają uprawnionemu władztwo nad rzeczą, tj. użytkowanie, służebność, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; druga to prawa, które zapewniają uprawnionemu możliwość zaspokojenia wierzytelności z rzeczy obciążonej, tj. hipoteka i zastaw.
Ograniczone prawa rzeczowe – kiedy powstają?
Ograniczone prawo rzeczowe powstaje w drodze umowy właściciela z osobą, która to prawo nabywa, np. przy hipotece lub zastawie; orzeczenia sądowego np. przy ustanowieniu służebności gruntowej; decyzji administracyjnej np. przy służebności drogi koniecznej; zasiedzenia, np. przy służebności gruntowej.
Przepis art. 245[1] k.c. stanowi, że do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym, a nabywcą, natomiast jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej, obligatoryjny jest również wpis do tej księgi – chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Wygaśnięcie praw rzeczowych
Ograniczone prawo rzeczowe może wygasnąć na szereg różnych sposobów, tj.:
- Poprzez zrzeczenie się przez osobnę uprawnioną. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej. W przypadku gdy ustawa nie stanowi inaczej, a prawo było ujawnione w księdze wieczystej, do jego wygaśnięcia potrzebne jest wykreślenie prawa z księgi wieczystej.
- Wskutek nabycie własności rzeczy obciążonej przez osobę, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe.
- W przypadku upłynięcia terminu na który została zawarta umowa o ograniczonym prawie rzeczowym.
- Wskutek jego niewykonywania przez 10 lat, dotyczy użytkowania i służebności gruntowej.
- W przypadku śmierci uprawnionego, należy pamiętać, ze dotyczy to jedynie służebności osobistej, w innym wypadku ograniczone prawo rzeczowe zostaje dziedziczone.
- Na podstawie mocy wyroku sądowego lub decyzji administracyjnej.
Ograniczone prawa rzeczowe – zasada pierwszeństwa
Ograniczone prawa rzeczowe rządzą się zasadą pierwszeństwa, tj. jeżeli kilka ograniczonych praw rzeczowych obciąża tę samą rzecz, prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej. Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych może być zmienione. Zmiana nie narusza praw mających pierwszeństwo niższe aniżeli prawo ustępujące pierwszeństwa, a wyższe aniżeli prawo, które uzyskuje pierwszeństwo ustępującego prawa. Do zmiany pierwszeństwa praw rzeczowych ograniczonych potrzebna jest umowa między tym, czyje prawo ma ustąpić pierwszeństwa, a tym, czyje prawo ma uzyskać pierwszeństwo ustępującego prawa. Jeżeli chociaż jedno z tych praw jest ujawnione w księdze wieczystej, potrzebny jest także wpis do księgi wieczystej. Zmiana pierwszeństwa staje się bezskuteczna z chwilą wygaśnięcia prawa, które ustąpiło pierwszeństwa.
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny.
Polecane wzory pism:
