Układ w upadłości – jaką rolę pełni nadzorca układu?

Trwała niewypłacalność przedsiębiorcy rodzi dla niego - upraszczając - dwie możliwości. Może ogłosić upadłość, spieniężyć majątek firmy i przeprowadzić jej likwidację. Może również spróbować odbudować swoją pozycję na rynku, przeprowadzić zmiany w samym przedsiębiorstwie oraz porozumieć się z wierzycielami w celu zmiany warunków i terminów spłaty długów. Tzw. układ w upadłości przeprowadzony przy pomocy nadzorcy sądowego, z jednej strony ma na calu wyprowadzenie przedsiębiorcy z długów, z drugiej stworzenie takich warunków, aby żaden z wierzycieli nie został poszkodowany w skutek sądowego umorzenia długów.
układ w upadłości

Jeszcze do niedawna układ w upadłości mógł zostać zawarty jedynie w trakcie postępowania upadłościowego, dopiero gdy sytuacja finansowa przedsiębiorstwa się poprawiła. Wówczas, aby porozumienie z wierzycielami należało dokonać zmiany trybu postępowania.

Obecnie takie działania nie są potrzebne, wystarczy złożyć wniosek zawierający propozycje układowe, by rozpocząć procedurę układową. Wniosek może zostać złożony zarówno przez dłużnika, wierzyciela, jak i syndyka. Układ może stanowić o częściowym lub całkowitym wstrzymaniu likwidacji masy upadłościowej przedsiębiorcy do czasu zatwierdzenia porozumienia z wierzycielami.

Układ w upadłości – skrót procedury

Układ w upadłości mimo małego formalizmu posiada szereg procesów, bez spełnienia których porozumienie z wierzycielami nie będzie możliwe. Po pierwsze, aby wszcząć omawianą procedurę, dłużnik, wierzyciel lub syndyk, w trakcie trwania postępowania upadłościowego, muszą wystąpić z propozycją zawarcia układu.

Wniosek taki może dotyczyć częściowego lub całkowitego wstrzymania likwidacji masy upadłościowej do czasu zatwierdzenia układu. Mimo iż wniosek jest niezbędny do rozpoczęcia postępowania układowego, to sędzia-komisarz prowadzący postępowanie nie jest w żaden sposób związany takimi wnioskami.

Po złożeniu wniosku, zostaje on poddany ocenie sędziego-komisarza. Jeżeli uzna on, że dostatecznie uprawdopodobniono, iż wnioskowany układ jest korzystny dla wierzycieli i ma realne szanse powodzenia, zwołane zostaje zgromadzenie wierzycieli.

Na zgromadzeniu przeprowadzane zostaje głosowanie nad układem. Jeżeli wniosek układowy zostanie poparty przez jedynego wierzyciela albo wierzycieli posiadających co najmniej 50% sumy wierzytelności, wówczas sędzia-komisarz jest zobligowany do przyjęcia układu i przekazania go do sądu.

Sąd zatwierdza układ prawomocnym zatwierdzeniem, które stanowi zakończenie postępowania sądowego. Warto jednak wspomnieć, że nawet jeżeli wierzyciele poparli plan układowy, sąd ma prawo odmówić jego zatwierdzenia, jeśli narusza on prawo, warunki układu są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciw układowi i zgłosili zastrzeżenia, a także kiedy jest oczywiste, że układ nie ma szans na zrealizowanie.

Należy pamiętać, że samo zatwierdzenie układu nie ratuje sytuacji dłużnika. W przypadku , gdy dłużnik będzie uchylał się od wykonywania postanowień układu i stanie się oczywistym, że plan nie zostanie wykonany, sąd ma obowiązek uchylić omawiane porozumienie z wierzycielami.

W przypadku, gdy już po zatwierdzeniu układu, przedsiębiorca będzie osiągał trwały wzrost lub spadek dochodu, każda ze stron porozumienia może wystąpić o jego zmianę.

Układ w upadłości – bez nadzorcy nie do przeprowadzenia

Sama konstrukcja prawna postępowania układowego jest dosyć prosta. Tymczasem praktyka pokazuje, iż procedura układowa wiąże się z koniecznością podjęcia szeregu skomplikowanych czynności pozasądowych, wymagających wiedzy specjalnej.

Z tego też powodu ustawodawca uznał, iż takie czynności może wykonywać jedynie doradca restrukturyzacyjny, w omawianym procesie zwanym nadzorcą układu. Zgodnie z art. 35 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne nadzorca układu wybiera sam dłużnik, nie zostaje on wyznaczany przez sąd.

Zawarcie umowy dłużnika z nadzorcą jest obligatoryjne. Dłużnik nie może wyznaczyć więcej niż jednego nadzorcy układu do danej procedury.

Nadzorca układu, aby móc przeprowadzić omawianą procedurę, musi spełniać wszystkie wymagania, jakie stawiane są przed nadzorcą sądowym. Zgodnie z art. 24 Prawa restrukturyzacyjnego nadzorcą układu może zostać:

  1. osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz uzyskała licencję doradcy restrukturyzacyjnego;
  2. spółka handlowa, której wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają licencję doradców restrukturyzacyjnych.

Prawo restrukturyzacyjne wskazuje również szereg wyłączeń. I tak pomimo spełnienia powyższych warunków nadzorcą nie może zostać osoba fizyczna albo spółka handlowa, która:

  • jest wierzycielem lub dłużnikiem dłużnika;
  • jest małżonkiem, wstępnym, zstępnym, rodzeństwem, powinowatym dłużnika lub jego wierzyciela w tej samej linii czy stopniu;
  • jest osobą pozostającą z dłużnikiem w stosunku przysposobienia lub małżonkiem tej osoby albo osobą prowadzącą wspólnie z dłużnikiem gospodarstwo domowe;
  • była zatrudniona przez dłużnika (z wyjątkiem wykonywania na rzecz dłużnika czynności doradztwa restrukturyzacyjnego);
  • była członkiem organu, prokurentem lub pełnomocnikiem dłużnika bądź jest lub była w okresie dwóch lat przed dniem złożenia wniosku restrukturyzacyjnego, wspólnikiem albo akcjonariuszem dłużnika, posiadającym udziały albo akcje w wysokości powyżej 5% kapitału zakładowego dłużnika lub wierzyciela;
  • była spółką powiązaną z dłużnikiem bądź jest lub była członkiem organu, prokurentem lub pełnomocnikiem takiej spółki, albo jest lub  była w okresie dwóch lat przed dniem złożenia wniosku restrukturyzacyjnego, wspólnikiem albo akcjonariuszem posiadającym udziały albo akcje w wysokości powyżej 5% kapitału zakładowego spółki powiązanej z dłużnikiem.
Czytaj też: Upadłość firmy

Charakter umowy dłużnika z nadzorcą układu

Zadania nadzorcy układu w postępowaniu układowym są wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy dłużnikiem a doradcą restrukturyzacyjnym. Umowa z nadzorcą jest rodzajem umowy starannego działania, gdyż nie można w żaden sposób zobowiązać go do osiągnięcia określonego rezultatu.

Powyższe oznacza to, że do umowy z nadzorcą zastosowanie będą miały przepisy dotyczące umowy o świadczenie usług, do której z kolei stosuje się przepisy o zleceniu.

Nie można więc w omawianym stosunku stosować przepisów dotyczących umowy o dzieło. Istotnym jest, iż do umowy z nadzorcą nie można stosować przepisów o możliwości powierzenia wykonania zlecenia osobie trzeciej lub o wspólnym przyjęciu zlecenia.

Dodatkowo, nawet jeżeli w rzeczonej umowie nie zawarto klauzuli poufności, nadzorcę układu zawsze obowiązuje tajemnica zawodowa, co wynika wprost z prawa.

Ustawa restrukturyzacyjna nakłada na nadzorcę obowiązek zachowania w tajemnicy i nie wykorzystywania w celach niezwiązanych z postępowaniem restrukturyzacyjnym wszelkich informacji i danych o dłużniku, jakich dowiedział się w trakcie prowadzenia postępowania układowego.

Powołanie nadzorcy skutkuje powstaniem po jego stronie odpowiedzialności względem dłużnika na zasadach określonych w art. 471 Kodeksu cywilnego (dalej jako KC), tj. odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika.

Wynagrodzenie nadzorcy

Ustawodawca nie zdecydował się na uregulowanie sposobu wyliczania wynagrodzenia nadzorcy. W takiej sytuacji polegać należy na ogólnych przepisach KC, dotyczących wynagrodzenia za wykonanie zlecenia.

Zgodnie z zawartą w KC zasadą swobody umów wynagrodzenie może zostać ustalone w sposób dowolny. Ustalona wysokość wynagrodzenia nie podlega żadnej kontroli ze strony sądu restrukturyzacyjnego.

Zgodnie z art. 735 § 2 KC, jeżeli nie ma obowiązującej taryfy i nie umówiono się na wysokość wynagrodzenia, nadzorcy należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Nie ma przeszkód, aby wynagrodzenie to było wyższe aniżeli wynagrodzenie ustawowe przysługujące nadzorcy sądowemu lub zarządcy sądowemu.

Oprócz wynagrodzenia gwarantowanego dopuszczalne jest również ustalenie wynagrodzenia od sukcesu, tj. success fee. Strony mogą się również umówić na nieodpłatne pełnienie funkcji nadzorcy układu.

Nadzorca układu nie ma uprawnień do zaciągania zobowiązań na rachunek dłużnika, toteż zgodnie z art. 742 KC, dłużnik powinien zwrócić nadzorcy wszelkie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi. Powinien także zwolnić nadzorcę od zobowiązań, które ten zaciągnął w imieniu własnym w trakcie prowadzenia postępowania układowego.

Umowy z nadzorcą układu – wygaśnięcie umowy

Umowa z nadzorcą jest kontraktem mocno odformalizowanym. Stąd też jej rozwiązanie może mieć miejsce na skutek wypowiedziana bądź wygaśnięcia z mocy prawa.

Wypowiedzenie umowy może zostać dokonane przez każdą ze stron. Podstawą takiego rozwiązanie mogą być zapisy zawarte w umowie lub przepisy KC o zleceniu.

Wygaśnięcie z mocy prawa następuje natomiast w przypadku:

  • cofnięcia licencji nadzorcy układu;
  • zawieszenia praw z licencji nadzorcy układu;
  • śmierci nadzorcy układu;
  • gdy w terminie 14 dni od zawarcia umowy nadzorca nie zostanie objęty umową ubezpieczenia OC.

W sytuacji wypowiedzenia lub wygaśnięcia umowy dłużnik ma obowiązek niezwłocznego zawarcia nowej umowy z osobą uprawnioną do pełnienia funkcji nadzorcy układu.

Układ w upadłości – reasumując

W sytuacji, kiedy w trakcie prowadzenia postępowania upadłościowego sytuacja przedsiębiorcy ulegnie poprawie, może on skorzystać z możliwości zawarcia układu z wierzycielami. Taki zabieg może dać dłużnikowi czas na odzyskanie płynności finansowej, spłatę wierzycieli i powrót na rynek.

Aby jednak zawrzeć taki układ niezbędne jest zawarcie umowy z nadzorcą upadłości posiadającym licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Nadzorca układu nie zostaje wyznaczony przez sąd, a wybiera go sam dłużnik.

Prawo restrukturyzacyjne reguluje obowiązek zawiązania umowy z nadzorcą układu, w razie chęci porozumienia się z wierzycielami. Ustawa ta nie mówi jednak nic charakterze czy konstrukcji umowy, wynagrodzeniu doradcy czy też możliwości rozwiązania współpracy. Tych kwestii należy doszukiwać się w Kodeksie cywilnym w dziale dotyczącym umowy zleceniu.

Prawo restrukturyzacyjne nie daje możliwości przeprowadzenia postępowania układowego samodzielnie przez dłużnika. Możliwe jest to jedynie przy pomocy nadzorcy układu.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. 2015 poz. 978).
  • ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740).

Podobne wzory pism:

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Jak wyjść z długów? Kilka słów o zgłoszeniu upadłości

W dzisiejszych czasach, kiedy przyszło nam się zmagać z obostrzeniami i nadmiernymi trudnościami w prowadzeniu biznesu, skuteczne złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie może mieć odpowiednie przełożenie na zakres odpowiedzialności, w tym osobistej, majątkowej czy nawet karnej. [reklama-ads] W dzisiejszym artykule odpowiemy więc na pytania, jak wyjść z długów? Jakie są przesłanki złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości? Oraz jakie są konsekwencje niezłożenia go w terminie? Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach ogłoszenie upadłości nie musi być naszą koniecznością i możemy skorzystać z innego rozwiązania. Podmioty, które wpadły w kłopoty finansowe mogą skorzystać również z m.in. restrukturyzacji przedsiębiorstwa lub upadłości w ramach pre-packu. Jak wyjść z długów - podstawa prawna ogłoszenia upadłości Należy pamiętać, że podstawą ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika i należy złożyć wniosek w ciągu 30 dni od powstania takiego stanu do właściwego sądu rejonowego. Istotne jest jednak uchwycenie momentu, w którym niewypłacalność przybiera już charakter niewypłacalności długoterminowej, trwałej, która może mieć już dużo większe negatywne skutki dla firmy. [reklama-ads] [paragraf]Art. 12 ust. 1. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze "Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika". [/paragraf] Pojęcie ,,niewypłacalności” zostało zdefiniowane w art. 11 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej jako Prawo upadłościowe), który mówi, że każdy kto w terminie nie płaci swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych wynikających z umowy bądź ustawy, staje się niewypłacalny. Nie zawsze jednak brak zapłaty w wymagalnym terminie będzie skutkował przesłanką do ogłoszenia upadłości. Wiele w tej kwestii zależy od charakteru prowadzonej działalności oraz od tego, z czego niewypłacalność wynika. [rada]Zgodnie z art. 11 ust. 1a Prawa upadłościowego, domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.[/rada] Samo postępowanie powinno być prowadzone tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a w szczególnych przypadkach jeśli sytuacja na to pozwoli- zachowanie dotychczasowo prowadzonego przedsiębiorstwa. Przepisy ustawy określają m.in. co stanowi podstawę upadłości, jak wygląda proces oraz jakie będą jego skutki. Stosuje się je wobec przedsiębiorców w rozumieniu Kodeksu cywilnego, m.in.: [reklama-ads] spółek kapitałowych; spółek osobowych; spółek z ograniczoną odpowiedzialnością; spółek akcyjnych; osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Jak wyjść z długów - kto ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości? Osobami, które są uprawnione do działania i złożenia samego wniosku o upadłość są ich reprezentanci, a w przypadku działalności jednoosobowej będzie to sam zainteresowany. W spółce obowiązek złożenia wniosku spoczywa na każdym, kto ma prawo do prowadzenia jej spraw i reprezentacji samodzielnie lub z innymi osobami - będąc członkiem niewypłacalnej spółki, nie musimy czekać na zgodę pozostałych członków zarządu. Należy również pamiętać, że takie uprawnienie przysługuje również prokurentowi. Spodziewać się można również złożenia takiego wniosku przez samego wierzyciela. Co powinien zawierać wniosek o ogłoszeniu upadłości? [reklama-ads] podstawowe informacje o dłużniku: imię i nazwisko, jego nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, a gdy dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna - reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia; oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika; wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie; informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy; informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 185, poz. 1439, z 2010 r. nr 167, poz. 1129 oraz z 2012 r. poz. 836). [reklama-ads] Jeżeli jesteś dłużnikiem i chcesz złożyć taki wniosek, musisz dodatkowo określić czy wnosisz o upadłość wraz z możliwością zawarcia układu naprawczego czy o upadłość obejmującą likwidację majątku. Pamiętaj aby załączyć również: aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników; bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż trzydzieści dni przed dniem złożenia wniosku; spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia; oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku; spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty; wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi; informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika; informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni. W przypadku gdy przewidujesz możliwość zawarcia układu, dodatkowo: [reklama-ads] propozycje układowe wraz z propozycjami finansowania wykonania układu; rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku. [rada]Jesteś wierzycielem? Pamiętaj, aby we wniosku uprawdopodobnić swoją wierzytelność, a jeżeli interesuje Cię możliwość zawarcia układu- również wstępne propozycje układowe.[/rada] Negatywne konsekwencje niezłożenia wniosku o upadłość firmy Aby łatwiej i dosadniej zrozumieć jakie konsekwencje grożą za niezłożenie wniosku w odpowiednim terminie, podzielimy je na 6 punktów: 1.     Obowiązek odszkodowawczy w myśl art. 21 ust. 3 Prawa upadłościowego: Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1, chyba że nie ponoszą winy. 2. Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zgodnie z art. 299 Kodeksu spółek handlowych: [reklama-ads] Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. 3. Analogiczna odpowiedzialność członków zarządu według art. 116 Ordynacji podatkowej: Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna […] 4. Przepis art. 586 Kodeksu spółek handlowych, który reguluje odpowiedzialność karną członków zarządu spółek kapitałowych: Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 5. Przepis art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego: [reklama-ads] Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości […] 6. Ostatnią negatywną konsekwencją jest utrudniony dostęp do możliwości oddłużenia osoby fizycznej (już w toku upadłości konsumenckiej): Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku (…) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości (…) – chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Jak wyjść z długów – czy ogłaszać upadłość? Mając na względzie szereg ważnych konsekwencji - nie tylko dla samego upadłego i jego majątku, ale również dla podejmowanych przez niego czynności czy toczących się postępowań, należy ostrożnie i z dużą determinacją uwzględnić skorzystanie z opcji upadłości przedsiębiorstwa i skorzystania z pomocy profesjonalistów. W kolejnych artykułach przedstawimy Państwu pozostałe, neutralne skutki ogłoszenia upadłości oraz zmiany, które zostały uwzględnione w przepisach w czasach COVID- 19. [reklama-ads] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2020 r. poz. 1228). ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740). ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1526). ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325).[/informacja] Podobne wzory pism: Ogłoszenie upadłości na wniosek wierzyciela – wzór wniosku Masa upadłości – wniosek o wyłączenie majątku z masy Wniosek o ogłoszenie upadłości - wzór

Koszty windykacji – kiedy obciążają dłużnika?

Opłata windykacyjna została wprowadzona przepisem art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z nią koszty windykacji mogą obciążać dłużnika tylko w określonych przypadkach. [reklama-ads] Skorzystać z owego obciążenia mogą wierzyciele przeprowadzający transakcje handlowe. Oznacza to, że dłużnik zapłaci za koszty windykacji jedynie w przypadku, gdy dług powstał na podstawie umowy, którą strony zawarły w związku z wykonywaną przez siebie działalnością. Czyli zarówno dłużnik, jak i wierzyciel muszą być przedsiębiorcami. Wysokość kwoty obciążenia zależna jest od wielkości dochodzonej wierzytelności. Koszty windykacji – kiedy można obciążyć nimi dłużnika? Windykacja należności nie należy do szybkich i tanich procedur. Dłużnicy wykorzystują to licząc, iż wierzyciel zrezygnuje z dochodzenia należnego mu zobowiązania właśnie z uwagi na wysokie koszty windykacyjne. Ustawodawca zauważył ten trend i podjął próbę walki z nieuczciwymi dłużnikami. Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych przyznaje wierzycielowi prawo do dochodzenia od dłużnika stałej kwoty pieniężnej, mającej stanowić rekompensatę za koszty, jakie wierzyciel musiał podjąć dążąc do odzyskania pożyczonych środków. Tak więc w wypadku gdy dłużnik nie spełnił swojego świadczenia we właściwym terminie, a zobowiązanie wynika z faktury bądź rachunku potwierdzającego dostawę lub wykonanie usługi, lub też z pisemnego wezwaniem do zapłaty, powinien się liczyć z obciążeniem go kosztami windykacji. Koszty windykacji są opłatą zryczałtowaną. Jej wysokość zależna jest od wielkości zadłużenia. Co istotne wystarczający jest sam fakt powstania długu, wierzyciel nie musi wykazywać poniesionych kosztów windykacji. Opłata windykacyjna przysługuje wierzycielowi już z samego faktu opóźnienia w spłacie długu. [reklama-ads] Mając powyższe na uwadze, można uznać, iż do obciążenia dłużnika kosztami windykacyjnymi, muszą zostać spełnione następujące warunki: wierzyciel i dłużnik są przedsiębiorcami; dług powstał w wyniku wykonywania przez strony działalności gospodarczej; transakcja została zawarta po dniu 28 kwietnia 2013 roku. Jak wysoka jest opłata windykacyjna? Wysokość opłaty windykacyjnej reguluje art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z tym przepisem wysokość rekompensaty uzależniona jest od wielkości wierzytelności. Opłata windykacyjna wynosi: 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5.000 złotych; 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5.000 złotych, ale niższa niż 50.000 złotych; 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50.000 złotych. [rada]Równowartość opłaty windykacyjnej jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.[/rada] Uzasadniając wskazane wyżej kwoty opłat, prawodawca wskazał, iż odpowiadają one kosztom, jakie zwykle wiążą się odzyskaniem należności. Podkreślił przy tym, iż opłata windykacyjna nie powinna prowadzić do bezprawnego wzbogacenia się wierzyciela kosztem dłużnika. [reklama-ads] Od jakiego momentu powstaje prawo do opłaty windykacyjnej? Co do zasady, prawo do opłaty windykacyjnej powstaje już od dnia nabycia przez wierzyciela uprawnienia do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcji handlowej. Oznacza to, że prawo do zwrotu kosztów powstaje w chwili wystąpienia stanu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego – wierzyciel nie musi nawet rozpoczynać procedury windykacyjnej. [rada]Opóźnienie w transakcji handlowej powstaje w razie braku zapłaty w terminie oznaczonym w umowie, a jeżeli umowa takiego zapisu nie posiada – w ciągu 60 dni od dnia wykonania świadczenia przez wierzyciela. W przypadku zaś, gdy stroną transakcji jest podmiot publiczny inny niż podmiot leczniczy – w ciągu 30 dni.[/rada] Zgodnie z powyższym, jedyną przesłankę powstania roszczenia o zapłatę kosztów windykacyjnych stanowi brak spełnienia przez dłużnika świadczenia w terminie. Co istotne powstanie owego roszczenia nie jest uwarunkowane powstaniem jakiegokolwiek uszczerbku po stronie wierzyciela w związku z niewykonaniem zobowiązania przez dłużnika w terminie. W praktyce wierzyciel nie musi podejmować żadnych czynności windykacyjnych, aby móc doliczyć do powstałego długu kontrahenta omawiane koszty. [reklama-ads] [paragraf]Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 roku, sygn. akt: III CZP 94/15 „​Rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana  w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy”.[/paragraf] [uwaga]Czytaj też: Windykacja, czy zawsze dłużnik stoi na straconej pozycji?[/uwaga] Kiedy naliczenie opłaty windykacyjnej będzie niezgodne z zasadami współżycia społecznego? Przytoczona w poprzednim akapicie uchwała SN odnosi się również do kwestii wykorzystywania omawianej instytucji przez wierzycieli w złej wierze. Sąd uznał, że w niektórych sytuacjach naliczenie opłaty windykacyjnej stanowi czynność sprzeczną z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Dzieje się tak, gdy wierzyciel nie podjął jakichkolwiek czynności windykacyjnych, a mimo to naliczył omawianą opłatę, przy czym opłata ta przewyższa kwotę wierzytelności. [paragraf]Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 roku, sygn. akt: III CZP 94/15 „Ze względu na dolegliwość sankcji opisanej w art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych rolą sądu orzekającego o przyznaniu równowartości 40 euro jest zbadanie, czy w okolicznościach konkretnej sprawy wierzyciel nie nadużył swojego prawa podmiotowego”.[/paragraf] [reklama-ads] Co, jeżeli realne koszty windykacji przewyższają opłatę windykacyjną? Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych reguluje wysokość kosztów windykacyjnych w kwotach zryczałtowanych, zależnych od sumy zadłużenia. Co jednak gdy realne koszty odzyskania należności przewyższą kwotę rekompensaty? Zgodnie z ust. 2 art. 10 ustawy wierzyciel może żądać zwrotu uzasadnionych kosztów odzyskania należności przewyższających równowartość 40, 70 lub 100 euro. [rada]Roszczenie o zwrot poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających kwotę równowartości omawianej opłaty staje się wymagalne niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia. [/rada] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013 poz. 403).[/informacja] [reklama-ads] Polecane wzory pism: Wniosek o zobowiązanie dłużnika do wyjawienia majątku Odpowiedź do komornika na zajęcie minimalnej krajowej wzór Wzór odpowiedzi na zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej Zaskarżenie opisu i oszacowania nieruchomości wzór Wzór wniosku o umorzenie zaległych alimentów z funduszu alimentacyjnego Wzór pisma do komornika o stan zadłużenia Pismo do komornika że pracownik już nie pracuje