Opłata windykacyjna została wprowadzona przepisem art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z nią koszty windykacji mogą obciążać dłużnika tylko w określonych przypadkach.

Skorzystać z owego obciążenia mogą wierzyciele przeprowadzający transakcje handlowe. Oznacza to, że dłużnik zapłaci za koszty windykacji jedynie w przypadku, gdy dług powstał na podstawie umowy, którą strony zawarły w związku z wykonywaną przez siebie działalnością.

Czyli zarówno dłużnik, jak i wierzyciel muszą być przedsiębiorcami. Wysokość kwoty obciążenia zależna jest od wielkości dochodzonej wierzytelności.

Koszty windykacji – kiedy można obciążyć nimi dłużnika?

Windykacja należności nie należy do szybkich i tanich procedur. Dłużnicy wykorzystują to licząc, iż wierzyciel zrezygnuje z dochodzenia należnego mu zobowiązania właśnie z uwagi na wysokie koszty windykacyjne.

Ustawodawca zauważył ten trend i podjął próbę walki z nieuczciwymi dłużnikami. Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych przyznaje wierzycielowi prawo do dochodzenia od dłużnika stałej kwoty pieniężnej, mającej stanowić rekompensatę za koszty, jakie wierzyciel musiał podjąć dążąc do odzyskania pożyczonych środków.

Tak więc w wypadku gdy dłużnik nie spełnił swojego świadczenia we właściwym terminie, a zobowiązanie wynika z faktury bądź rachunku potwierdzającego dostawę lub wykonanie usługi, lub też z pisemnego wezwaniem do zapłaty, powinien się liczyć z obciążeniem go kosztami windykacji.

Koszty windykacji są opłatą zryczałtowaną. Jej wysokość zależna jest od wielkości zadłużenia. Co istotne wystarczający jest sam fakt powstania długu, wierzyciel nie musi wykazywać poniesionych kosztów windykacji. Opłata windykacyjna przysługuje wierzycielowi już z samego faktu opóźnienia w spłacie długu.

Mając powyższe na uwadze, można uznać, iż do obciążenia dłużnika kosztami windykacyjnymi, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• wierzyciel i dłużnik są przedsiębiorcami;
• dług powstał w wyniku wykonywania przez strony działalności gospodarczej;
• transakcja została zawarta po dniu 28 kwietnia 2013 roku.

Jak wysoka jest opłata windykacyjna?

Wysokość opłaty windykacyjnej reguluje art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z tym przepisem wysokość rekompensaty uzależniona jest od wielkości wierzytelności.

Opłata windykacyjna wynosi:

• 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5.000 złotych;
• 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5.000 złotych, ale niższa niż 50.000 złotych;
• 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50.000 złotych.

Uzasadniając wskazane wyżej kwoty opłat, prawodawca wskazał, iż odpowiadają one kosztom, jakie zwykle wiążą się odzyskaniem należności. Podkreślił przy tym, iż opłata windykacyjna nie powinna prowadzić do bezprawnego wzbogacenia się wierzyciela kosztem dłużnika.

Od jakiego momentu powstaje prawo do opłaty windykacyjnej?

Co do zasady, prawo do opłaty windykacyjnej powstaje już od dnia nabycia przez wierzyciela uprawnienia do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcji handlowej. Oznacza to, że prawo do zwrotu kosztów powstaje w chwili wystąpienia stanu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego – wierzyciel nie musi nawet rozpoczynać procedury windykacyjnej.

Zgodnie z powyższym, jedyną przesłankę powstania roszczenia o zapłatę kosztów windykacyjnych stanowi brak spełnienia przez dłużnika świadczenia w terminie. Co istotne powstanie owego roszczenia nie jest uwarunkowane powstaniem jakiegokolwiek uszczerbku po stronie wierzyciela w związku z niewykonaniem zobowiązania przez dłużnika w terminie.

W praktyce wierzyciel nie musi podejmować żadnych czynności windykacyjnych, aby móc doliczyć do powstałego długu kontrahenta omawiane koszty.

Kiedy naliczenie opłaty windykacyjnej będzie niezgodne z zasadami współżycia społecznego?

Przytoczona w poprzednim akapicie uchwała SN odnosi się również do kwestii wykorzystywania omawianej instytucji przez wierzycieli w złej wierze. Sąd uznał, że w niektórych sytuacjach naliczenie opłaty windykacyjnej stanowi czynność sprzeczną z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa.

Dzieje się tak, gdy wierzyciel nie podjął jakichkolwiek czynności windykacyjnych, a mimo to naliczył omawianą opłatę, przy czym opłata ta przewyższa kwotę wierzytelności.

Co, jeżeli realne koszty windykacji przewyższają opłatę windykacyjną?

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych reguluje wysokość kosztów windykacyjnych w kwotach zryczałtowanych, zależnych od sumy zadłużenia.

Co jednak gdy realne koszty odzyskania należności przewyższą kwotę rekompensaty? Zgodnie z ust. 2 art. 10 ustawy wierzyciel może żądać zwrotu uzasadnionych kosztów odzyskania należności przewyższających równowartość 40, 70 lub 100 euro.

Polecane wzory pism:

• Wniosek o zobowiązanie dłużnika do wyjawienia majątku
• Odpowiedź do komornika na zajęcie minimalnej krajowej wzór
• Wzór odpowiedzi na zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej
• Zaskarżenie opisu i oszacowania nieruchomości wzór
• Wzór wniosku o umorzenie zaległych alimentów z funduszu alimentacyjnego
• Wzór pisma do komornika o stan zadłużenia
• Pismo do komornika że pracownik już nie pracuje