Dopłaty bezpośrednie dla rolników

Unia Europejska chcąc zwiększyć wydajności produkcji rolnej i zapewnić odpowiedni poziom życia ludności wiejskiej wprowadziła tzw. dopłaty bezpośrednie do areałów rolnych. Dopłaty te to inaczej płatności do powierzchni upraw. Dopłaty bezpośrednie zostały wprowadzone w 1992 roku w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej i w krótkim czasie stały się głównym instrumentem wsparcia rolnictwa. 
Dopłaty bezpośrednie dla rolników

Wspólna Polityka Rolna UE finansuje rolników z pieniędzy zgromadzonych w dwóch filarach. Dopłaty bezpośrednie finansowane są ze środków pierwszego filara WPR. Polscy rolnicy korzystają z dopłat od 2004 roku. Traktat akcesyjny reguluje, iż Polska stosuje uproszczony system płatności bezpośrednich.

Obecnie możemy wyróżnić następujące płatności obszarowe:

  • jednolita płatność obszarowa;
  • płatność za zazielenienie;
  • płatność dla młodych rolników;
  • płatność dodatkowa;
  • płatności związane z produkcją do powierzchni upraw i zwierząt.

Jednolita płatność obszarowa

Jednolita płatność obszarowa przysługuje do każdego kwalifikującego się hektara, tj. do:

  • obszaru pozostającego w posiadaniu rolnika w dniu 31 maja roku, w którym rolnik składa wniosek – w roku bieżącym terminem końcowym jest 15 czerwca;
  • obszarów, na których prowadzona jest działalność rolnicza przez cały rok kalendarzowy. Wymóg ten nie obejmuje sytuacji wyjątkowych, działania siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych.
  • obszarów, które zostały zatwierdzone, tj. stanowią obszar, w odniesieniu do którego spełniono wszystkie kryteria kwalifikowalności lub inne obowiązki związane z warunkami przyznania pomocy;
  • obszarów wykorzystywanych do produkcji konopi, jeżeli stosowane odmiany zawierać będą maksymalny poziom 0,2% THC w suchej masie rośliny;
  • działki rolne wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o ile rolnik posiada do niej tytuł prawny.

Dopłaty należą się także do powierzchni zajmowanych przez elementy krajobrazu, położone w obrębie gruntów deklarowanych do płatności. Do elementów krajobrazu zaliczamy:

  • rowy do 2 m szerokości;
  • drzewa będące pomnikami przyrody;
  • oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2;
  • powierzchnie zajęte przez nieutwardzone drogi dojazdowe;
  • pasy zadrzewień, żywopłoty, ściany tarasów, których szerokość nie przekracza 2 m;
  • grunty orne oraz trwałe użytki zielone, na których znajdują się pojedyncze drzewa, o ile ich zagęszczenie na kwalifikujący się hektar nie przekracza 100 drzew i działalność rolnicza na tych gruntach prowadzona jest w podobny sposób, jak na działkach rolnych bez drzew.

Do JPO kwalifikuje się także powierzchnia stref buforowych, o ile jest na nich prowadzona działalność rolnicza.

Dopłaty przysługują rolnikom, którzy posiadają numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

Kto dopłat nie otrzyma?

Jednolita płatność obszarowa nie przysługuje rolnikom, których obszar gospodarstwa rolnego (którego dotyczy wniosek) wyniesie mniej niż 1 ha. W przypadku rolników zajmujących się hodowlą zwierząt, mogą się oni starać o płatności bezpośrednie również wtedy, gdy łączna powierzchnia gruntów rolnych jest mniejsza niż 1 ha. W takiej sytuacji stosuje się próg kwotowy – wynosi on równowartość w złotych 200 euro.

System wyliczania wielkości dopłat

Dopłaty obszarowe w danym roku kalendarzowym ustala się mnożąc powierzchnię obszaru zatwierdzonego przez daną stawkę płatności na 1 ha powierzchni.

W przypadku dopłat do zwierząt ustala się ją mnożąc liczbę zwierząt zatwierdzonych do danej płatności przez dane stawki płatności na 1 sztukę.

Jednolita płatność obszarowa może zostać przyznana w kwocie nie większej niż równowartość 150 tys. euro.

Płatność za zazielenienie

Rolnicy ubiegający się o jednolitą płatność obszarową mogą liczyć także na płatności za zazielenienie. Warunkiem przyznania takiej płatności jest realizacja praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, Praktyki te muszą dotyczyć wszystkich ha kwalifikujących się do jednolitej płatności obszarowej lub tzw. praktyki równoważnej.

Z obowiązku realizacji praktyk zazielenienia wyłączeni są rolnicy, którzy:

  • prowadzą działalność rolniczą na powierzchni gruntów ornych mniejszej niż 10 ha i nie posiadają trwałych użytków zielonych;
  • uczestniczą w systemie dla małych gospodarstw;
  • prowadzą w gospodarstwie produkcję metodami ekologicznymi, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym (potwierdza jednostka certyfikująca).

Z realizacji praktyk zazielenienia można także wyłączenie rolników, którzy prowadzą produkcję ekologiczną, pod warunkiem, że pozostała powierzchnia gruntów ornych zajmuje powierzchnię poniżej 10 ha.

Co w sytuacji, kiedy rolnik przekształcił użytki zielone?

Rolnik, który wbrew zakazowi przekształcił lub zaorał trwałe użytki zielone, jest obowiązany do ponownego przekształcenia tego obszaru w trwały użytek zielony. Musi tego dokonać najpóźniej niż do dnia 31 maja roku następującego po roku złożenia wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich.

W przypadku nieprzestrzegania obowiązku utrzymania trwałych użytków zielonych nakładane są grzywny (postępowanie administracyjne).

Płatność dla młodych rolników

Płatność ta przysługuje do maksymalnie 50 ha gruntów kwalifikujących się do jednolitej płatności obszarowej.

Płatność przyznawana jest na okres pięciu lat, począwszy od pierwszego złożenia wniosku o płatność dla młodych rolników. Jednocześnie wniosek musi być złożony w ciągu pięciu lat od daty rozpoczęcia działalności rolniczej.

Dopłaty przysługują rolnikowi, który:

  • jest osobą fizyczną, która po raz pierwszy zakłada gospodarstwo rolne jako kierująca gospodarstwem rolnym; lub która założyła już takie gospodarstwo rolne w ciągu 5 lat przed pierwszym złożeniem wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej. Wiek rolnika starającego się o płatność nie może przekroczyć 40 lat;
  • jest osobą prawną lub grupą osób (również małżonków), o ile przynajmniej jednym z członków jest osoba fizyczna, spełniająca kryteria młodego rolnika. Osoba ta musi także sprawować faktyczną i trwałą kontrolę nad osobą prawną w zakresie decyzji dotyczących zarządzania, korzyści i ryzyka finansowego w każdym roku składania przez osobę prawną wniosku o płatność dla młodych rolników.

Zgodnie z informacją podaną przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od bieżącego roku okres 5 lat nie jest skracany o liczbę lat, które upłynęły między rozpoczęciem działalności rolniczej przez rolnika a pierwszym złożeniem wniosku o płatność dla młodych rolników.

Oznacza to, że rolnicy, którzy otrzymali płatność dla młodych rolników po raz pierwszy w roku 2015 mogą ubiegać się o dopłatę także w roku 2018 i 2019, nawet jeżeli płatność nie przysługiwała im w latach 2016 i 2017. Natomiast rolnicy, którzy otrzymali płatność w roku 2016, mogą ubiegać się płatność również w latach 2018 – 2020, nawet jeżeli płatność taka nie przysługiwała im w roku 2017.

Płatność dodatkowa

Płatność dodatkowa polega na podniesieniu wysokości stawki jednolitej płatności obszarowej w określonym przedziale powierzchniowym. Płatność dodatkowa tzw. redystrybucja przysługuje wszystkim rolnikom do powierzchni gruntów kwalifikujących się do JPO w wielkości od 3,01 ha do 30 ha.

Płatność dodatkowa przysługuje tylko tym rolnikom, którzy w sposób sztuczny nie podzielili gospodarstwa po 18 października 2011 roku w celu uzyskania takiej płatności.

Płatności związane z produkcją do powierzchni upraw i zwierząt

Państwa Unii Europejskiej mogą przeznaczyć na płatności związane z produkcją do 15 proc. ogółu dopłat. Przy czym 2 proc. musi przypadać na rośliny wysokobiałkowe. Wsparcie do upraw roślin wysokobiałkowych przysługuje do powierzchni nie większej niż 75 ha.

Płatności związane z produkcją dotyczące upraw:

  • buraków cukrowych,
  • ziemniaków skrobiowych,
  • uprawy truskawek,
  • uprawy chmielu,
  • roślin strączkowych na ziarno,
  • roślin pastewnych,
  • pomidorów,
  • lnu,
  • konopi włóknistych.

Płatności związane z produkcją dotyczące hodowli:

  • bydła,
  • krów,
  • owiec,
  • kóz.
Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Zniesienie współwłasności rzeczy

Zniesienie współwłasności może zostać przeprowadzone na postawie art. 210 k.c. Dokonać tego może każdy ze współwłaścicieli. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż pięć lat. Przedłużenie można ponowić. Zniesienia współwłasności możemy dokonać na trzy sposoby: poprzez podział rzeczy, czyli podział fizyczny; poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty reszty współwłaścicieli; poprzez sprzedaż nieruchomości. O wyborze sposobu zniesienia współwłasności rozstrzyga sąd. Jest on zobowiązany wysłuchać stanowiska uczestników postępowania i w miarę możliwości dokonać podziału w sposób przez nich wnioskowany. [rada]Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.[/rada] Podział rzeczy Co do zasady, zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej. Wyjątkiem jest sytuacja, w której taki podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy bądź pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Przykładami takiego podziału może być ustanowienie odrębnej własności lokalu w nieruchomości oraz podział nieruchomości gruntowej. Przy tym, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów powinna być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może także obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Przyznanie prawa własności jednemu współwłaścicielowi Przepis art. 212 § 2 k.c. stwierdza, że w przypadku, jeżeli rzeczy nie da się podzielić, może być ona przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli. Jednocześnie ten współwłaściciel ma obowiązek spłaty pozostałych. O tym, komu przyznać całość rzeczy decyduje wiele czynników, takich jak np. możliwość spłaty reszty współwłaścicieli, potrzeby rodziny współwłaściciela, czy też wielkość posiadanych części rzeczy. W tej sytuacji sąd obowiązany jest przyznać pozostałym dotychczasowym współwłaścicielom spłaty, będące równowartością ich udziałów. Tym samym współwłaściciel, który otrzyma całą rzecz, powinien zostać zobowiązany do spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli proporcjonalnie do wielkości ich udziałów. Warto pamiętać, że spłaty lub dopłaty mogą być rozłożone na raty. Przy czym termin spłaty nie może być dłuższy niż 10 lat. Nadto sąd może orzec również sposób zabezpieczenia spłat tych rat. Sprzedaż rzeczy Przepisy art. 212 § 2 k.c. w dalszej jego części dają współwłaścicielom także możliwość sprzedania spornej rzeczy i podzielenia się zyskami z jej sprzedaży. Co do zasady w przypadku, jeżeli spornej rzeczy nie da się podzielić fizycznie i również żaden ze współwłaścicieli nie chce lub nie może przejąć nieruchomości na wyłączną własność, sąd orzeka o jej sprzedaży stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. [rada]W praktyce jest to sposób całkowicie niekorzystny dla współwłaścicieli, gdyż sprzedaży w drodze licytacji dokonuje komornik, co stanowi o niskiej kwocie sprzedanej rzeczy oraz dodatkowych kosztach.[/rada] Zniesienie współwłasności wskutek orzeczenia sądowego W przypadku zniesienia współwłasności w wyniku przeprowadzenia postępowania sądowego wysokość kosztów jest uzależniona od tego, czy strony są zgodne, czy też nie. W przypadku zgodnego stanowiska współwłaścicieli opłata od wniosku wynosi 300 zł. Dodatkowym plusem tego sposobu jest także ograniczenie się praktycznie do jednego posiedzenia zatwierdzającego ugodę współwłaścicieli. Jeżeli zaś pomiędzy współwłaścicielami  jest spór, opłata od wniosku wynosić będzie, niezależnie od wartości rzeczy 1 000 zł. Również samo postępowanie będzie trwało zdecydowanie dłużej. [rada]W drugiej z opisanych sytuacji należy mieć na uwadze koszty, jakie wygeneruje postępowanie sądowe. W owym postępowaniu nie obejdzie się bez opinii biegłego rzeczoznawcy, co znacznie pomnoży wspomnianą opłatę (1 tys. zł) za wpis.[/rada] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 czerwca 1964 roku – Kodeks cywilny.[/informacja] Podobne wzory pism: Umowa zniesienia współwłasności Wniosek o zniesienie współwłasności działki rolnej wzór Zgoda współwłaściciela na wykonanie robót budowlanych wzór Zgoda współwłaściciela na wykonanie przyłącza elektrycznego wzór Zgoda współwłaściciela na wypłatę odszkodowania wzór Zgoda współwłaściciela na wykonanie przyłącza gazowego wzór Zgoda współwłaściciela na budowę

Zmiana wierzyciela lub dłużnika

Na początku wskazać trzeba, że inne skutki prawne występują w sytuacji zmiany wierzyciela, a inne w odniesieniu do dłużnika. Zmiana wierzyciela lub dłużnika może być następstwem zawartej umowy bądź mogą wynikać z obowiązujących przepisów prawnych ustawy. Zmiana wierzyciela Wierzyciel ma prawo bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, o ile nie sprzeciwia się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Razem z tą wierzytelnością przechodzą wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Forma przeniesienia wierzytelności powinna być taka sama jak forma stwierdzenia tejże wierzytelności. Należy jednak pamiętać, że dopóki wierzyciel nie zawiadomił dłużnika o cesji, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Wszelkie zarzuty, które przysługiwały dłużnikowi przeciwko zbywcy wierzytelności w chwili powzięcia wiadomości o przelewie przysługują mu również przeciwko nabywcy. Przy tym z przelanej wierzytelności dłużnik może potrącić wierzytelność, która mu przysługuje względem zbywcy, chociażby stała się wymagalna dopiero po otrzymaniu przez dłużnika zawiadomienia o przelewie. Nie może jednak tego uczynić w wypadku, gdy wierzytelność przysługująca względem zbywcy stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu. W sytuacji, kiedy dłużnik otrzymał pisemne zawiadomienie o przelewie pochodzące od zbywcy i spełnił świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, wtedy zbywca ma prawo powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Zbywca wierzytelności ponosi odpowiedzialność względem nabywcy za to, że wierzytelność mu przysługuje. Natomiast za wypłacalność dłużnika odpowiada tylko o tyle, o ile tę odpowiedzialność na siebie przyjął.  Sytuacja osoby trzeciej, która spłaca dług za dłużnika Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty: jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi; jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia; jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie; jeżeli to przewidują przepisy szczególne. Wierzyciel przy tym nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne.  Jeżeli natomiast wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w jakiejś części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej. Zmiana dłużnika Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika w skutek: zawarcia umowy między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika, przy czym oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron; zawarcie umowy między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela - oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron, jednakże będzie ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. [rada]Umowa o przejęcie długu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.[/rada] Każda ze stron, które zawarły umowę o przejęcie długu, może wyznaczyć osobie, której zgoda jest potrzebna do skuteczności przejęcia, odpowiedni termin do wyrażenia zgody, jeżeli osoba ta nie wyrazi swojego stanowiska, będzie to traktowane na równi z z odmówieniem zgody. Należy pamiętać, że jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę uważa się za niezawartą. W przypadku zaś, jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia. Przejmującemu dług przysługują przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które miał dotychczasowy dłużnik, z wyjątkiem zarzutu potrącenia z wierzytelności dotychczasowego dłużnika. Dodatkowo przejmujący dług nie może powoływać się względem wierzyciela na zarzuty wynikające z istniejącego między przejmującym dług a dotychczasowym dłużnikiem stosunku prawnego, będącego podstawą prawną przejęcia długu; nie dotyczy to jednak zarzutów, o których wierzyciel wiedział. Jeżeli wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia. [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93).[/informacja] Polecane wzory pism: Wniosek o zobowiązanie dłużnika do wyjawienia majątku Odpowiedź do komornika na zajęcie minimalnej krajowej wzór Wzór odpowiedzi na zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej Zaskarżenie opisu i oszacowania nieruchomości wzór Wzór wniosku o umorzenie zaległych alimentów z funduszu alimentacyjnego Wzór pisma do komornika o stan zadłużenia Pismo do komornika że pracownik już nie pracuje