Egzekucja komornicza – co może zabrać komornik?

Egzekucja komornicza ma za zadanie uzyskanie od dłużnika środków niezbędnych do zaspokojenia wierzyciela. Mimo tego, że komornik jest funkcjonariuszem publicznym i działa na podstawie decyzji sądu to koszty podejmowanych przez niego czynności obciążają również dłużnika, a koszty te nie należą do najniższych.

Przed dokonaniem zajęcia majątku dłużnika, komornik przesyła drogą listową dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu postępowania. Jest to ostatni dzwonek dla dłużnika, gdyż na pierwszym etapie egzekucji koszty nie są jeszcze wysokie.

Egzekucja komornicza – co może zabrać komornik?

Komornik w pierwszej kolejności zabezpieczy środki na rachunku bankowym dłużnika oraz zajmie wynagrodzenie (o czym w poniższym akapicie). Środki pieniężne to nie wszystkie składniki majątku jakie zająć może komornik. Egzekucji komorniczej podlegają nieruchomości, mieszkania, domy, nieruchomości gruntowe.

Poza wynagrodzeniem i nieruchomościami zajęciu podlegają również wszelkiego rodzaju ruchomości reprezentujące wyższą wartość i mogące zostać spieniężone. Będzie to przede wszystkim samochód, motocykl, sprzęt AGD, RTV, komputery i ich akcesoria.

Co istotne komornik ma prawo do egzekwowania z ruchomości będących w posiadaniu dłużnika. Posiadacz nie zawsze natomiast jest właścicielem, toteż zajęte mogą zostać przedmioty będące własnością osób trzecich. W takiej sytuacji konieczne będzie złożenie pozwu o zwolnienie przedmiotu spod egzekucji (więcej o tym przeczytasz TUTAJ).

Egzekucja z wynagrodzenia

Komornik ma prawo zająć wynagrodzenie dłużnika. Jednakże w przypadku pracownika zatrudnionego na umowie o pracę, ustawodawca zdecydował się ustanowić pewne ograniczenia. Co do zasady, zajęta nie może być kwota stanowiąca równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W 2021 roku kwota ta wynosi 2800 zł brutto, czyli około 2062 zł netto. Oznacza to, że pod odliczeniu od wynagrodzenia pracownika składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy, pracownikowi należy pozostawić kwotę minimalnego wynagrodzenie netto.

W  przypadku zatrudnienia pracownika na pracę w niepełnym wymiarze, pracownik jest chroniony przed egzekucją wynagrodzenia w stopniu proporcjonalnym do wysokości swojego etatu. W przypadku 1/2 etatu kwota niepodlegająca zajęciu będzie wynosiła połowę minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowo ustalony został limit zajęcia wynagrodzenia, rozróżniając tu dłużników alimentacyjnych od pozostałych dłużników. Potrącenia mogą być dokonywane do wysokości:

• 60% wynagrodzenia przy egzekucji z tytułu zaspokojenia świadczeń alimentacyjnych;
• 50% wynagrodzenia przy egzekucji z tytułu zaspokojenia świadczeń innych niż świadczenia alimentacyjne.

Egzekucja komornicza a wynagrodzenie z umów cywilnoprawnych

Inaczej rzecz wygląda w przypadku umów cywilnoprawnych. Wynagrodzenie z umów zlecenia czy o dzieło nie podlegają pod przepisy ustawy pracowniczej, a co za to idzie wyżej wskazane ograniczenia go nie obejmuje.

W takim wypadku komornik ma prawo zająć całość wynagrodzenia. Jeżeli jednak dochód uzyskiwany z danej umowy cywilnoprawnej stanowi jedyne źródło utrzymania pracownika, komornik może wydać zezwolenie na potrącanie maksymalnie 50% wypłaty.

Czego komornik nie zajmie?

Mimo iż komornik ma szerokie uprawnienia, to nie każdy składnik majątku może zostać przez niego włączony pod egzekucje. Zasadą jest, iż dłużnik musi mieć zagwarantowane minimum niezbędne do przeżycia. Dotyczy to również przedmiotów życia codziennego.

Zgodnie z art. 829 KPC od zajęcia są wolne:

1. przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
2. pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
3. zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
4. jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
5. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
6. u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika, będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
7. przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
8. produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne  niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w rozumieniu przepisów ustawy o wyrobach medycznych;
9. przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.

Na podstawie innych ustaw szczególnych komornik nie może zająć również:

1. świadczeń alimentacyjnych;
2. 13 i 14 emerytury;
3. zasiłku z programu 500+.

Koszty komornicze

Dłużnik musi zdawać sobie sprawę, iż postępowanie egzekucyjne obarczone jest kosztami, które będzie musiał ponieść. Część zajętych środków pieniężnych oraz innych składników majątku, zamiast na poczet długu, przeznaczana jest na koszty egzekucyjne ponoszone przez komornika.

Zgodnie z ustawą o kosztach komorniczych, komornik ma prawo do naliczenia m.in.:

• 10% wartości uzyskanych środków przy egzekucji z wynagrodzenia za pracę, rachunków bankowych lub innych świadczeń;
• 10% przy egzekucji z nieruchomości lub ruchomości.
• 1500 zł za wykonanie wniosku o opróżnienie lokalu;
• 3% – nie mniej niż 150 zł – kwoty wpłaconej przez dłużnika na rachunek komornika w ciągu miesiąca po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
• 5% pozostałego do spłaty zadłużenia, jeżeli egzekucja komornicza zostanie umorzona na wniosek wierzyciela. W takiej sytuacji jednak to wierzyciel zostaje zobowiązany do opłacenia kosztów komorniczych, chyba że umorzenie będzie wynikało z uregulowania przez dłużnika należności albo dojścia do porozumienia w ciągu 30 dni od wszczęcia postępowania.