Kiedy sprzedaż nieruchomości rodzi obowiązek zapłaty VAT?

Otrzymujesz w spadku spory areał ziemi. Nie jesteś rolnikiem, nie prowadzisz nawet innej działalności gospodarczej, więc postanawiasz sprzedać tę nieruchomość. Jest tego całkiem sporo więc postanawiasz podzielić grunt na klika mniejszych działek. Aby podnieść atrakcyjność swojej nieruchomości, a co za tym idzie również jej cenę, podłączasz najpotrzebniejsze media typu prąd i wodę. Niestety nie masz głowy do biznesu, więc wynajmujesz agencję, która za prowizję pomoże Ci spieniężyć otrzymany spadek.

Zapewne nic nie podejrzewasz, ale Twoje działanie zrodziło po Twojej stronie odpowiedzialność podatkową VAT. Tak jest, jeżeli udało Ci się sprzedać nieruchomość w powyżej opisany sposób, najprawdopodobniej masz obowiązek zapłacić 8% jej ceny fiskusowi.
sprzedaż nieruchomości

Aby zostać uznanym za przedsiębiorcę nie trzeba prowadzić firmy, nie trzeba nawet być wpisanym do rejestru przedsiębiorców – ale za to trzeba się zachowywać jak przedsiębiorca. W niektórych przypadkach sprzedaż nieruchomości przez osobę fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej w dziedzinie obrotu nieruchomościami, może zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W „normalnych” okolicznościach, kiedy osoba fizyczna sprzedaje nieruchomość, wówczas to kupujący ma obowiązek podatkowy – musi on zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (tzw. PCC) w wysokości 2% ceny. Jeżeli jednak fiskus uzna, że owa sprzedaż nosiła charakter obrotu nieruchomościami, wtedy kupujący jest zwolniony z PCC, natomiast sprzedawca zostaje obarczony 8% VAT-em.

Kto jest podatnikiem VAT?

Aby lepiej zrozumieć omawianą materię, w pierwszej kolejności należy wytłumaczyć, kiedy dana osoba czy podmiot staje się podatnikiem VAT. Czy są to wyłącznie podmioty wpisane do rejestru podatników VAT? No nie koniecznie. Podatnikiem jest zawsze ten, kto dokonał czynności, która podlega opodatkowaniu.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Definicja ta oznacza, że podatnikiem jest każda osoba prowadząca niezależnie – w jakimkolwiek miejscu – jakąkolwiek, działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultaty tej działalności.

Oznacza to, że aby osoba fizyczna została przedsiębiorcą, nie jest konieczne posiadanie zarejestrowanej w CEIDG firmy. Sama działalność nosząca cechy handlowe stanowi podstawę do uznania, że sprzedaż lub świadczone usługi stanową czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wyjaśnia to interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zgodnie z którą sprzedaż nieruchomości, która stanowi zwykły zarząd prawem własności prywatnego majątku, nie mieści się w zakresie zainteresowania podatku VAT. Tylko takie działania, które mają charakter profesjonalny i zbliżony do zawodowego działania handlowca mogą zostać opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja Dyrektora KIS z dnia 4 marca 2019 roku, znak. 0111-KDIB3-2.4012.791.2018.2.MGO

„Jeżeli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku gdy brak jest przesłanek świadczących o aktywności sprzedawcy w przedmiocie zbycia nieruchomości, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem – zbycie nieruchomości nie stanowi działalności handlowej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz mieści się w ramach zarządu majątkiem prywatnym.” 

Sprzedaż prywatnej nieruchomości sprzedażą gospodarczą?

Znając już definicję przedsiębiorcy, należy teraz się zastanowić, kiedy sprzedaż prywatnej nieruchomości przekształci się w profesjonalny obrót nieruchomościami. Aby odpowiedzieć na owe pytanie, należy rozważyć, czy osoba fizyczna sprzedająca nieruchomość, wykorzystuje ją w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Główną kwestią, dzięki której możemy rozróżnić, czy sprzedaż nieruchomości ma charakter prywatny, czy też odbywa się w ramach działalności gospodarczej, jest aktywność samego sprzedawcy.

Im aktywność ta jest większa, tj. podejmowany jest szereg działań w celu uatrakcyjnienia cech nieruchomości i zwiększenia jej ceny (np. uzyskanie pozwolenia na przyłącze gazu i prądu, utwardzenie drogi wewnętrznej), tym bardziej jest prawdopodobne, że Urząd skarbowy upomni się o swoje. 

W omawianej materii wypracowano stabilną linię orzeczniczą. W temacie wypowiedział się zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, jak również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TSUE uznało, iż bez znaczenia jest ilość sprzedanych nieruchomości w roku podatkowym, czy też wysokość osiągniętych z nich korzyści. Dopiero gdy mamy do czynienia z działaniami w zakresie obrotu nieruchomościami, angażującymi środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców czy usługodawców, możemy mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej.

Wyrok TSUE z 20 czerwca 1996 roku, sygn. C-155/94

„Czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży dokonanych w danej sprawie nie ma charakteru decydującego. Zakres transakcji sprzedaży nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Nawet dokonanie podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Sytuacja jest odmienna dopiero, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców. Takie aktywne działania mogą polegać na przykład na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych”.

NSA w swoim wyroku uszczegółowiło jakie działania podejmowane przez sprzedawcę będą traktowane jako te „profesjonalne”. Dodatkowo uznała, że o gospodarczej działalności osoby fizycznej świadczy również samo przeświadczenie sprzedającego – czy traktuje on swoje zachowanie jako działalność zawodową.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2019 roku, sygn. I FSK 449/17

„Dla ustalenia zawodowego profilu działalności sprzedawcy nieruchomości istotne będą również takie okoliczności, jak przykładowo nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, uzbrojenie terenu, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, a także uzyskanie przed sprzedażą decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru.”

Sprzedaż nieruchomości – co brać pod uwagę przy ocenie profesjonalnego obrotu nieruchomościami?

Oczywiście nie ma jednej ścieżki, która wskaże czy dana czynność jest jeszcze zbyciem majątku prywatnego, czy już profesjonalnym obrotem nieruchomościami.

Wynika to z faktu, że przepisy prawa podatkowego noszą charakter norm generalnych (ogólnych), a interpretacja podatkowa wydawana jest indywidualnie i dla każdej sprawy może się różnić.

Jednakże analizując swoją sytuację, sprzedawca powinien brać pod uwagę czy jego aktywność przybiera formę zorganizowaną, m.in. czy:

  • nabywa teren przeznaczony pod zabudowę;
  • dzieli dużą nieruchomość ma wiele mniejszych (i równych ze sobą) działek;
  • uzbraja grunt;
  • wydziela drogi wewnętrzne;
  • wynajmuje agencję nieruchomości w celu sprzedaży działek;
  • uzyskuje decyzje o warunkach zagospodarowania terenu;
  • występuje o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla swoich nieruchomości.

Ocenie powinny podlegać wszystkie okoliczności danej sprawy, nie zaś tylko jedna przesłanka. Samo uzbrojenie działki nie przesądza już o profesjonalnej działalności sprzedającego.

Sprzedaż nieruchomości – podsumowując

Reasumując, nie da się jednoznacznie ustalić, kiedy sprzedaż nieruchomości przez osobę fizyczną przerodzi się w sprzedaż „profesjonalną”. Tak naprawdę sprzedający nigdy nie wie, czy opłacony przez kupującego 2% podatek PCC będzie wystarczający, czy też będzie on musiał uiścić 8% podatek VAT. 

Sam fakt podzielenia dużej działki i jej uzbrojenie jeszcze o niczym nie świadczy. Jednakże – jak to w naszym systemie podatkowym – w każdej sytuacji mogą zjawić się smutni pracownicy urzędu skarbowego i ustalić należny „im” podatek od towarów i usług.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106).

Przydatne wzory pism:

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Składki ZUS dla przedsiębiorców

Składki ZUS obejmują ubezpieczenia zdrowotne oraz społecznego – emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Dodatkowo, jeżeli przedsiębiorca płaci pełny ZUS, ponosi koszty składek na Fundusz Pracy. Od stycznia 2021 roku następuje wzrost płacy minimalnej, co przełoży się na wzrost wysokości omawianych składek. [reklama-ads] Zarówno preferencyjne, jak i standardowe składki oblicza się, przemnażając daną podstawę przez poniższe wartości procentowe: 19,52% podstawy - ubezpieczenie emerytalne; 8,00 % podstawy - ubezpieczenie rentowe; 2,45% podstawy - ubezpieczenie chorobowe; 1,90 % podstawy - ubezpieczenie wypadkowe; 2,45% podstawy - ubezpieczenie na Fundusz Pracy. [rada]Początkujący przedsiębiorcy zwolnieni są z konieczności odprowadzania składek do Funduszu Pracy.[/rada] Składki ZUS a „mały ZUS” Mały ZUS przeznaczony jest dla osób, które zakładają swoja pierwszą działalność gospodarczą lub które w ciągu ostatnich pięciu lat nie prowadziły takiej działalności i  rozpoczynają ją na powrót. Nowi przedsiębiorcy mają prawo skorzystać z 2,5 letniej ulgi, która gwarantuje im preferencyjne warunku oskładkowania. W okresie pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności, przedsiębiorcy są całkowicie zwolnieni ze składek. Po upływie tego czasu przedsiębiorca wchodzi w tzw. okres składek preferencyjnych. Przez kolejne 24 miesiące może więc korzystać ze składek ZUS w obniżonej wysokości. Podstawę obliczenia składek preferencyjnych stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku rozliczeniowym. Warto zauważyć, że nie tyczy się to składki zdrowotnej. Ta podlega innemu wyliczeniu - jej wartość zależy od innego wskaźnika. Wskaźnik ten zostaje opublikowany dopiero w styczniu. Przewiduje się jednak, iż składka ta wzrośnie nieznacznie i będzie wynosiła nie więcej niż 370 zł. Obecnie składka zdrowotna wynosi 362,34 zł. [reklama-ads] Jak to wygląda w pieniądzu? Od stycznia 2021 roku nastąpi zmiana wysokości płacy minimalnej. Płaca ta ma wynosić 2.800 zł brutto. Jeżeli te informację się potwierdzą, będziemy mieli do czynienia z najniższym wzrostem oskładkowania ZUS w ostatnich latach. Przyjmując wysokość płacy minimalnej na poziomie 2.800 zł, podstawa będzie wynosiła 840 zł. Znając podstawę, pojedyncze składki przedstawiają się następująco: ubezpieczenie emerytalne - 19,52% x 840 – 163,97 zł; ubezpieczenie rentowe - 8,00% x 840 – 67,20 zł; ubezpieczenie chorobowe - 2,45% x 840 – 20,58 zł; ubezpieczenie wypadkowe - 1,90% x 840 – 14,03 zł. Łącznie 265,78 zł. Doliczając 362,34 zł składki zdrowotnej (która najprawdopodobniej nieznacznie wzrośnie), mały ZUS w 2021 roku wyniesie około 682,12 zł. [uwaga]Czytaj też: Mały ZUS – kto może go płacić?[/uwaga] Standardowe składki ZUS [reklama-ads] Standardowe składki ZUS są już o wiele pokaźniejsze. Po pierwsze, oblicza się je od wyższej podstawy, a po drugie dochodzą dodatkowe koszty, jak chociażby Fundusz Pracy. W przeciwieństwie do małego ZUSu standardowe składki liczone są od przeciętnego wynagrodzenia podanego przez Główny Urząd Statystyczny na dany rok, a jej podstawę wyliczenia stanowi 60% tego wynagrodzenia. GUS podaje, iż prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2021 roku wyniesie 5.452 zł brutto.  Ile zapłacą przedsiębiorcy? Zgodnie z prognozami ZUS za podstawę obliczenia składek należy więc przyjąć 3.271,20 zł (60% x 5.452 zł). Znając podstawę, wartości poszczególnych składek będą wyglądały następująco: ubezpieczenie emerytalne - 19,52% x 3.271,20 - 638,54 zł; ubezpieczenie rentowe - 8,00% x 3.271,20 - 261,70 zł; ubezpieczenie chorobowe - 2,45% x 3.271,20 – 80,15; ubezpieczenie wypadkowe - 1,90% x 3.271,20 - 62,15 zł; ubezpieczenie na Fundusz Pracy -2,45% x 3.271,20 – 80,15 zł. Łącznie: 1.122,69 zł Dodając składki zdrowotne (362,34 zł), może założyć, że standardowy ZUS w roku 2021 wyniesie około 1.485,03 zł. [reklama-ads]

Odpowiedzialność urzędników za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Rozrzutne i bezcelowe rozdysponowywanie finansów publicznych jest bolączką naszej kadry urzędniczej. Niestety urzędnicy nie odpowiadają swoim majątkiem za popełnione błędy. Nie są również ubezpieczani, tak aby to ubezpieczyciel pokrył efekty ich niegospodarności. Owe marnotrawstwo natomiast odczuwają wszyscy podatnicy, i tylko podatnicy. W jakimś jednak stopniu, odpowiedzialność urzędników istnieje. Pracownikom jednostek budżetowych oprócz odpowiedzialności pracowniczej, grozi również odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. [reklama-ads] Nie wszyscy jednak urzędnicy ponoszą tego rodzaju odpowiedzialność, co do zasady winę za cały swój personel ponoszą kierownicy danych jednostek budżetowych. Dyscyplina finansów publicznych Dyscyplina finansów publicznych została uregulowana w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie z ustawą, dyscyplina ta to obowiązek przestrzegania zgodności projektowania i wykonywania zadań finansowych budżetu z przepisami prawnymi. Przy czym chodzi o ogół przepisów prawnych mających znaczenie dla prawidłowego określenia i realizowania zadań finansowych budżetu. Bez względu na zakres pojęcia dyscypliny budżetowej, pojęcie samej "dyscypliny" należy rozumieć jako obowiązek podporządkowania się określonym regułom postępowania, przestrzeganie norm wyznaczających zasady postępowania określonych kategorii podmiotów bądź wymóg przestrzegania wyznaczonych reguł w związku z dysponowaniem daną kategorią środków finansowych Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w szczególności: gromadzenie dochodów i przychodów publicznych; wydatkowanie środków publicznych; finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa; zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne; zarządzanie środkami publicznymi; zarządzanie długiem publicznym; rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej. Tak więc przedmiotem ochrony na omawianej ustawy są publiczne środki finansowe, niezależnie od formy organizacyjnej dysponowania nimi. [reklama-ads] Czym jest naruszenie finansów publicznych? Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w przepisach od art. 5 do art. 18c, reguluje zachowania urzędników za które mogą podlegać karze. Katalog ten jest bardzo rozbudowany i szczegółowo uregulowany, przy czym jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że aby dane działanie można było uznać za niezgodne z przepisami musi spełniać przesłanki jednego z wyżej wspomnianych przepisów. Za naruszenie dyscypliny uznawane jest nieustalenie, niedobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, niewłaściwe przeznaczenie dochodów uzyskiwanych przez jednostkę budżetową, jak również dokonanie zmiany w budżecie lub wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia. Za rażące naruszenia uznawane są także zachowania polegające na marnotrawieniu dotacji, m.in. poprzez przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji, niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia dotacji czy wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem. Nieopuszane jest także przeznaczenie środków rezerwy na inny cel niż określony w decyzji o ich przyznaniu, nieopłacenie w terminie składek przez jednostkę sektora finansów publicznych, jak również zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia. Naruszeniem będzie również niewykonanie w terminie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych oraz niezgodne z przepisami opisanie przedmiotu zamówienia publicznego. [reklama-ads] [uwaga]Czytaj też: Kiedy zamiast pozwolenia na budowę wystarczy zgłoszenie budowy?[/uwaga] Odpowiedzialność urzędników – na kim ciąży odpowiedzialność? Zgodnie z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, za błędy w rozdysponowywaniu budżetem, zasadniczo odpowiadają kierownicy jednostek. Od powyższego istnieje także szereg wyjątków. Ustawodawca stworzył katalog podmiotów, które na równi z kierownikami jednostek budżetowych ponoszą winę za swoje działanie, lub działanie osób im podporządkowanych. [rada]Odpowiedzialności nie podlegają dane urzędy lub ich organy, lecz konkretne osoby wchodzące w ich skład.[/rada] Warto mieć na uwadze, że aby pociągnięto do odpowiedzialności danego urzędnika potrzebne jest ustalenie, czy konkretny pracownik organu posiadał odpowiednie kompetencje w zakresie wykonywania budżetu lub planu finansowego jednostki sektora finansów publicznych. Zgodnie z art. 4 ustawy, za niegospodarność budżetową odpowiadają: [reklama-ads] kierownik jednostki sektora finansów publicznych – na kierowniku ciąży bezwzględna odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Wynika ona z art. 53 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym kierownik jest bezwarunkowo odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej jednostki, którą kieruje; członkowie organów kolegialnych w jednostkach sektora finansów publicznych – odpowiedzialności podlegają osoby wchodzące w skład organów wykonujących budżety lub plany finansowe jednostek sektora finansów publicznych. Do odpowiedzialności nie może jednak zostać pociągnięty cały organ kolegialny (np. zarząd), a wyłącznie jego członkowie, którym można przypisać winę. Przykładem naruszenia jest ustanowienie uchwały, która sprzeciwia się racjonalnemu zagospodarowaniu finansów publicznych. Taką odpowiedzialność można przypisać osobie uczestniczącej w podejmowaniu uchwały. Co ważne, odpowiedzialność ta dotyczy zarówno członka głosującego "za", "przeciw", a także tego, który wstrzymał się od głosu. Wyjątek stanowi zgłoszenie „sprzeciwu” – odpowiedzialności nie można przypisać osobie, która zgłosiła sprzeciw do stosownej uchwały na piśmie lub ustnie do protokołu; osoba, której powierzono wykonywanie obowiązków – w przeciwieństwie do kierowników jednostek, pociągniecie do odpowiedzialności osoby, której powierzono wykonywanie konkretnych obowiązków, wymaga posiadania przez tą osobę odpowiednich kompetencji w zakresie finansów publicznych. Dodatkowo, powierzenie obowiązków danemu pracownikowi nie wyłącza odpowiedzialności kierownika tej jednostki. Na mocy art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych odpowiedzialności podlegają: pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w takiej jednostce, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych; inne osoby, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w jednostce sektora finansów publicznych, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych. podmiot spoza sektora finansów publicznych - podmiotami podlegającymi odpowiedzialności budżetowej są także osoby wchodzące w skład organów zarządzających podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych oraz osoby wykonujące zadania w imieniu tych podmiotów, którym przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne. Odpowiedzialność ta wynika z faktu, że stałą praktyką jest powierzanie przez jednostki sektora finansów publicznych zadań podmiotom zewnętrznym, które w ramach prowadzonej działalności otrzymują do gospodarowania środki z budżetu. Odpowiedzialność urzędników a kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych znajduje się w art. 31 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Powyższy przepis wyróżnia takie kary jak: [reklama-ads] upomnienie; nagana; kara pieniężna; zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Wysokość kary pieniężnej wynosi od 25% do 300% miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej, obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia. Jeżeli miesięcznego wynagrodzenia nie da się ustalić, należy przyjąć sumę od 25% do 500% pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Najbardziej dotkliwą karą jest zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Osoba skazana traci wówczas możliwość pełnienia funkcji kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego, członka zarządu, skarbnika, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego, kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie budżetu lub planu finansowego. Kara może trwać od 1 roku do 5 lat. [rada]W przypadku wydania polecenia, odpowiedzialność za czyn naruszający dyscyplinę finansowców publicznych ponosi zarówno osoba mająca polecenie wykonać, jak również ta, która owe polecenie wydała.[/rada] Przesłanki odpowiedzialności [reklama-ads] Przesłanki odpowiedzialności zostały zawarte w art. 19 omawianej ustawy. Przepis ten odnosi się do zasady prawa karnego, zgodnie z którą odpowiedzialność ponosi wyłącznie osoba, która popełniła czyn prawem zabroniony w czasie jego popełnienia. Tak więc warunkiem odpowiedzialności jest to, aby konkretne zachowanie było stypizowanym przypadkiem naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Z powyższego wynika, że zachowanie urzędnika, które nie wypełnia jednej (lub wielu) z norm określonych w art. 5 – 18c ustawy, nie może być uznane za niezgodne z prawem. [paragraf]Orzeczenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 8 maja 2012 r., znak: DB-0965/14/44/12 "Nie można pociągnąć do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych osoby, której działanie lub zaniechanie nie stanowiło takiego naruszenia, w świetle przepisów obowiązujących w czasie takiego działania albo zaniechania lub nie stanowi naruszenia w dacie orzekania. Dla prawidłowej kwalifikacji prawnej naruszenia oraz ustalenia istnienia ustawowych przesłanek odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych konieczne jest więc dokonanie jego podwójnej oceny, tj. w świetle ustawy obowiązującej w chwili popełnienia naruszenia oraz ustawy obowiązującej w chwili orzekania".[/paragraf] Aby można było mówić o odpowiedzialności potrzebna jest wina. Wina musi występować w czasie popełnienia naruszenia budżetowego. W przypadku braku możliwości jednoznacznego stwierdzenia winy, prowadzi do konieczności uznania urzędnika za niewinnego, nawet gdy formalnie wypełnione zostały przesłanki czynu uznanego za naruszenie. [rada]Winę może przypisać urzędnikowi również za nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych.[/rada] [reklama-ads] Kiedy odpowiedzialność nie wystąpi? Ustawa reguluje również wyjątki od powyższej zasady Nullum crimen sine lege. Odpowiedzialność nie występuje w przypadku: dochowania przez urzędnika należytej staranności; niepoczytalność urzędnika w chwili dokonania naruszenia; usprawiedliwiona nieświadomość bezprawności czynów. Dodatkowo karalność za naruszenie przepisów związanych z dyscypliną finansów publicznych ustaje po 3 latach, od dnia jego popełnienia. Oznacza to, że po trzech latach czyn bezprawny uznany zostaje za niebyły. Odpowiedzialność urzędników - reasumując Mimo że, jak Polska długa i szeroka, wszyscy oczekują, że w końcu urzędnicy za swoją niekompetencję zaczną ponosić odpowiedzialność, to omawiana ustawa bardzo tą odpowiedzialność ogranicza. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie ma charakteru powszechnego, podlegają jej wyłącznie osoby mieszczące się w katalogu przedstawionym w ustawie.  Przy tym, odpowiedzialności podlegają osoby, a nie organy czy jednostki organizacyjne. Oznacza to, że nie każda osoba, która popełniła naruszenie dyscypliny finansów publicznych, podlega odpowiedzialności za takie naruszenie. Sama odpowiedzialność uzależniona jest od charakteru środków z jakimi związane jest konkretne działanie lub zaniechanie, od pełnionej funkcji w sektorze publicznym, rodzaju wykonywanych czynności, a także od tytułu prawnego do wykonywania określonych czynności. [reklama-ads] [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1440). ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869) [/informacja] Podobne: Odwołanie z funkcji kierownika wzór Rezygnacja ze stanowiska kierowniczego Rezygnacja z pełnienia funkcji członka zarządu Rezygnacja z funkcji prezesa zarządu