Tocząca się za naszą wschodnią granicą wojna istotnie wpływa na naszą codzienność. Szalejąca inflacja to tylko część problemów, z jakimi musimy się zmagać. Pojawia się również obawa o to, co będzie działo się dalej, czy wojna nie rozleje się na kolejne kraje. To zaś wzbudza niepokój u mężczyzn znajdujących się w rezerwie, którzy mogą spodziewać się powołania w momencie mobilizacji. Jednocześnie dotyczy ich również wezwanie na ćwiczenia rezerwy.
I tutaj pojawia się pytanie, kto może się takiego wezwania spodziewać, jak wyglądają ćwiczenia i czy można się od nich uwolnić? W związku z zapowiedziami MON, że planowane są ćwiczenia rezerwistów, gromadzimy informację na ten temat, z których dowiecie się między innymi, co może grozić za niestawienie się na ćwiczenia.
Planowane ćwiczenia rezerwistów – czego możemy się spodziewać?
Sytuacja, w której się znajdujemy od 24 lutego 2022 roku, sprawiła, że ustawodawca podjął działania zmierzające do uchwalenia przepisów, które będą mogły sprawić, że ewentualne przygotowanie obywateli do konfliktu zbrojnego będzie łatwiejsze.
Służyć ma temu między innymi Ustawa z 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny. To ona stworzyła podwaliny pod planowane w bieżącym roku masowe ćwiczenia rezerwy. Na podstawie tej ustawy MON planuje wezwanie rekordowej liczby osób na ćwiczenia, pytanie, jak zareagować na takie wezwanie i czy można jakoś takich ćwiczeń uniknąć?
Powołanie na ćwiczenia – czy można się odwołać?
Pierwsze pytanie, jakie można sobie postawić, otrzymując takie powołanie, to kwestia tego, czy możliwe jest odwołanie od ćwiczeń wojskowych. Tutaj istotne jest określenie tego, jak wygląda podstawa prawna takiego powołania.
Jest ono wydawane na podstawie decyzji administracyjnej, w związku z czym istnieje możliwość odwołania wynikająca z Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
Na złożenie odwołania jest 14 dni, należy je złożyć do szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji, z którego pojawiło się powołanie. Takie odwołanie nie wstrzymuje jednak decyzji, a jego zasadność będzie uznana tylko przy ważnych powodach zdrowotnych albo osobistych.
Czego można się spodziewać po odmowie na wezwanie?
Wiele osób zastanawia się także, co grozi za niestawienie się na ćwiczenia rezerwy. Czego można się spodziewać w momencie, gdy po otrzymaniu karty powołania odmówi się udziału w ćwiczeniach?
Należy jasno podkreślić, że odmowa stawienia się na ćwiczenia wojskowe wiąże się z odpowiedzialnością karną. Każdy wezwany jest zobowiązany do tego, by stawić się na wezwanie w określonym terminie.
Ustawa o obronie ojczyzny wskazuje, że osoba, która bez uzasadnionej przyczyny nie stawi się w jednostce w określonym terminie – podlegać będzie grzywnie albo karze aresztu.
Można również być przymusowo doprowadzonym do jednostki. Takiej samej karze podlegać mogą osoby, które stawiły się na wezwanie, ale nie poddają się poleceniom służbowym albo oddalają się z miejsca pełnienia służby.
Jak można zwolnić się z ćwiczeń wojskowych?
Wiadomo już, że wezwanie na ćwiczenia wojskowe, jeśli zostanie zignorowane, może spowodować poważne konsekwencje prawne. Dlatego skoro wiadomo, jaka jest kara za niestawienie się na ćwiczenia wojskowe, trzeba zwrócić uwagę na to, jak można uzyskać zwolnienie z takich ćwiczeń. Kto ma szansę na to, by z takiego zwolnienia skorzystać?
Teoretycznie powołanie może być skierowane do każdego, kto na komisji wojskowej został zakwalifikowany do kategorii A. Istnieją jednak osoby, które są zwolnione z takich ćwiczeń. Takie osoby, które posiadają zwolnienie, nie będą narażeni na konsekwencje. Dotyczy to następujących sytuacji:
- sprawujących urząd senatora albo posła
- osoby, które prowadzą kampanię wyborczą
- osoby mająca stanowiska kierownicze w administracji rządowej
- osoby po służbie zastępczej albo do niej przeznaczone.
- osoby pełniące funkcje w jednostkach samorządu terytorialnego albo pełniących funkcję radnego.
W przypadku duchownych, którzy sprawują kadencje, albo członków zakonów można mówić o powołaniu jedynie w celu szkolenia do funkcji kapelana i dodatkowo za zgodną władz kościelnych.
Czy można zwolnieniem lekarskim uwolnić się od ćwiczeń?
Grono osób, które są ustawowo zwolnione z ćwiczeń – jest istotnie ograniczone, dlatego pojawia się pytanie, czy zwolnienie lekarskie zwalnia z ćwiczeń wojskowych. I tutaj, jeśli ktoś zastanawia się, czy choroba zwalnia z ćwiczeń wojskowych, trzeba wskazać na jedną istotną zasadę, a mianowicie to, że przedłożenie zwolnienia lekarskiego sprawia, że powołanie zostaje zawieszone.
Jednocześnie trzeba przy tym mieć świadomość, że w momencie, gdy zwolnienie się zakończy, osoba powołana na ćwiczenia będzie musiała je odbyć. Dlatego w rzeczywistości zwolnienie lekarskie nie daje możliwości, by całkowicie uwolnić się od potencjalnych ćwiczeń wojskowych.
Trzeba się będzie liczyć z tym, że powołanie do nas wróci i zostanie wyznaczony inny termin, w którym ćwiczenia będą do zrealizowania.
Ćwiczenia wojskowe – trudno ich uniknąć
Podsumowując, można stwierdzić, że uniknięcie ćwiczeń wojskowych w momencie, gdy otrzyma się na nie powołanie, będzie raczej trudne. Należy mieć świadomość, że grono osób, które mogą uzyskać zwolnienie z takich ćwiczeń – jest mocno ograniczone, nie sposób nie odnieść wrażenia, że w ustawie politycy zadbali głównie u siebie, gwarantując sobie stosowne zwolnienie.
Natomiast obywatele, którzy będą chcieli uzyskać zwolnienie, muszą albo składać odwołanie od decyzji administracyjnej i przedstawić poważne przyczyny, dla których miałoby ono być skuteczne, albo też muszą starać się o zwolnienie lekarskie, ale mając przy tym świadomość, że nie pozwoli ono całkowicie odsunąć widma ćwiczeń, a jedynie będzie czynnikiem odsuwającym je w czasie.
Natomiast jeśli ktoś samowolnie odmówi stawiennictwa na ćwiczeniach, musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami, łącznie z potencjalnym aresztem, na jaki można się narazić, oraz przymusowym doprowadzeniem do jednostki wskazanej w dostarczonym powołaniu na ćwiczenia wojskowe.
Pole manewru dla powołanych rezerwistów jest więc niewielkie i trudno będzie uniknąć ćwiczeń wojskowych momencie, gdy otrzyma się na nie powołanie.
Przydatne wzory pism:
więcej porad
Rezerwista – kto to – oraz jakie ma obowiązki?
Ustawa o obronie Ojczyzny - rezerwa pasywna i aktywna
Ustawa o obronie Ojczyzny z dnia 23 kwietnia 2022 r. zmieniła dotychczasowe spojrzenie na rezerwową służbę wojskową. Została ona podzielona na dwa odrębne odłamy: rezerwę aktywną oraz pasywną.
[rada]Żołnierze rezerwy aktywnej są zobowiązani do udziału w większej ilości ćwiczeń i szkoleń, co przekłada się również, na większe korzyści finansowe tej grupy. Kto jest rezerwistą aktywnym i jakie ma przywileje?[/rada]
Kim jest rezerwista?
Rezerwista to zgodnie z definicją osoba, która uzyskała kategorię zdolności do pełnienia służby wojskowej (kat. A) oraz stopień szeregowego, jednakże nie złożyła przysięgi wojskowej i nie odbyła czynnej służby. Po złożeniu przysięgi wojskowej i przeniesieniu do rezerwy rezerwista staje się żołnierzem rezerwy.
Wśród licznych przywilejów żołnierzy rezerwy można wymienić wynagrodzenie za udział w ćwiczeniach, świadczenia rekompensujące, dodatki do wynagrodzenia, prawo do zapomogi w sytuacjach losowych oraz nagrody za wykonywanie różnych działań wykraczających poza obowiązki służbowe.
Rezerwista pasywny
Rezerwistą pasywnym jest osoba, która została zakwalifikowana do rezerwy, lecz nie złożyła przysięgi, jak również taka, która złożyła przysięgę, a jednak nie jest zainteresowana służbą w wojsku. Cenzus wiekowy przypada na 55 rok życia, w przypadku oficerów i podoficerów na 63 rok życia.
Rezerwiści pasywni mogą otrzymać powołanie na ćwiczenia. Zgodnie z Ustawą o obronie Ojczyzny rezerwista pasywny może zostać powołany na ćwiczenia jednodniowe, krótkotrwałe (do 30 dni), długotrwałe (do 90 dni), bądź rotacyjne (do 30 dni w ciągu roku kalendarzowego z przerwami).
Ćwiczenia wojskowe mogą zostać zrealizowane poprzez udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i ich skutków, jak również w różnego rodzaju akcjach poszukiwawczych. Podczas ćwiczeń wojskowych żołnierz rezerwy pasywnej otrzymuje ekwipunek, mundur, wyżywienie, zakwaterowanie oraz ubezpieczenie.
Rezerwista aktywny
Rezerwistą aktywnym jest osoba, która złożyła przysięgę wojskową, nie pełni innego rodzaju służby i jest zainteresowana czynną służbą w wojsku. Służba żołnierza rezerwy aktywnej jest powoływana na czas nieokreślony, co wiąże się z regularnymi szkoleniami oraz możliwością natychmiastowego stawiennictwa.
Żołnierz rezerwy aktywnej ma obowiązek stawienia się w koszarach raz na kwartał przez co najmniej 2 dni oraz na okres 14 dni przynajmniej raz na trzy lata.
Żołnierze rezerwy aktywnej mają również możliwość wyjechania na misję i pełnienia służby w polskich kontyngentach. Po trzech latach takiej służby otrzymują przyzwolenie na powołanie do służby zawodowej.
Obowiązkowe ćwiczenia rezerwistów
Wojsko Polskie w związku z napiętą sytuacją militarną na granicach planuje powołać na ćwiczenia nawet do 200 tysięcy rezerwistów, w głównej mierze posiadających już przydziały mobilizacyjne, ale również i tych bez doświadczenia.
Służba w rezerwie ma za zadanie uzupełnić rosnące potrzeby Sił Zbrojnych. Ćwiczenia nie powinny trwać dłużej niż kilka dni. Wcześniejsze lata udowodniły, że najbardziej efektywne są szkolenia krótkotrwałe, trwające od 2 do 6 dni. Rezerwiści posiadający doświadczenie wojskowe mogą zostać powołani do odbycia ćwiczeń trwających maksymalnie 16 dni.
[pomoc]Warto pamiętać, że wezwanie do stawiennictwa w WCR nie jest równoznaczne z powołaniem na szkolenie wojskowe, a samo wezwanie na ćwiczenia ma charakter decyzji administracyjnej, dlatego też istnieje możliwość odwołania się. Odwołać może się osoba prowadząca samodzielną, jednoosobową działalność oraz osoba na co dzień zajmująca się dzieckiem lub kimś niepełnosprawnym.[/pomoc]
Rezerwiści wzywani do wojska
Rezerwiści muszą stawić się w Wojskowym Centrum Rekrutacyjnym, gdzie otrzymają skierowanie do jednostki wojskowej. WCR wydaje kartę powołania z wyprzedzeniem minimum dwóch tygodni.
Ćwiczenia trwają zwykle od 5 do 14 dni kalendarzowych, a ich intensywność zależy od specyfiki i specjalności jednostek wojskowych. Najczęściej do ćwiczeń powoływani są żołnierze rezerwy o specjalnościach bojowych, tj. obsługa granatników, sprzętu bojowego oraz karabinów maszynowych.
Rezerwa pasywna może również spodziewać się wezwań. Ćwiczenia dla osób bez doświadczenia mają mieć charakter weekendowego szkolenia i będą dobrowolne. Wojsko zamierza powołać do 3 tysięcy rezerwistów pasywnych.
Wezwanie na ćwiczenia wojskowe z WKU
Samo wezwanie do stawienia się w Wojskowej Komendzie Uzupełnień nie oznacza od razu powołania na ćwiczenia wojskowe. W przypadku braku przeciwwskazań do odbycia szkolenia, komenda nadaje rezerwiście przydział mobilizacyjny bądź przydziela mu miejsce w konkretnej jednostce wojskowej. W dalszej kolejności rezerwista oczekuje na wezwanie do stawienia się na ćwiczenia do przydzielonej jednostki.
Ćwiczenia mają na celu zapoznanie rezerwisty ze strukturą jednostki wojskowej i specyfiką służby, jak również ocenę jego umiejętności w zakresie danej specjalizacji lub przeszkolenie go w innej dziedzinie.
W chwili obecnej w Wojsku najbardziej pożądane są zawody medyczne, tj. lekarz, pielęgniarka, weterynarz. Wojsko jest również zainteresowanie naborem kierowców, tłumaczy, kucharzy, informatyków oraz elektrotechników.
[rada]W przypadku powołania na obowiązkowe ćwiczenia i szkolenia wojskowe wymagane jest wystąpienie do pracodawcy o udzielenie bezpłatnego urlopu.[/rada]
Rezerwiści otrzymują niewielki ekwiwalent pieniężny w wysokości 2,85% minimalnego wynagrodzenia żołnierza zawodowego, a więc ok. 129 zł brutto za każdy dzień ćwiczeń. Istnieje możliwość wystąpienia o świadczenie rekompensujące w momencie, gdy otrzymane wynagrodzenie jest niższe niż kwota, jaką zarobiłby rezerwista w swoim miejscu pracy.
Przydatne wzory pism:
Wzór odwołania od ćwiczeń wojskowych
Zwolnienie z ćwiczeń wojskowych wzór
Odwołanie od orzeczenia psychologicznego wojsko wzór
Przydział mobilizacyjny – Odwołanie – wzór
Przydział mobilizacyjny - co to jest?
Przydział mobilizacyjny jest to imienne wyznaczenie w czasie trwającego pokoju w kraju pracownika, żołnierzy rezerwy bądź innych osób, które pracują w jednostce wojskowej, jak również u innych pracodawców.
Pracownicy czy inne osoby są wskazywane przez WKU, a więc Wojskowy Komendant Uzupełnień, na stanowisko pracownicze, które określone zostało w etacie danej jednostki wojskowej na czas wystąpienia wojny bądź ogłoszenia mobilizacji.
Żołnierze rezerwy w pierwszej kolejności powoływani zostają do czynnej służby wojskowej. Zaczynają oni pełnić wiele, różnorodnych funkcji wojskowych bądź obejmować stanowiska służbowe. Żołnierzy powołuje się zgodnie z posiadaną specjalnością wojskową bądź kwalifikacjami wojskowymi czy indywidualnymi predyspozycjami, które wykazują.
[rada]Co więcej, wyróżnić można maksymalny okres przydziału mobilizacyjnego. Dla szeregowych żołnierzy nadanie przydziału mobilizacyjnego może wynosić maksymalnie 15 lat, a dla oficerów czy podoficerów 20 lat. Taka regulacja nie będzie miała zastosowania w przypadku, gdy będzie występować zwiększona potrzeba uzupełnienia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.[/rada]
Jak sprawdzić, czy mam przydział mobilizacyjny?
O tym, czy posiadamy obowiązek przydziału mobilizacyjnego, świadczy wystosowana karta mobilizacyjna. Istnieją trzy wzory kart mobilizacyjnych- czerwony, zielony oraz żółty. Przydział mobilizacyjny do sił zbrojnych RP nadaje, jak również uchyla WKU, a więc wojskowy komendant uzupełnień, który działa w porozumieniu z dowódcą jednostki wojskowej.
Obowiązek mobilizacyjny nadawany jest w formie karty mobilizacyjnej. Osoba, do której nadawana jest karta, ma obowiązek ją przyjąć. Karta mobilizacyjna wyznacza dzień, w którym należy stawić się w jednostce wojskowej.
Karta może także zobowiązać do pozostania w gotowości do powołania. Co więcej, przydział mobilizacyjny określa także nazwę lub numer jednostki wojskowej, w której wezwany do służby żołnierz rezerwowy będzie pełnić swoje obowiązki.
Przydział mobilizacyjny uchyla oraz nadaje dowódca jednostki wojskowej. Co więcej, przydział mobilizacyjny stwierdza się w rozkazie dziennym.
Wzory kart
Karta mobilizacyjna zawiera takie elementy jak:
Datę wydania,
Organ wydający,
Dane osobowe powoływanego żołnierza rezerwy, pracownika czy innej powoływanej osoby, która nie jest pracownikiem,
Stopień wojskowy,
Dane jednostki wojskowej czy komórki organizacyjnej,
Przydział mobilizacyjny bądź pracowniczy przydział mobilizacyjny,
Termin i miejsce stawienia się w jednostce,
Przedmioty codziennego użytku, które należy ze sobą zabrać,
Skutki uchylenia się od obowiązku służby wojskowej,
Postępowanie w przypadku zgrubienia karty mobilizacyjnej.
Karta mobilizacyjna opatrzona czerwonym paskiem to awizo, które świadczy o powołaniu do czynnej służby. W karcie jest podany termin, w którym adresat powinien stawić się w jednostce wojskowej do odbycia czynnej służby wojskowej.
[pomoc]Co więcej, w karcie mobilizacyjnej może być adnotacja, że należy zgłosić się do czynnej służby po otrzymaniu wiadomości o ogłoszeniu mobilizacji, np. w formie komunikatu radiowego, prasowego, telewizyjnego czy w formie obwieszczenia.[/pomoc]
Karta mobilizacyjna zielona jest mniej rygorystyczną formą niż forma karty z paskiem w kolorze czerwonym. Pomimo ogłoszenia mobilizacji, zielona karta nie obliguje do natychmiastowego wstawiennictwa do odbywania czynnej służby wojskowej.
Konieczności wstawienia się do jednostki wojskowej powstaję dopiero w chwili, gdy posiadacz karty z zielonym pasem otrzyma dodatkową kartę powołania, jak również specjalne powiadomienie. Zawiera ono wówczas informacje o konieczności zgłoszenia się żołnierza rezerwowego do czynnej służby wojskowej.
Wyróżnić można jeszcze wzór karty mobilizacyjnej opatrzonej pasem w kolorze niebieskim. To wersja dokumentu, powołującą do przydziału mobilizacyjnego osoby cywilne, które posiadają specjalną kartę do pracy w jednostkach wojskowych w czasie ogłoszenia wojny.
Jeśli osoba cywilna otrzyma informację o ogłoszeniu mobilizacji, w takich samych jak wyżej wymienionych formach, wówczas osoba cywilna jest zobowiązana do stawienia się do pracy w wyznaczonej jednostce wojskowej. Osoba cywilna może zostać także zmobilizowana w formie wezwania w sprawie powszechnego obowiązku obrony.
Jak odwołać się od karty mobilizacyjnej?
Wiele osób zastanawia się, jak zrezygnować z przydziału mobilizacyjnego, nie chcąc wypełniać czynnej służby wojskowej. Zgodnie z art. 59 a ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, osoba, która została wyznaczona do nadania przydziału mobilizacyjnego, zobowiązana zostaje do przyjęcia karty mobilizacyjnej.
Niebagatelne znaczenie odgrywa jednak Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 września 2002 r. w sprawie odbywania służby w obronie cywilnej. Zawarte w nim art. 13–15 wskazują, że osobom, które przeznaczone zostały do służby w formacjach obrony cywilnej, nadawane są przydziały tzw. organizacyjno- mobilizacyjne.
Na ich podstawie pełni się służbę na stanowiskach, które określone zostały w etatach osobowych tych formacji. W związku z tym, jeśli karta została wydana w celu odbycia służby w formacjach obrony cywilnej, wówczas mamy prawo odmówić jej przyjęcia.
Jeśli zaś karta mobilizacyjna wystosowana została na podstawie art. 59 a ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, wówczas wskazana osoba, której nadany został przydział mobilizacyjny, jak również pracowniczy przydział mobilizacyjny, ma obowiązek przyjąć kartę.
[informacja]Jak pozbyć się karty mobilizacyjnej? Jeśli odmawiamy przyjęcia karty mobilizacyjnej, osoba, która doręcza nam dokument, zobowiązana jest do sporządzenia stosownej adnotacji, która zawiera informacje o odmowie przyjęcia.[/informacja]
Niekiedy w notatce możemy także odnaleźć powód nieprzyjęcia dokumentu, jeśli pod go odbiorca. Taka notatka zawiera datę próby doręczenia, jak również czytelny podpis osoby doręczającej.
Słowem podsumowania
Nadanie przydziału mobilizacyjnego oraz pracowniczego przydziału mobilizacyjnego odbywa się za pomocą karty mobilizacyjnej.
Przydziały mobilizacyjne, a także pracownicze przydziały mobilizacyjne nadać może lub uchylić wojskowy komendant uzupełnień (WKU), będąc w porozumieniu z dowódcą jednostki wojskowej.
Przydatne wzory pism:
Wzór odwołania od ćwiczeń wojskowych
Zwolnienie z ćwiczeń wojskowych wzór
Odwołanie od orzeczenia psychologicznego wojsko wzór
