List żelazny

List żelazny, instytucja unormowana w rozdziale 30 działu VI ustawy - Kodeks postępowania karnego (dalej k.p.k.). List żelazny, dawniej glejt, jest to specjalny dokument wydawany przez właściwy miejscowo sąd okręgowy, który w swojej treści zapewnia oskarżonemu przebywającemu za granicą pozostawanie na wolności do czasu prawomocnego ukończenia postępowania karnego, tzw. prawo do „odpowiadanie z wolnej stopy”.

Zgodnie z przepisem art. 281 k.p.k. list żelazny jest to rodzaj umowy zawieranej pomiędzy sądem, a oskarżonym przebywającym za granicą, polegającej na tym, że oskarżony zobowiązuje się stawić na każde wezwanie organu karnego, oraz że będzie przestrzegał określonych w liście warunków, w zamian za otrzymanie możliwości odpowiadanie mu z wolnej stopy. Ochrona oskarżonego ustaje z chwilą prawomocnego zakończenia się postępowania. Co do zasady, wniosek o wydanie listu żelaznego może zostać złożony wyłącznie przez oskarżonego lub jego obrońcę. Decyzja sądu jest fakultatywna – decyzja uzależniona jest od indywidualnej oceny okoliczności oraz przesłanek spełnionych przez oskarżonego.

Czytaj więcej: List gończy

List żelazny – warunki wydania

Warunki wydania listu żelaznego opisane są w art. 282 k.pk., zgodnie z powyższym przepisem list żelazny zapewnia oskarżonemu pozostawanie na wolności do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli oskarżony:

  • Będzie się stawiał w oznaczonym terminie na wezwanie sądu, a w postępowaniu przygotowawczym – na wezwanie prokuratora.
  • Nie będzie się wydalał bez pozwolenia sądu z obranego miejsca pobytu w kraju.
  • Nie będzie nakłaniał do fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób starał się utrudniać postępowanie karne.

Natomiast po wydaniu listu żelaznego, w przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się oskarżonego na wezwanie lub naruszenia innych warunków wymienionych w ustawie, właściwy miejscowo sąd okręgowy orzeka postanowieniem o odwołaniu listu żelaznego.

List żelazny a poręcznie majątkowe

Co ważne, wydanie listu żelaznego często jest uzależnione od złożenia poręczenia majątkowego. Poręczenie stanowi mocny gwarant prawidłowego wykonywania przez oskarżonego wszystkich swoich obowiązków, gdyż w razie odwołania listu żelaznego z w winy oskarżonego, wartości majątkowe udzielone z tytułu poręczenia ulegają przepadkowi lub ściągnięciu.

Z uwagi na fakt, iż list żelazny wydawany jest na podstawie postanowienia, wszelkie decyzje Sądu Okręgowego w tej materii mogą być zażalane na podstawie art. 459 k.p.k..

 

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks postępowania karnego.

 

Radosław Pilarski
Radosław Pilarski
Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.

więcej porad

Kontrola skarbowa – jakie uprawnienia mają inspektorzy?

Wiemy już jakie cele ma kontrola skarbowa (tych, którzy nie wiedzą zapraszamy tutaj). Znamy jej zakres. Wiemy kto może kontrować, a kto być kontrolowany. A jakie uprawnienia ma kontrola skarbowa? Otóż inspektorzy i pracownicy kontroli skarbowej mają prawo do: • Legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości. • Zatrzymywania i przeszukiwania osób oraz przeszukiwania pomieszczeń, bagażu i ładunku w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego skarbowego. • Zatrzymywania pojazdów i innych środków przewozowych w celu przeprowadzenia kontroli przewożonych towarów lub dokumentów przewozowych dotyczących tych towarów, a także badania towarów i pobierania ich próbek, oraz przeprowadzenia kontroli rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego. oraz: • Przeprowadzania doprowadzenia, o którym mowa w art. 4 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz. U. poz. 628 i 1165 oraz z 2014 r. poz. 24 i 1199), lub konwoju, o którym mowa w art. 4 pkt 3 tej ustawy. • Zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa. Pamiętajmy, że jeżeli przy dokonywaniu czynności służbowych pojawi się konieczność zdjęcia nałożonych uprzednio zamknięć celnych, inspektorzy i pracownicy mają obowiązek ponownego nałożenia zamknięć celnych i odnotowania tego faktu. Ponadto osoba posiadająca towary jest zobowiązana, na jej koszt, do wykonywania czynności umożliwiających przeprowadzenie kontroli. Pracownicy mają też prawo wydawania poleceń określonego zachowania się jeśli podczas kontroli zajdzie taka konieczność. [rada]Osobie takiej przysługuje zażalenie do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej na zasadność lub sposób dokonania czynności.[/rada] Kontrola skarbowa- obowiązki Oprócz uprawnień pracownicy kontroli skarbowej mają również swoje obowiązki. Do których należą: • Poszanowanie godności człowieka oraz respektowanie innych praw i wolności obywatelskich. • Wykonywanie czynności służbowych w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste i majątkowe osób i przedsiębiorców, których te czynności dotyczą. • Zatrzymanie osoby może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki pozostające w dyspozycji organów kontroli skarbowej, inspektorów i pracowników są bezcelowe lub okazały się nieskuteczne. • W razie uzasadnionej potrzeby zatrzymaną osobę należy niezwłocznie poddać badaniu lekarskiemu lub udzielić jej pierwszej pomocy medycznej. • Zatrzymanie pojazdów mechanicznych i innych środków przewozowych może być dokonywane tylko przez umundurowanych inspektorów i pracowników, znajdujących się w pobliżu oznakowanego pojazdu służbowego. a także: • Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób oznakowania pojazdów służbowych, uwzględniając w szczególności zapewnienie jednoznacznej identyfikacji pojazdów. • Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, tryb przeprowadzania badań lekarskich, o których mowa w ust. 4, przypadki uzasadniające potrzebę niezwłocznego udzielenia osobie zatrzymanej pierwszej pomocy medycznej lub potrzebę poddania jej niezbędnym badaniom lekarskim, a także czas i organizację tych badań oraz sposób ich dokumentowania, mając na celu ochronę zdrowia osoby zatrzymanej. Kontrola skarbowa – możliwość zażalenia Na sposób prowadzenia wyżej wymienionych czynności przez kontrole skarbową przysługuje zażalenie do właściwego miejscowo prokuratora rejonowego. Kolejno Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określa, w drodze rozporządzenia ustala warunki, sposób i szczegółowy tryb wykonywania czynności. Kontrola skarbowa, a stosowanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej Inspektorzy i pracownicy mogą użyć broni palnej lub ją wykorzystać: W przypadkach, konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:a) Życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu. b) Ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu. c) Bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia. Ponadto broń palną można wykorzystać w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z następujących działań:a) Zatrzymanie pojazdu, jeżeli jego działanie zagraża życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby lub stwarza zagrożenie dla ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów. b) Pokonanie przeszkody uniemożliwiającej lub utrudniającej ujęcie osoby albo ratowanie życia lub zdrowia uprawnionego, innej osoby lub ratowanie mienia. c) Zaalarmowanie lub wezwanie pomocy. d) Neutralizacja przedmiotów lub urządzeń mogących stwarzać niebezpieczeństwo wybuchu, powodujących jednocześnie bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia uprawnionego lub innej osoby. e) Unieszkodliwienie zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby. f) Oddanie strzału ostrzegawczego. W celu ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, jeżeli ucieczka tej osoby stwarza zagrożenie życia lub zdrowia inspektora, pracownika lub innej osoby lub istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba zatrzymana może użyć materiałów wybuchowych, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu. W broń palną może być wyposażony, przeszkolony w zakresie związanym z jej używaniem, inspektor i pracownik zatrudniony w wyodrębnionej komórce, o której mowa w art. 11g ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej. Użycie i wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz dokumentowanie tego użycia i wykorzystania odbywa się na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.   [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej. ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.[/informacja]  

Kontrola skarbowa

Kontrola skarbowa ma na celu ochronę interesów i praw majątkowych Skarbu Państw. Ma zapewnić skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych. Ponadto celem kontroli skarbowej jest badanie zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych oraz zapobieganie i ujawnianie przestępstw popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych. Kontrola skarbowa – zakres W zakresie kontroli skarbowej leży m.in: Kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych. Ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej. Kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych, z wyłączeniem kontroli celowości wykorzystania środków zaliczanych do dochodów własnych i subwencji ogólnej jednostki samorządu terytorialnego. Kontrola prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu Unii Europejskiej. Audyt gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegającymi zwrotowi środkami z innych źródeł zagranicznych, w tym certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia, zwany dalej "audytem". Badanie celowości w czasie podejmowania decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu. Badanie wykorzystania mienia otrzymanego od Skarbu Państwa w celu realizacji zadań publicznych oraz prawidłowości prywatyzacji mienia Skarbu Państwa. Kontrola rzetelności wypełniania zobowiązań wynikających z udzielonych przez Skarb Państwa poręczeń i gwarancji. oraz: Kontrola zgodności wykorzystania środków, których spłatę poręczył lub gwarantował Skarb Państwa, z ich przeznaczeniem. Zapobieganie i wykrywanie naruszeń krajowych przepisów celnych oraz ściganie naruszeń krajowych lub wspólnotowych przepisów celnych przez wykonywanie nadzoru transgranicznego osób, miejsc, środków transportu i towarów oraz dostawy kontrolowanej, w rozumieniu Konwencji sporządzonej na podstawie artykułu K.3 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie wzajemnej pomocy i współpracy między administracjami celnymi, sporządzonej w Brukseli dnia 18 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 2008 r. poz. 31). Kontrola oświadczeń o stanie majątkowym osób - obowiązanych do ich składania - zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w tym w urzędzie obsługującym tego ministra. Zapobieganie i ujawnianie przestępstw, o których mowa w art. 228-231 Kodeksu karnego, popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych. Badanie przestrzegania przez rezydentów i nierezydentów ograniczeń i obowiązków określonych w przepisach prawa dewizowego oraz warunków udzielonych na ich podstawie zezwoleń dewizowych, a także warunków wykonywania działalności kantorowej. Współdziałanie ze Służbą Celną w zakresie zwalczania przestępstw skarbowych, o których mowa w art. 107 § 1 Kodeksu karnego skarbowego. Kontrola spełniania obowiązków, o których mowa w art. 23r ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.), w zakresie paliw ciekłych. [uwaga]Czytaj także: Opłata skarbowa[/uwaga] Kto może zostać skontrolowany? Według polskiego prawa kontroli skarbowej podlegają: Zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych. Wydatkujący, przekazujący i otrzymujący środki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4. Zobowiązani do wywiązywania się z warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5. Władający i zarządzający mieniem państwowym. Spółki z udziałem Skarbu Państwa, podmioty wykorzystujące mienie przekazane przez Skarb Państwa oraz sprywatyzowane mienie Skarbu Państwa. Beneficjenci poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa oraz podmioty, za które Skarb Państwa poręczył lub gwarantował. Osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w tym w urzędzie obsługującym tego ministra, zobowiązane do składania oświadczeń o stanie majątkowym. Podmiot przekazujący środki własne do budżetu Unii Europejskiej. A ponadto: Kontroli skarbowej podlegają także płatnicy i inkasenci podatków i innych należności, o których mowa w art. 2 Kto nie podlega kontroli skarbowej? Nie podlega kontroli skarbowej celowość i sposób wykorzystywania środków budżetowych oraz mienia państwowego na cele specjalne w jednostkach organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu oraz w jednostkach organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Kto sprawujące kontrolę skarbową? Według Ustawy Kontrolę skarbową w zakresie i trybie określonym w niniejszej ustawie sprawują organy kontroli skarbowej. Są nimi: Minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej. Dyrektor urzędu kontroli skarbowej.   [informacja]Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej.[/informacja]