Przedsiębiorcy świadcząc usługi na rzecz konsumentów nie mogą w umowach czy regulaminach zawierać zapisów, które wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi pieniędzy za opłaconą ale niewykonaną usługę. Dotyczy to również przypadków gdy to ze strony konsumenta ma miejsce rezygnacja z usługi.
Postanowienie, które stanowi, że rezygnacja z usługi dokonana przez klienta jest równoznaczna z brakiem zwrotu wpłaconych kwot to tzw. klauzula abuzywna. Postanowienia niedozwolone zostały opisane w art. 3853 Kodeksu cywilnego (dalej k.c.).
Zostały wpisane również do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stosowanie klauzul abuzywnych w umowach z konsumentami zagrożone jest wysokimi karami pieniężnymi.
Rezygnacja konsumenta z usługi
W relacjach z konsumentami niedozwolone są postanowienia, które wyłączają obowiązek zwrotu klientowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z usługi. Zapisy, które przewidują utratę prawa do żądania zwrotu wpłaconej kwoty, są nieważne. Wynika to bezpośrednio z art. 3853 pkt 12 k.c.
Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zlecenia. Przepis art. 746 k.c. jednoznacznie wskazuje na możliwość wypowiedzenia takiej umowy przez dającego zlecenie, tj. konsumenta.
Co więcej, dający zlecenie może wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Dopiero w przypadku, gdy przyjmujący zlecenie, tj. przedsiębiorca poczynił niezbędne wydatki w celu należytego wykonania zlecenia, dający zlecenie powinien mu je zwrócić.
W rejestrze klauzul niedozwolonych UOKiK, znajduje się m.in. zapis: „W wypadku rezygnacji przez zamawiającego z wykonania usługi przez przyjmującego zlecenie ewentualnie uniemożliwienie przystąpienia do wykonania usługi, strony zgodnie ustalają, że przedpłata nie zostanie zwrócona.”. Zapis ten wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 31 stycznia 2003 roku (Sygn. akt: XVII Amc 31/02) został uznany za rażąco naruszający interes konsumentów. Podobnych postanowień w ww. rejestrze możemy doszukać się bardzo wielu.
Warto mieć na uwadze, że aby doszło do naruszenia praw konsumenta zapis zawarty przez przedsiębiorcę w umowie lub regulaminie nie musi być identyczny jak ten w rejestrze. Wystarczy aby zapis ten wywoływał tożsame skutki, żeby Prezes UOKiK wydał decyzję, w której uzna praktykę przedsiębiorcy za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nałożył na niego wysoką karę pieniężną.
Zwrot zapłaconej kwoty
Z przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że zwrot uiszczonego wynagrodzenia za niewykonaną część umowy jest obligatoryjny. Nie może być on uzależniony od woli usługodawcy. Nie może być również uwarunkowany innymi obostrzeniami, których spełnienie dopiero uprawnia konsumentów do otrzymania zwrotu.
Klauzulą abuzywną jest także postanowienie, które pozwala usługodawcy na potrącenie opłat manipulacyjnych w razie wypowiedzenia umowy. Możliwość żądania zwrotu pieniędzy nie jest ograniczona czasowo.
Przedsiębiorca natomiast ma prawo żądać wynagrodzenia za częściowe wykonane usługi, ale w wysokości adekwatnej do włożonej pracy. Może również wyjść z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko konsumentowi, o ile w wyniku rezygnacji z usługi doznał szkody np. finansowej. Nie może jednak w żadnym wypadku zatrzymać całej wpłaconej kwoty.
Rezygnacja z usługi – reasumując
Postanowienia umowne uznane za niedozwolone, zgodnie z zasadą określoną w kodeksie cywilnym, nie wiążą konsumentów. Co więcej, zgłoszenie przez niezadowolonego klienta takich praktyk może skutkować ostrymi represjami wobec nieuczciwego przedsiębiorcy.
Mając to na uwadze, przedsiębiorcy świadczący usługi na rzecz konsumentów powinni dokładnie przeanalizować stosowane przez siebie wzory umów i regulaminów.
Podstawa prawna:
- ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U.2018.0.1025).
Polecane wzory pism:
więcej porad
Działalność nierejestrowana – kogo dotyczy i co ułatwia?
Działalność nierejestrowana jest przeznaczona dla osób fizycznych, które w przeciągu ostatnich 5 lat nie prowadziły działalności. Nowy przedsiębiorca ma możliwość prowadzenia firmy bez większych formalności i zobowiązań aż do momentu, gdy jego przychody przekroczą określony próg.
[uwaga]Czytaj też:Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej[/uwaga]
Kto może skorzystać z nowych przepisów?
[reklama-ads]
Warunki korzystania z działalności rejestrowanej zostały uregulowane w art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, będącej częścią Konstytucji biznesu.
Zgodnie ze wspomnianą ustawą działalność nierejestrowana to działalność, z której przychód w skali miesiąca przekracza 50% aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2021 roku jest to 1.400 zł miesięcznie. Drugim warunkiem jest brak wykonywania działalności gospodarczej w trakcie ostatnich 60 miesięcy tj. 5 lat.
[rada]Jeżeli w ciągu miesiąca przedsiębiorca przekroczy ustawowy próg przychodu, ma obowiązek dokonania rejestracji w CEIDG, w terminie 7 dni, od dnia przekroczenia limitu przychodów.[/rada]
Należy pamiętać, że działalność nierejestrowana nie może być prowadzona w formie spółki cywilnej. Firmą na próbę nie zostanie również działalność wymagająca koncesji lub specjalnych zezwoleń.
Obowiązki firmy na próbę
Mimo wielu ułatwień, przedsiębiorca nierejestrowany wciąż ma pewne obowiązki wobec organów państwowych. Przedsiębiorca musi przestrzegać wszelkich przepisów odnoszących się do ochrony konsumentów.
Oznacza to, że niezależnie od wielkości sprzedaży towarów czy usług przedsiębiorca musi zapewnić konsumentowi prawo do reklamacji, rękojmi czy odstąpienia od umowy (przy działalności w Internecie).
[reklama-ads]
Co więcej, omawiany przedsiębiorca jest obowiązany do prowadzenia rejestru sprzedaży. Każda wykonana praca, nawet ta jeszcze nie opłacona, musi zostać zewidencjonowana w rejestrze sprzedaży.
W przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych najpierw należy ustalić, czy jest wymagana tym zakresie kasa fiskalna. Jeżeli tak, przedsiębiorca nierejestrowy jest zobowiązany do jej zakupu i wydawania paragonów.
Jeżeli natomiast sprzedaż podlega zwolnieniu z obowiązku rejestracji na kasie fiskalnej, powinna być udokumentowana w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej. Sprzedaż dla innych firm należy zawsze udokumentować fakturą.
[rada]Zgodnie z powyższym, limit przychodu nie będzie zależny od faktycznie otrzymanych kwot w danym miesiącu, a od wyceny wykonanej pracy.[/rada]
PIT w działalności nierejestrowej
Osoba prowadząca firmę na próbę musi na równi z innymi przedsiębiorcami odprowadzać podatek dochodowy. Osiągane dochody są opodatkowane, jednakże obwiązują je inne zasady, niż zarejestrowana działalność gospodarcza.
[reklama-ads]
Przychody uzyskane z prowadzenia działalności nierejestrowanej są wykazywane jedynie w zeznaniu rocznym podatnika, składanym na formularzu PIT-36. Przy tym rodzaju działalności nie ma obowiązku wykazywania dochodów co miesiąc lub co kwartał. Przychody z próbnej firmy są opodatkowane na zasadach ogólnych na podstawie skali podatkowej, tj. 18 proc., a powyżej 85 525 zł – 32 proc.
Co z VATem?
Istnieją rodzaje działalności, które z mocy samego prawa podlegają obowiązkowej rejestracji VAT. Obowiązek dotyczy osób, które:
sprzedają:
wyroby jubilerskie, metale szlachetne czy złom;
sprzedają towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych;
sprzedają (w określonych przypadkach) budynki, budowle lub ich części oraz tereny budowlane;
sprzedają nowe środki transportu;
świadczą usługi:
prawnicze;
jubilerskie;
w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt; jak również związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego;
nie posiadają siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Przedsiębiorcy, którzy zajmują się jedną z wyżej wymienionych działalnością, muszą dokonać rejestracji. Należy tego dokonać na druku VAT-R w urzędzie skarbowym.
[uwaga]Czytaj też: Mały ZUS – kto może płacić?[/uwaga]
Przedsiębiorca nierejestrowy a ZUS
[reklama-ads]
Osoby prowadzące działalność nierejestrową nie mają obowiązku opłacania składek ZUS ani społecznych, ani też zdrowotnych. Wynika to z faktu, że taki przedsiębiorca nie musi dokonywać czynności rejestracyjnych do ZUS-u.
Działalność nierejestrowana - reasumując
Założenie firmy na próbę pozwala ominąć wiele formalności oraz obowiązków, które posiada przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą. Przedsiębiorca nierejestrowy nie musi rejestrować się CEIDG, GUS oraz ZUS.
Co więcej, nie musi opłacać składek zdrowotnych i społecznych. Posiada ułatwienie także w kwestii rozliczania PIT. Można stwierdzić więc, że działalność nierejestrowana to bardzo trafne rozwiązanie dla osób, które zastanawiają się nad wystartowaniem z własnym biznesem oraz osób, które na działalności gospodarczej chciałyby sobie jedynie „dorobić”.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162).[/informacja]
[reklama-ads]
Sanacja – postępowanie restrukturyzacyjne
Sanacja ma za zadanie poprawić sytuacji ekonomiczną dłużnika. Chodzi głównie o przywrócenie zdolności dłużnika do wykonywania zobowiązań przy jednoczesnej ochronie jego majątku przed egzekucją.
Naprawa sytuacji finansowej przedsiębiorcy następuje poprzez zawarcie układu dłużnika z wierzycielami. Po wszczęciu postępowania dłużnik ma do wyboru szereg rozwiązań restrukturyzacyjnych. Może to być m.in. rozłożenie na raty, odroczenie spłaty, redukcja długu, zmiana zabezpieczeń wierzytelności.
[reklama-ads]
W skutek postępowania sanacyjnego zostają zawieszone wszelkie postępowania egzekucyjne skierowanych przeciwko dłużnikowi. Zabezpieczony zostaje także majątek wchodzący w skład masy sanacyjnej istniejący przed dniem otwarcia postępowania.
Kiedy dłużnik nie będzie mógł przeprowadzić postępowania sanacyjnego
Sąd oddali wniosek sanacyjny, jeżeli postępowanie to mogłoby wyrządzić krzywdę wierzycielom. Wniosek zostanie również oddalony w przypadku, gdy dłużnik nie uprawdopodobni, że będzie zdolny do pokrycia kosztów postępowania i zobowiązań, które powstaną po jego otwarciu.
[uwaga]Czytaj też: Upadłość firmy[/uwaga]
Procedurę rozpoczyna wniosek
Procedurę restrukturyzacyjną rozpoczyna wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego. Wniosek może złożyć dłużnik, ustanowiony kurator oraz wierzyciel osobisty.
Sprawę rozpoznaje właściwy sąd restrukturyzacyjny sądu rejonowego. Wniosek sanacyjny musi zawierać szczegółowy plan mający na celu zapewnienie dodatniego przepływu finansowego w przedsiębiorstwie. Wniosek o wszczęcie postępowania sanacyjnego sąd jest obowiązany rozpoznać w terminie 14 od daty wpływu.
Po rozpoczęciu procedury sąd może zażądać od dłużnika zaliczki na wydatki postępowania oraz na wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego lub tymczasowego zarządcy.
[reklama-ads]
Procedura
W chwili wydania postanowienia o otwarciu postępowania sanacyjnego dłużnik zostaje pozbawiony zarządu nad firmą. W to miejsce zostaje wyznaczony zarządca.
Sąd dodatkowo może zabezpieczyć majątek dłużnika poprzez ustanowienie:
tymczasowego nadzorcy sądowego lub
tymczasowego zarządcy, do którego stosuje się przepisy o zarządcy.
Zarządca zobowiązany zostaje do comiesięcznego składa sądowi sprawozdania ze swoich czynności. Zarządca reguluje również zobowiązania powstałe po otwarciu postępowania sanacyjnego. Dodatkowo zarządca może powołać kadrę zarządzającą przedsiębiorstwem dłużnika, w tym ma prawo udzielać pełnomocnictw, także prokury.
Postępowanie kończy się wraz z wydaniem przez sąd postanowienia o zatwierdzeniu układu lub o odmowie jego zatwierdzenia. Zakończenie postępowania wiąże się także z odzyskaniem przez dłużnika prawo do zarządu swoim majątkiem.
[uwaga]Czytaj też: Upadłość konsumencka[/uwaga]
Co w przypadku kolizji wniosków sanacyjnego i upadłościowego?
[reklama-ads]
W przypadku gdy dojdzie do złożenia w tym samym czasie wniosku o upadłość oraz wniosku sanacyjnego, co do zasady, postępowanie restrukturyzacyjne ma zawsze pierwszeństwo. Celem sanacji jest właśnie uniknięcie ogłoszenia upadłości, dlatego też sąd dąży, aby dłużnik miał najpierw szanse zawrzeć układ z wierzycielami.
W wypadku złożenia obu wniosków jednocześnie, sądy przekazują tę informację między sobą bez obowiązku wnioskowania tego przez stronę zainteresowaną. Po przekazaniu informacji sąd gospodarczy wstrzyma procedury upadłościowe do czasu wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie wniosku sanacyjnego.
[informacja]Podstawa prawna:
ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. 2015 poz. 978).[/informacja]
