Obowiązek ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej dotyczy zasadniczo wszystkich przedsiębiorców, którzy sprzedają towary lub usługi na rzecz osób prywatnych.
Z obowiązku tego zwolnieni są jedynie przedsiębiorcy, których obrót nie przekroczył 20 000 zł w danym roku podatkowym, a także przedsiębiorcy sprzedający towary lub świadczący usługi tylko na rzecz firm, ewentualnie organów administracji państwowej i samorządowej.
Niektóre przedsiębiorstwa są zwolnione z obowiązku posiadania kasy fiskalnej nawet wtedy, kiedy ich obroty przekraczają wskazaną kwotę – mowa tu między innymi o przedsiębiorcach świadczących usługi telekomunikacyjne czy finansowe.
Jedną z konsekwencji niedopełnienia tego obowiązku jest nakaz zapłaty zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów lub usług.
Ponadto, jeśli brak kasy fiskalnej zostanie zakwalifikowany jako przestępstwo skarbowe, przedsiębiorca zostanie ukarany karą grzywny w wysokości do 240 stawek dziennych. Jeśli brak kasy fiskalnej zostanie uznany za wykroczenie skarbowe, wysokość grzywny określi sąd.
Sposób potraktowania takiego wykroczenia zależy od tła sprawy, powodu braku kasy fiskalnej oraz od terminowości opłacania podatku przez przedsiębiorcę. Warto wspomnieć również, że karą za brak kasy fiskalnej jest też utrata ulgi na jej zakup.
Sposobem na uniknięcie takich konsekwencji jest czynny żal za brak Kasy Fiskalnej, czyli przyznanie się do winy, zanim urząd skarbowy sam zacznie prowadzić postępowanie w danej sprawie.
Jeśli podatnik skorzysta z czynnego żalu, może uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej, jednak nie uniknie ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego. Jeżeli zaś podatnik nie skorzysta z czynnego żalu, może otrzymać grzywnę w formie mandatu, ale uniknie ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego.