Darowizna kwoty pieniężnej – wzór umowy z opisem

Mało kto zdaje sobie z tego sprawę, ale po osiągnięciu pełnoletności, każda otrzymana, a nie zarobiona rzecz jest darowizną. Oczywiście podarkami o małej wartości nie musimy zawracać sobie głowy – urząd skarbowy nie powinien nas ścigać za brak zgłoszenia owego „przysporzenia”.

Jednakże już bardziej wartościowe prezenty (jak np. samochód), czy większe sumy pieniężne (jak np. wkład własny) otrzymane od osób trzecich (zazwyczaj najbliższą rodzinę) musimy już zgłosić do fiskusa. Dobrym pomysłem jest również zawarcie umowy. Jeżeli więc darowizna kwoty pieniężnej stanowi wasz „problem”, w niniejszym artykule wyjaśnimy jak sporządzić potrzebą umowę.

Darowizna kwoty pieniężnej, tak jak i inne rodzaje darowizn (np. nieruchomości) wiąże się z koniecznością rozliczenia owego przysporzenia z urzędem skarbowym. Podatek od darowizny uregulowany został w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Podatek ten zależny jest nie tylko od wielkości kwoty darowizny, wpływ na niego mają również koligacje darczyńcy z obdarowanym. W niektórych przypadkach przyjęcie darowizny może być całkowicie zwolnione z obowiązku płacenia daniny na rzecz państwa, w innych zaś urząd skarbowy „odkroi sobie spory kawałek tortu”.

Czym jest darowizna?

Darowizna została uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego (dalej jako KC). Zgodnie z powyższym przepisem, darowizna jest to zobowiązanie się jednego podmiotu, tj. darczyńcy, do dokonania nieodpłatnego świadczenia na rzecz innego podmiotu, tj. obdarowanego.

Świadczenie to musi nastąpić kosztem majątku darczyńcy. Darczyńcy jednocześnie nie przysługuje uprawnienie do żądania jakiegokolwiek innego świadczenia ze strony obdarowanego.

Na mocy umowy, darczyńca zobowiązuje się spełnić świadczenie bezpłatnie, nie uzyskując nic w zamian, ani w sensie prawnym ani ekonomicznym. Na obdarowanym spoczywa jedynie pozaprawny obowiązek wdzięczności względem darczyńcy.

Umowy darowizny – forma

Zgodnie z art. 890 KC umowa darowizny powinna zostać zawiązana w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Oznacza to, że w chwili przekazania przedmiotu darowizny oraz przeniesienia prawa własności na obdarowanego, nawet bez umowy notarialnej, darowizna staje się wiążąca.

Opodatkowanie darowizny

Obowiązek podatkowy powstaje wobec osób fizycznych, które otrzymały darowiznę o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku od darowizn – nie mylić z kwotą wolną od podatku dochodowego.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, natomiast jeżeli forma nie zostanie zachowana, z chwilą spełnienia świadczenia.

Jeżeli jednak nie zgłoszono nabycia do opodatkowania, a następnie stwierdzono je pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia takiego pisma. Jeżeli jednak owym pismem jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

To samo dzieje się w przypadku, gdy podatnik powoła się na fakt przysporzenia przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej, wówczas obowiązek powstaje z chwilą złożenia oświadczenia (powołania się).

Obowiązek obdarowanego względem darczyńcy

Skutkiem darowizny w przyszłości może zostać się obowiązek dostarczania przez obdarowanego darczyńcy środków, których mu zabraknie do utrzymania.

Jest to związane z tym, iż polskie prawo nie przewiduje możliwości odwołania darowizny wykonanej z powodu popadnięcia przez darczyńcę w niedostatek, zaś z drugiej strony z dostrzeżeniem przez prawodawcę potrzeby ochrony darczyńcy i związanego z tym wsparcia przez osobę, która z uwagi na otrzymaną darowiznę może być traktowana jako osoba jemu bliska.

Obdarowany jest zobowiązany do zachowywania się w stosunku do darczyńcy godnie i lojalnie. Rażąca niewdzięczność prowadzić może bowiem do odwołania darowizny (zob. art. 898 KC), czego skutkiem będzie obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny.

Darowizna a zachowek

Ustawa cywilna przyjęła koncepcję, zgodnie z którą darowizny powinny zostać zaliczone na zachowek i schedę spadkową. Ma to służyć przywróceniu właściwych proporcji pomiędzy korzyściami uzyskiwanymi w ramach dziedziczenia, z uwagi na darowizny poczynione przez spadkodawcę z pominięciem niektórych jego spadkobierców.

Tak konstrukcja prowadzi do odpowiedzialności obdarowanego za długi spadkowe. Dotyczy to m.in. takich sytuacji, gdy uprawniony do zachowku nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku.

Darowizna kwoty pieniężnej – elementy umowy

Darowizna kwoty pieniężnej może zostać uznana za dosyć prosty przykład umowy. Zasadniczo do jej skuteczności  wystarczy oświadczenie woli darczyńcy oraz obdarowanego, w których strony wspólnie określą:

1. co jest przedmiotem darowizny;
2. że świadczenie rzeczonego przedmiotu nastąpi kosztem majątku darczyńcy;
3. że przysporzenie ma charakter nieodpłatny.

Wynika to z faktu, iż najważniejszym elementem przedmiotowo istotnym umowy darowizny jest zobowiązanie się darczyńcy do dokonania świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego. Darczyńcy nie przysługuje prawo do żądania jakiegokolwiek świadczenia od obdarowanego.

Mimo to warto zabezpieczyć swoje interesy na wypadek postępowania podatkowego czy sądowego i sporządzić bardziej szczegółową umowę. Prawidłowo przygotowana umowa darowizny kwoty pieniężnej powinna zawierać takie elementy jak:

• datę oraz miejscezawarcia umowy;
• oznaczenie stron umowy– strony powinny zostać opisane szczegółowo, tak aby nie było wątpliwości – kogo umowa dotyczy. Niezbędnymi danymi w przypadku osób fizycznych jest: imię, nazwisko, adres zamieszkania, nr dowodu tożsamości, PESEL;
• oznaczenie przedmiotu umowy– w tym wypadku przedmiotem darowizny będzie kwota pieniężna;
• oświadczenie darczyńcy o posiadaniu prawa własności do rzeczy;
• oświadczenie o przekazaniu przedmiotu umowy przez darczyńcę oraz przyjęciu przez obdarowanego,
• określenie wartości darowizny– w przypadku omawianej umowy wskazać należy sumę pieniężną przekazaną przez darczyńcę obdarowanemu;
• oświadczenie darczyńcy o liczbie przekazanych darowizn obdarowanemuw okresie ostatnich 5 lat;
• ustalenie terminu przekazania darowizny– zazwyczaj terminem przekazania przedmiotu darowizny jest moment zawarcia umowy. Przekazanie darowizny może również odbyć się przed lub po jej zawarciu;
• podpisy stron

Podobne wzory pism:

• Umowa darowizny rzeczy ruchomej wzór

Radosław Pilarski

Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.